Đàn ghi-ta của Lorca được sáng tác trong một lần Thanh Thảo nói chuyện với những người bạn yêu thơ. Bài văn phân tích bài thơ Đàn ghi-ta của Lor-ca sẽ giúp các em cảm nhận được tấm lòng cảm mến, trân trọng, xót thương của nhà thơ với Lorca-người nghệ sĩ, hiệp sĩ suốt đời đấu tranh cho những cách tân nghệ thuật, cho nền dân chủ, tự do của nhân dân.
Đề bài: Phân tích bài thơ Đàn ghi-ta của Lor-ca
3 Bài văn Phân tích bài thơ Đàn ghi-ta của Lor-ca
Mẹo Phương pháp phân tích bài thơ, đoạn thơ đạt điểm cao
I. Dàn ý Phân tích bài thơ Đàn ghi-ta của Lor-ca (Chuẩn):
1. Mở bài
- Sơ lược về tác giả, tác phẩm.
2. Thân bài
a. Ý nghĩa nhan đề, lời đề từ:
- Nhan đề “Đàn ghi-ta của Lor-ca” có ý nghĩa biểu tượng cho những cách tân nghệ thuật của người nghệ sĩ thiên tài.
- Lời đề từ “Khi tôi chết hãy chôn tôi với cây đàn” đây chính là lời di chúc nổi tiếng của Lor-ca, thể hiện những dự cảm không lành về cuộc đời ngắn ngủi và những lý tưởng cao đẹp sẽ không thể hoàn thành, tình yêu nghệ thuật, tình yêu quê hương Tây Ban Nha và khát vọng cách tân của Lor-ca.
b. Hình ảnh của người nghệ sĩ thiên tài Lor-ca trong khung cảnh chính trị và bối cảnh nghệ thuật Tây Ban Nha trong 6 câu thơ đầu:
* Hình ảnh Tây Ban Nha:
- Hiện lên không chỉ trong 6 dòng đầu mà còn xuyên suốt cả bài thơ với chuỗi hợp âm “li-la li-la li-la”, với hình ảnh tiếng đàn ghi-ta “bọt nước”, tiếng ghi-ta nâu, tiếng ghi ta lá xanh,...
- Gợi liên tưởng về một quốc gia xinh đẹp, phóng khoáng với hình ảnh những ca sĩ dân gian say sưa ca hát bên cây đàn, những vũ nữ Di-gan cháy bỏng trong vũ khúc Flamenco, hay loài hoa li-la với sắc tím dịu dàng, những trận đấu bò tót của các dũng sĩ áo đỏ, hình tượng những kỵ sĩ với lý tưởng cao đẹp “trên yên ngựa mỏi mòn” với “vầng trăng chếnh choáng”.
=> Bức phông nền tuyệt vời để làm nổi bật hình ảnh người anh hùng, nghệ sĩ Lor-ca.
* Hình tượng Lor-ca:
- Hiện lên trong hình ảnh “những tiếng đàn bọt nước”, gợi ra sự nghiệp làm nghệ thuật nổi trội của Lor-ca, cũng như chỉ tiếng lòng, tâm hồn và cả cuộc đời người nghệ sĩ.
+ “bọt nước” biểu trưng cho những cái đẹp lung linh, nhưng dễ dàng tan biến vào hư vô => khát vọng được dâng hiến tài năng cho cuộc đời, liên tưởng về cuộc đời đẹp đẽ nhưng quá ngắn ngủi, mỏng manh, và đơn độc của người nghệ sĩ.
+ “Tây Ban Nha áo choàng đỏ gắt”: Nâng tầm vóc của Lor-ca lên làm biểu tượng cho cả một quốc gia một dân tộc, là hình ảnh Lor-ca với sức mạnh anh hùng nắm giữ sứ mệnh cao cả vừa đấu tranh với nghệ thuật già nua vừa đấu tranh với nền phát xít độc tài trên quê hương.
- “đi lang thang về miền đơn độc/với vầng trăng chếnh choáng/trên yên ngựa mỏi mòn” => sự cô đơn, mệt mỏi, cũng mang phong thái tự do, phóng khoáng của người nghệ sĩ trên bước đường thực hiện lý tưởng.
b. 12 dòng thơ tiếp Thanh Thảo đã tái hiện cái chết đầy bi tráng của người anh hùng Lor-ca.
