Các em hãy cùng tham khảo soạn bài Chân, Tay, Tai, Mắt, Miệng để tìm hiểu về một câu chuyện ngụ ngôn đặc sắc, qua đó thấy được vai trò của tình đoàn kết, sự giúp đỡ, tương trợ lẫn nhau trong cuộc sống mà câu chuyện đã truyền tải.
SOẠN BÀI VĂN BẢN : CHÂN, TAY, TAI, MẮT, MIỆNG, ngắn 1
(Trang 114 – SGK)
I.Đọc hiểu văn bản
Câu 1:
Cô Mắt cậu Chân cậu Tay bác Tai so bì với lão Miệng vì mọi người thì phải làm việc quanh năm suốt tháng mà chỉ có lão Miệng là chỉ ngồi ăn không làm gì.
Câu 2:
Qua câu chuyện ta thấy được bài học khi sống trong tập thể, mỗi người đều có nhiệm vụ và vai trò như nhau, không được tị nạnh, hơn thua nhau. Cần biết cách cộng sinh, cùng tồn tại và chung sống hoà bình
II. Luyện tập
Gợi ý:
- Truyện ngụ ngôn là truyện dùng những câu chuyện đồ vật, con vật để nói chuyện con người
- Truyện đã học: Ếch ngồi đáy giếng, Đeo nhạc cho mèo, Thầy bói xem voi
SOẠN BÀI VĂN BẢN : CHÂN, TAY, TAI, MẮT, MIỆNG, ngắn 2
(Trang 114 – SGK)
Luyện đọc và hiểu chú thích:
Đọc nhiều lần văn bản, thử cố gắng biểu cảm qua từng lời của nhân vật thể hiện tính cách của từng nhân vật đó. Sau khi đọc, tóm tắt truyện và tập kể
Gợi ý một bản tóm tắt:
“Mắt, Tai, Chân, Tay vẫn sống thân thiện với nhau trong cùng một cơ thể.
Bỗng một hôm Mắt, Tai, Chân, Tay tự thấy là trong cơ thể chỉ có mình hoạt động còn Miệng thì “ăn không ngồi rồi” mà lại hưởng thụ ngọt bùi ngon lành, bèn rủ nhau đến gặp Miệng và so bì với Miệng với thái độ gay gắt. Miệng không nói gì.
Từ đó, Mắt, Tai, Chân, Tay không làm gì nữa. Một ngày, hai ngày. ba ngày, cả bọn thấy mệt mỏi, rã rời. Họ từ thấy sai lầm vì không cho Miệng ăn thì họ cũng không sống được. Vì vậy, họ đến nhà Miệng nói lại nhưng thấy Miệng không còn sức nhếch mép. Họ hiểu rằng Miệng không ăn thì Mắt, Tai, Chân, Tay cũng tê liệt. Họ bèn cho Miệng ăn và tất cả thấy mình khỏe trở lại.
Từ đó họ thấy các bộ phận trong cơ thể cần thân mật sống với nhau mỗi người một việc không ai tị ai cả.”.
- Đọc các từ đã chú thích và xét xem các từ đó được định nghĩa theo cách nào. Thí dụ :
Hăm hở : định nghĩa theo cách miêu tả.
Nói thẳng : định nghĩa theo cách giải thích từng chữ. | Lờ đờ : định nghĩa theo cách miêu tả.
Lừ đừ : định nghĩa theo lối miêu tả. Ăn không ngồi rồi : định nghĩa theo cách giải thích từng chữ. Khoan khoái : định nghĩa theo cách miêu tả.
Tị : định nghĩa bằng từ gần nghĩa. Trả lời câu hỏi đọc – hiểu văn bản : (trang 116 SGK)
1. Cô Mắt, cậu Tay, cậu Chân, bác Tai, so bì với lão Miệng vì nghĩ rằng chỉ có mình hoạt động để nuôi Miệng còn Miệng chỉ hưởng thụ không làm gì cả.