* Cái chết bi tráng:
- Tận dụng triệt để nghệ thuật đối lập tương phản để khắc họa cái chết bi thảm của Lor-ca.
- Sự đối lập giữa sự sống và cái chết.
+ “Tây Ban Nha/hát nghêu ngao”: hình ảnh người anh hùng Lor-ca lạc quan, yêu đời, vui sống.
+ “bỗng kinh hoàng/áo choàng bê bết đỏ”: cái chết đau thương và bạo lực kinh hoàng.
- Đối lập ở cảm nhận của chính người nghệ sĩ cũng như tác giả về cái chết ập tới.
+ “Lor-ca bị điệu về bãi bắn” là ấn tượng nặng nề, trĩu nặng về cái chết
+ “Chàng đi như người mộng du” là thái độ bình tĩnh, bản lĩnh của người nghệ sĩ khi lấy lại sự chủ động đi từ cõi sống đến cõi bất tử muôn đời.
* Sự bất tử, sự nối dài sự sống tinh thần:
- Sự sống của người nghệ sĩ được nối dài thông qua hình ảnh tiếng ghi ta lan tỏa, tác giả tiếp tục sử dụng biện pháp ẩn dụ chuyển đổi cảm giác từ âm thanh tiếng đàn vô hình trở thành có hình dạng, màu sắc.
+ “tiếng ghi-ta nâu” là màu đất - màu của quê hương, là màu của chiếc đàn - biểu trưng nghệ thuật Tây Ban Nha, và còn là màu da, màu mắt, màu tóc của những con người trên mảnh đất mà Lor-ca hết lòng tranh đấu.
+ “bầu trời” lại là tượng trưng cho khao khát khung trời tự do, là lý tưởng cao đẹp của tác giả.
+ “cô gái ấy” lại chính là người tình thủy chung đem đến cho người nghệ sĩ động lực đấu tranh không mệt mỏi.
+ “Tiếng ghi-ta lá xanh biết mấy” là ẩn ý về cuộc đời tươi trẻ của Lor-ca và sự tiếc nuối của tác giả khi nó đột ngột kết thúc quá sớm.
+ “Tiếng ghi-ta tròn bọt nước vỡ tan” là vẻ đẹp của hình tượng của người nghệ sĩ, sự hủy diệt, vỡ tan của một vẻ đẹp mong manh, sự kết thúc của một cuộc đời thiên tài.
+ “Tiếng ghi-ta ròng ròng máu chảy” là nỗi đau đớn uất nghẹn, mang cảm giác tuôn trào không dứt vừa biểu trưng cho vết thương không thể cầm máu trong lòng người ở lại, mà nó còn là sức sống bất diệt, rực rỡ của người nghệ sĩ trong lòng mỗi người dân Tây Ban Nha.
c. 13 dòng thơ cuối cùng là những suy tư của tác giả về cuộc đời, sự nghiệp và cách ra đi của người nghệ sĩ thiên tài.
* Sự bất tử của Lor-ca:
- “Tiếng đàn” của Lor-ca chính là biểu tượng nghệ thuật, là lý tưởng tranh đấu của người nghệ sĩ là bọn phát xít phản động không bao giờ có thể chôn vùi, người dân Tây Ban Nha thì không nỡ chôn vùi.
- “Tiếng đàn như cỏ mọc hoang” bộc lộ sức sống mãnh liệt tiềm tàng, thể hiện sự bất tử vĩnh hằng của người nghệ sĩ - chiến sĩ Lor-ca.
- Sự đối lập làm nổi bật chân lý ánh sáng của nghệ thuật và lý tưởng không thể bị vùi lấp bởi cái tàn bạo, tối tăm và độc ác:
+ “vầng trăng” là biểu trưng cho vẻ đẹp lý tưởng vĩnh hằng, “giọt nước mắt” là sự thương tiếc, đau đớn không chỉ của nhân loại, mà nó còn là của cả vũ trụ dành cho người nghệ sĩ quá cố.
+ “đáy giếng” lại là nơi tối tăm lạnh lẽo, nơi xác Lor-ca bị phi tang, thể hiện sự độc ác, tàn bạo của chế độ độc tài không phát xít.
* Quy luật cuộc sống:
- “đường chỉ tay đã đứt”: định mệnh, sự chảy trôi, hữu hạn của đời người.
- “dòng sông rộng vô cùng”: sự vô hạn của cuộc đời, của vũ trụ.
- “Lor-ca bơi sang ngang trên chiếc ghi-ta màu bạc” bộc lộ sự phá vỡ nguyên tắc, vượt qua những sự chảy trôi thông thường nhờ tài năng nghệ thuật thiên tài rực rỡ của Lor-ca.
* Cách ra đi của người nghệ sĩ:
- Dứt khoát “ném lá bùa cô gái Di-gan vào xoáy nước” thể hiện sự chủ động vứt bỏ sự bảo vệ sinh mạng để đối mặt với hiểm họa, trở thành người hiệp sĩ với tấm lòng đầy kiêu hãnh.
- Chủ động vứt bỏ cả sự sống “trái tim mình” trong lãng quên, trong lặng yên để dọn đường cho hậu thế, cho những con người sau vươn lên và tỏa sáng, thể hiện tấm lòng cao thượng bậc nhất của người anh hùng, người nghệ sĩ người Tây Ban Nha.
3. Kết bài
Nêu cảm nhận.
II. Bài văn mẫu Phân tích bài thơ Đàn ghi-ta của Lor-ca
1. Phân tích bài thơ Đàn ghi-ta của Lorca, mẫu số 1: (Chuẩn)
Thanh Thảo là cây bút có phong cách nghệ thuật độc đáo trong nền văn học Việt Nam. Ông thuộc thế hệ nhà thơ trưởng thành từ cuộc kháng chiến chống Mỹ. Với giọng điệu mang đậm cái tôi cá nhân, sáng tác của ông đã thổi vào thơ ca hiện đại những hơi thở vô cùng mới lạ. Tác phẩm tiêu biểu nhất của ông là bài thơ "Đàn ghi - ta của Lorca" trích trong tập "Khối vuông rubik". Bài thơ đã ghi lại trong lòng người đọc nhiều ấn tượng sâu sắc.
Lorca là cái tên rất đỗi thân quen với đất nước Tây Ban Nha. Ông gắn liền với biểu tượng của tự do, biểu tượng của sự đấu tranh vì hòa bình, vì cuộc sống bình yên cho mọi nhà. Lorca đồng thời cũng là người nghệ sĩ vô cùng tài hoa. Chính vì thế, ngay cả khi đã ra đi, Lorca vẫn mãi mãi là cái tên người dân Tây Ban Nha tôn thờ.
Thanh Thảo đã mượn di nguyện của Lorca để làm lời đề từ cho bài thơ của mình: "Khi tôi chết hãy chôn tôi với cây đàn". Di nguyện thiêng liêng của một người nghệ sĩ sẵn sàng hi sinh vì nghệ thuật và cuộc đời đã gợi mở ra chiều dài và chiều sâu của không gian lẫn thời gian. Từ đó ngợi ca sự cống hiến, chiến đấu của Lorca. Đồng thời tạo ra cuộc hội ngộ kỳ ba với giữa Lorca và hồn thơ Thanh Thảo, khơi nguồn cảm xúc cho bài thơ này.
Văn mẫu phân tích phân tích bài thơ đàn ghi ta của Lor - ca hay, đặc sắc
Bài thơ mở đầu với những âm tiết ngân vang như một khúc nhạc.
"những tiếng đàn bọt nước
Tây Ban Nha áo choàng đỏ gắt
li-la li-la li-la
đi lang thang về miền đơn độc
với vầng trăng chuếnh choáng
trên yên ngựa mỏi mòn"
Thể thơ tự do với nhịp thơ nhẹ nhàng, dàn trải, giàu sức gợi tả. Kết hợp cùng cách diễn đạt không viết hoa chữ cái đầu dòng tạo nên dòng cảm xúc liền mạch dường như không có điểm dừng. Để rồi từ đó, tác giả vẽ lên trước mắt người đọc khung cảnh về đất nước Tây Ban Nha xinh đẹp. Nơi ngân nga những tiếng đàn ghi ta say đắm. Nơi diễn ra những trận đấu bò tót rực lửa. Nơi có những những thảo nguyên mênh mông, lãng mạn.