Tác giả tôn trọng cách kể nhân vật theo trình tự thời gian từ giới thiệu sự việc, nhân vật, qua diễn biến, đến kết cục. Cũng như các truyện dân gian khác, truyện này cũng dắt dẫn câu chuyện đến điểm đỉnh của mâu thuẫn (Tay, Chân, Tai, Mắt, Miệng đều tê liệt) để rồi sau đó gỡ nút, gây hấp dẫn, tạo ra bài học.
Cách kể nhân vật phối hợp miêu tả, kể và lời thoại làm cho câu chuyện sinh động.
2. Đặc biệt, mỗi nhân vật có cách nói riêng phù hợp với vai vế của nhân vật đó. Cô Mắt xướng việc đầu tiên vì nhanh thấy sự việc. Cô chỉ than thở, là em út, cô gọi Tay, Chân là anh, Tai là bác. Cậu Chân, cậu Tay, đặc biệt là Tay (hay đánh đấm !) thì lời nói bộc trực, nóng nảy khi nói với lão Miệng. Bác Tai (Tai hay lạnh) thì im lặng và chỉ biết gật đầu : Phải. Phải !
Lão Miệng (người già) thì lời nói từ tốn, thái độ bình tĩnh. Cần thấy thêm nghệ thuật dắt dẫn sự việc cho ta hình dung được hành trình của Mắt, Tai, Tay, Chân rủ rê nhau lần lượt đến để cuối cùng tất cả đến nhà lão Miệng.
Ở đoạn cuối, tại sao người kể lại cho bác Tai là người đầu tiên thấy được sai lầm trong việc xử sự ? Nội dung phân tích của bác Tai (bác không già như lão Miệng, không trẻ như Tay, Chân, không nông nổi như cô Mắt) là người am hiểu đời hơn cả. Lý lẽ của Bác rất xác đáng :
- Miệng không đi làm nhưng có công việc là nhai, như vậy là làm việc.
- Tại sao đang thân thiết nay ta lại gây chuyện.
- Miệng có ăn ta mới khỏe được.
- Cần đi đến nói lại với lão.
Rõ ràng, lời nói của Tại rất khôn ngoan, có tình có lý, ta nghe như con người sống gần nhau nói với nhau hiện nay. Lời ngụ ý những gợi ý rất rõ.
- Có thể có nhiều bài học rút ra từ câu chuyện với các góc độ tiếp nhận khác nhau.
- Nếu coi cơ thể là một tổ chức, một cộng đồng thì câu chuyện khuyên con người trong cộng đồng, ai cũng phải làm việc và nương tựa nhau, việc nào cũng quý và không nên so bì, ganh ghét nhau.
- Nếu xét về mặt chức năng sinh học thì Mắt nhìn, Tai nghe, Chân đi, Tay làm còn Miệng thì hình như chỉ ngậm im lìm thì bài học rút ra có thể là : trong cuộc sống đừng tưởng ồn ào, rối rít là có công còn ai âm thầm, lặng lẽ là chẳng có công gì. Thật ra, nhờ Miệng chỉ âm thầm, lặng lẽ nhai nuốt mà Tai, Mắt, Tay, Chân có thể hoạt động được. Tai có thể điếc, Mắt có thể mù, Tay có thể cụt, Chân có thể què, nhưng Miệng vẫn ăn tốt thì người vẫn sống. Còn nếu không ăn được nữa thì tất cả đều chết. Vì vậy, có thể có thêm bài học : Trong cuộc sống, phải biết ơn những người đã tạo ra cơm áo cho chúng ta sống để từ đó chúng ta có thể làm mọi việc. Không có miếng cơm thì cũng chẳng có ai có tài năng gì cả vì đó là điều kiện đầu tiên của sự sống và làm việc.
Luyện tập:
Nhắc lại định nghĩa ngụ ngôn theo chú thích trang 100 SGK.
Xem tiếp các bài soạn để học tốt môn Ngữ Văn lớp 6
- Soạn bài Cụm danh từ
- Soạn bài Luyện tập xây dựng bài tự sự, kể chuyện đời thường
https://thuthuat.taimienphi.vn/soan-bai-chan-tay-tai-mat-mieng-38020n.aspx