Tuy nhiên, nghệ thuật chuyển đổi cảm giác từ thính giác sang thị giác qua "tiếng đàn bọt nước" đã gợi nên sự biến ảo khó lường. Phập phồng thổn thức, có thể vỡ tan bất cứ lúc nào. Nó như một dự báo về điều chẳng lành, ngập tràn bất an. Màu áo choàng "đỏ gắt" ngay sau tiếng đàn ấy chính là câu trả lời.
Đấu trường bò tót phải chăng chính là hình ảnh biểu trưng cho đấu trường chính trị ngột ngạt, căng thẳng và đẫm máu ở Tây Ban Nha lúc bấy giờ. Màu choàng "đỏ gắt" phải chăng chính là chế độ độc quyền của chính quyền thân phát xít đang thiêu đốt tự do dân chủ? Lorca bỗng trở nên đơn độc, lẻ loi, vô cùng mệt mỏi trong cuộc chiến sinh tử này.
Tiếng đàn "li-la li-la li-la" bỗng vang lên đầy trong trẻo, mang theo hương thơm dìu dịu của hoa li la tràn ngập sức sống giữa khung cảnh chết chóc. Đấu trường khốc liệt cũng không thể vùi lấp sự thăng hoa của nghệ thuật. Người nghệ sĩ đang bước đi trong hành trình "lang thang về miền đơn độc" cùng với "vầng trăng – yên ngựa". Lorca hiện lên với dáng điệu "chuếnh choáng", trong cơn say của sự sáng tạo nghệ thuật. Đồng thời cũng "mỏi mòn" chống lại tộc ác của bè lũ Phờ-răng-cô. Nhưng trong hành trình ấy, người nghệ sĩ phải đối mặt với sự cô đơn, cô độc, không ai bên cạnh.
"Tây Ban Nha
hát nghêu ngao
bỗng kinh hoàng
áo choàng bê bết đỏ
Lorca bị điệu về bãi bắn
chàng đi như người mộng du"
Những hình ảnh thơ gây ấn tượng mạnh như cứa sâu vào lòng người sự đau đớn, xót xa cho người nghệ sĩ tài hoa mà bất hạnh. Thanh Thảo thốt lên trong sững sờ. Cả dân tộc Tây Ban Nha “bỗng kinh hoàng” sửng sốt khi Lorca bị điệu về bãi bắn. Phát súng của bọn phát xít man rợ đã giết hại Lorca. Hành trình của Lorca còn dang dở. Sự đối lập giữa niềm tin lạc quan "hát nghêu ngao" với sự thật phũ phàng "áo choàng bê bết đỏ" càng nhấn mạnh hình ảnh đầy bi thương của Lorca.
Tuy nhiên, đối mặt với cái chết, Lorca vẫn bình thản và chấp nhận. “chàng đi như người mộng du”, bước đi trong phong thái tự nhiên, đáng ngưỡng mộ. Tâm hồn và tinh thần của Lorca đã hòa vào cả cuộc tranh đấu. Bước chân mộng du đã hóa thành bước chân của người anh hùng, không sợ hãi, không bàng hoàng.
Bè lũ phát xít có thể hủy diệt thân xác người nghệ sĩ nhưng mãi mãi không thể dập tắt sức mạnh tâm hồn Lorca hòa trong những tiếng Ghita nồng nàn:
"tiếng ghi -ta nâu
bầu trời cô gái ấy
tiếng ghi -ta lá xanh biết mấy"
Điệp khúc “tiếng ghi ta" lặp đi lặp lại dồn dập như đè nén cảm xúc. Hay là nỗi bàng hoàng căm phẫn. Tiếng ghi ta biến ảo không ngừng, giọt này vỡ đi giọt kia lại trào ra. Nó mang trong mình sức sống không bao giờ dứt. Nó chuyển từ màu nâu trầm tĩnh suy tư của cây đàn, của đất đai. Sang màu xanh "bầu trời cô gái ấy" rồi "tiếng ghita lá xanh biết mấy". Từ sự thủy chung hóa thân sang thiên nhiên cỏ cây ngập tràn sự sống. Những thứ bình dị, giản đơn, thiên nhiên tươi đẹp, bầu trời tự do. Có lẽ chính là những thứ con người Tây Ban Nha muốn vươn tới, muốn giành lại. Nhưng:
"tiếng ghi -ta tròn
bọt nước vỡ tan
tiếng ghi -ta ròng ròng máu chảy"
Hiện thực đau lòng, tiếng ghi ta “vỡ tan" thành “bọt nước”. Âm thanh "vỡ tan” cất lên đầy đau đớn. Tiếng ghi ta ấy đã vang lên để tố cáo tội ác của chế độ độc tài phát xít, chứa đựng nỗi căm phẫn và bóp nghẹt của những con người đang chịu áp bức. Nhưng, tội ác một lần nữa nghiền nát nó. Nghệ thuật tan vỡ nghìn mảnh nhỏ tạo thành dòng máu chảy ròng ròng, đau đớn đến tê dại.
Với ngòi bút tài hoa nghệ thuật, Thanh Thảo đã làm sống dậy một không gian bất tử, tràn đầy sức sống mãnh liệt:
"không ai chôn cất tiếng đàn
tiếng đàn như cỏ mọc hoang
giọt nước mắt vầng trăng
long lanh trong đáy giếng"
Không phải "không ai chôn cất tiếng đàn" mà không ai có thể chôn cất được tiếng đàn. Bởi lẽ tiếng đàn ấy là sản phẩm tinh thần, là nghệ thuật kết tinh từ tâm hồn người nghệ sĩ. Nó tràn lan, khiến người ta đắm say và mê mỏi. Nó mãnh liệt và hoang dại như cỏ mọc hoang, không gì có thể ngăn nổi. Đó là sự bất tử của nghệ thuật. Dù Lorca hi sinh nhưng âm nhạc mà ông tạo ra, sản phẩm mà ông để lại vẫn không bao giờ biến mất. Không ai có thể hủy diệt. Những bài ca tranh đấu của Lorca sẽ mãi mãi ngân vang trong trái tim của nhân dân yêu chuộng hòa bình trên toàn thế giới.
"Giọt nước mắt vầng trăng" cũng gợi lên nhiều liên tưởng thú vị. Đó phải chăng là vẻ đẹp nghệ thuật được phản chiếu bởi sự cống hiến và hi sinh, của sự lao động và sáng tạo nghệ thuật chân chính. Người nghệ sĩ phải vượt qua bao nhiêu khó khăn, mất bao nhiêu thời gian công sức mới mài giũa thành hình viên ngọc thơ ca sáng lấp lánh. Nó là vẻ đẹp của nghệ thuật cũng là lời ngợi ca vẻ đẹp cuộc đời Lorca lung linh tỏa sáng như viên ngọc quý. Sự tối tăm u ám nơi đáy giếng cũng không thể vùi lấp được ánh sáng bất diệt tỏa ra từ linh hồn Lorca.
Hiểu được điều đó, khổ thơ khép lại bài thơ, Thanh Thảo gửi gắm những suy tư và chiêm nghiệm về cuộc đời và sự giải thoát của Lorca:
"đường chỉ tay đã đứt
dòng sông rộng vô cùng
Lorca bơi sang ngang
trên chiếc ghita màu bạc
chàng ném lá bùa cô gái Digan
vào xoáy nước
chàng ném trái tim mình
vào lặng yên bất chợt
li-la li-la li-la"
Thời điểm "đường chỉ tay đã đứt", sinh mệnh cũng chấm dứt. Lorca dường như đã lường trước được cái chết. Chàng quyết định rũ bỏ mọi vướng bận để trở về cõi vĩnh hằng, rũ bỏ mọi đau thương để trở về với "lặng yên bất chợt". Dòng sông vô hình kia có lẽ là dòng chảy của cuộc đời, của số phận, là ranh giới mong manh giữa sự sống và cõi chết. Lorca mang theo cây đàn ghi ta màu bạc, màu của sự hư ảo trong cõi vĩnh hằng. Đó là sự giải thoát mà Lorca lựa chọn. Chàng ra đi, để lại âm thanh li-la li-la li-la vang vọng, như ngân lên khúc nhạc tiễn đưa với nỗi tiếc thương vô hạn.
Có thể nói, với lối thơ không viết hoa đầu dòng đặc biệt cùng nhiều biện pháp nghệ thuật độc đáo, linh hoạt. Thanh Thảo đã mang đến cho bài thơ mĩ cảm hiện đại vô cùng sáng tạo. Sự hòa quyện của yếu tố siêu thực và phong cách Thanh Thảo đã làm nên thành công của một bài thơ giàu chất nhạc. Để rồi từ đó xây dựng thành công hình tượng Lorca tuyệt đẹp. Đó là tượng đài một nghệ sĩ tài hoa nhưng bất hạnh. Cả cuộc đời cống hiến hi sinh vì nghệ thuật và tự do, trở thành người anh hùng với chiến thắng vĩ đại nhất.
"Đàn ghi ta của Lorca" thực sự là một bài thơ độc đáo đầy ám ảnh. Qua việc tái hiện cuộc đời bi tráng của Lorca và những giá trị nghệ thuật được gửi gắm, dù cho thời gian trôi đi, bài thơ vẫn mãi là viên ngọc sáng của nền văn học Việt Nam.
----------------------------HẾT BÀI 1----------------------------------
Sau khi đã Phân tích bài thơ Đàn ghi-ta của Lor-ca các em có thể đi vào Soạn bài Đàn ghi ta của Lor-ca hoặc tham khảo Cảm nhận bài thơ Đàn ghi-ta của Lor-ca nhằm củng cố kiến thức của mình về tác phẩm văn học này.
2. Phân tích bài thơ Đàn ghi-ta của Lor-ca, mẫu số 2 (Chuẩn):
Thanh Thảo tên thật là Hồ Thành Công, quê ở Quảng Ngãi, là một trong những nhà thơ trưởng thành từ cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, được xem là nhà thơ có nhiều nỗ lực trong việc cách tân thơ ca Việt Nam hiện đại. Nếu như Tố Hữu đem đến cho ta các tác phẩm thơ mang phong cách trữ tình chính trị trong Từ ấy hay Việt Bắc, Chế Lan Viên, Nguyễn Khoa Điềm đem đến các tác phẩm mang khuynh hướng trữ tình chính luận trong Tiếng hát con tàu và Đất Nước. Thì riêng mình Thanh Thảo lại đem đến cho độc giả, đóng góp vào nền thơ ca Việt Nam những tác phẩm mang khuynh hướng siêu thực, tượng trưng học hỏi từ các nước phương Tây. Tác phẩm Đàn ghi ta của Lor-ca chính là một trong những tác phẩm xuất sắc và nổi bật nhất của Thanh Thảo trong phong cách thơ mới lạ này.
Đàn ghi-ta của Lor-ca nằm trong tập Khối vuông ru-bích (1985), là kết quả của ấn tượng và nhận thức sâu sắc của Thanh Thảo trước cuộc đời, sự nghiệp, cái chết của Lor-ca, một thiên tài, một người nghệ sĩ, chiến sĩ luôn hết mình cho sự nghiệp tranh đấu đổi mới nền văn hóa và xã hội Tây Ban Nha lúc bấy giờ. Nhan đề “Đàn ghi-ta của Lor-ca” có ý nghĩa biểu tượng cho những cách tân nghệ thuật của người nghệ sĩ thiên tài. Trước tiên đàn ghi-ta là nhạc cụ truyền thống của Tây Ban Nha (nên còn có tên gọi khác là Tây Mạc Cầm), từ đó trong bài thơ của Thanh Thảo nó còn trở thành một biểu tượng nghệ thuật của đất nước này. Thứ hai nữa, tên người nghệ sĩ Lor-ca được đặt trong nhan đề của tác phẩm gắn với hình ảnh cây đàn, tức là biểu trưng cho vai trò người nghệ sĩ, và ông là một nghệ sĩ luôn luôn chấp niệm với những mong muốn cách tân nền nghệ thuật cũ kỹ già nua của Tây Ban Nha. Về lời đề từ “Khi tôi chết hãy chôn tôi với cây đàn” đây chính là lời di chúc nổi tiếng của Lor-ca nằm trong bài thơ Ghi nhớ của tác giả, thể hiện những dự cảm không lành về cuộc đời ngắn ngủi và những lý tưởng cao đẹp sẽ không thể hoàn thành của chính bản thân G. Lor-ca. Lời đề từ không chỉ mang nghĩa đen mà nó còn ẩn chứa những ý nghĩa sâu xa đó là tình yêu nghệ thuật, tình yêu quê hương Tây Ban Nha và khát vọng cách tân của Lor-ca, mà đến khi sang thế giới bên kia ông vẫn hằng tâm niệm, gắn bó, trân trọng.
Hướng dẫn phân tích Đàn ghi ta của Lorca ngắn gọn
Trong 6 dòng thơ đầu tiên của tác phẩm Thanh Thảo đã có những phác họa về hình ảnh của người nghệ sĩ thiên tài Lor-ca trong khung cảnh chính trị và bối cảnh nghệ thuật Tây Ban Nha lúc bấy giờ.
“những tiếng đàn bọt nước
Tây Ban Nha áo choàng đỏ gắt
li-la li-la li-la
đi lang thang về miền đơn độc
với vầng trăng chếnh choáng
trên yên ngựa mỏi mòn”
Hình ảnh đất nước Tây Ban Nha hiện lên không chỉ trong 6 dòng đầu mà còn xuyên suốt cả bài thơ với chuỗi hợp âm “li-la li-la li-la”, với hình ảnh tiếng đàn ghi-ta “bọt nước”, tiếng ghi-ta nâu, tiếng ghi ta lá xanh,... Tất cả đều gợi liên tưởng về một quốc gia xinh đẹp, phóng khoáng với hình ảnh những ca sĩ dân gian say sưa ca hát bên cây đàn, những vũ nữ Di-gan cháy bỏng trong vũ khúc Flamenco, hay loài hoa li-la với sắc tím dịu dàng trải dài khắp thảo nguyên xanh. Đặc biệt hình ảnh “Tây Ban Nha áo choàng đỏ gắt” khiến chúng ta lập tức liên tưởng đến những trận đấu bò tót của các dũng sĩ áo đỏ, vốn là một nét văn hóa nổi bật của quốc gia này hay xa hơn nữa là hình tượng những kỵ sĩ với lý tưởng cao đẹp “trên yên ngựa mỏi mòn” với “vầng trăng chếnh choáng”. Tất cả những vẻ đẹp, những đặc sắc văn hóa ấy của Tây Ban Nha đã trở thành một bức phông nền tuyệt vời để làm nổi bật hình ảnh người anh hùng, nghệ sĩ Lor-ca. Trước hết hình tượng Lor-ca hiện lên trong hình ảnh “những tiếng đàn bọt nước”, hình ảnh tiếng đàn không chỉ là âm thanh đàn ghi-ta mà nó còn là một hoán dụ nghệ thuật gợi ra sự nghiệp làm nghệ thuật nổi trội của Lor-ca, cũng như chỉ tiếng lòng, tâm hồn và cả cuộc đời người nghệ sĩ. Hình ảnh “bọt nước” là một hình ảnh có sự chuyển đổi cảm giác đặc sắc, chuyển từ danh từ sang tính từ hóa làm nhiệm vụ bổ nghĩa cho tiếng đàn, đồng thời nó lại cũng là một thi liệu khá quen thuộc trong thơ của Lor-ca biểu trưng cho những cái đẹp lung linh, nhưng dễ dàng tan biến vào hư vô, thể hiện khát vọng được dâng hiến tài năng cho cuộc đời. Đồng thời hình tượng “bọt nước” này còn cho ta những liên tưởng về cuộc đời đẹp đẽ nhưng quá ngắn ngủi, mỏng manh, và đơn độc của người nghệ sĩ thiên tài Lor-ca. Từ đó thể hiện sự ngợi ca, ngưỡng mộ của Thanh Thảo với Lor-ca cũng như sự xót thương, đau đớn trước bi kịch của người nghệ sĩ thiên tài. Trong câu thơ “Tây Ban Nha áo choàng đỏ gắt”, thì có thể nhận thấy rằng ngoài việc nhắc đến Tây Ban Nha như là quê hương của người nghệ sĩ, thì tác giả còn có ngụ ý hoán dụ nâng tầm vóc của Lor-ca lên làm biểu tượng cho cả một quốc gia một dân tộc. “Áo choàng đỏ gắt” ở đây không chỉ gợi ra hình ảnh về nét đẹp văn hóa Tây Ban Nha, mà chính là hình ảnh Lor-ca với sức mạnh anh hùng nắm giữ sứ mệnh cao cả vừa đấu tranh với nghệ thuật già nua vừa đấu tranh với nền phát xít độc tài trên quê hương. Chuỗi hợp âm “li-la li-la li-la” là dòng thơ mô phỏng âm thanh, gợi ra hình ảnh tươi đẹp của loài hoa li-la, góp phần đẩy cao vẻ đẹp của người nghệ sĩ, cũng như đưa người nghệ sĩ thăng hoa đến những lý tưởng cao đẹp. Trong ba câu thơ cuối hình ảnh người nghệ sĩ lại càng hiện ra rõ ràng “đi lang thang về miền đơn độc/với vầng trăng chếnh choáng/trên yên ngựa mỏi mòn”, gợi cho chúng ta thấy sự cô đơn, mệt mỏi, cũng mang phong thái tự do, phóng khoáng của người nghệ sĩ trên bước đường thực hiện lý tưởng. Tuy nhiên Lor-ca chưa bao giờ dừng bước, người vẫn tiến về phía trước dẫu con đường còn nhiều gập ghềnh khó khăn đang chờ, và ở trên cao có vầng trăng chứng cho lý tưởng tốt đẹp của người nghệ sĩ.
Tiếp theo trong 12 dòng thơ tiếp Thanh Thảo đã tái hiện cái chết đầy bi tráng của người anh hùng Lor-ca.
“Tây Ban Nha
hát nghêu ngao
bỗng kinh hoàng
áo choàng bê bết đỏ
Lor-ca bị điệu về bãi bắn
chàng đi như người mộng du”
Tác giả đã tận dụng triệt để nghệ thuật đối lập tương phản để khắc họa cái chết bi thảm của Lor-ca. Trước hết đó chính là sự đối lập giữa sự sống và cái chết. Nếu như hai câu “Tây Ban Nha/hát nghêu ngao” gợi ra những sắc thái dân gian trong văn hóa Tây Ban Nha và một hình ảnh người anh hùng Lor-ca lạc quan, yêu đời, vui sống. Thì ở câu “bỗng kinh hoàng/áo choàng bê bết đỏ” gợi đến hình ảnh máu đỏ của người nghệ sĩ nhuốm đỏ tấm áo choàng đỏ của người đấu sĩ, đó là một cái chết đau thương và bạo lực kinh hoàng. Cụm “bỗng kinh hoàng” thể hiện thái độ bàng hoàng căm phẫn của toàn dân tộc Tây Ban Nha, của Thanh Thảo và của chính Lor-ca trước một cái chết bất ngờ và khủng khiếp như vậy. Sự đối lập tiếp theo là nằm ở cảm nhận của chính người nghệ sĩ cũng như tác giả về cái chết ập tới. Nếu như trong câu “Lor-ca bị điệu về bãi bắn” là ấn tượng nặng nề, trĩu nặng về cái chết thì câu “Chàng đi như người mộng du” lại thể hiện thái độ bình tĩnh, bản lĩnh của người nghệ sĩ khi lấy lại sự chủ động đi từ cõi sống đến cõi bất tử muôn đời.
Sự bất tử, sự nối dài sự sống tinh thần của Lor-ca được thể hiện ở 6 câu thơ tiếp theo.
“tiếng ghi-ta nâu
bầu trời cô gái ấy
tiếng ghi-ta lá xanh biết mấy
tiếng ghi-ta tròn bọt nước vỡ tan
tiếng ghi-ta ròng ròng máu chảy”
Sự sống của người nghệ sĩ được nối dài thông qua hình ảnh tiếng ghi ta lan tỏa, tác giả tiếp tục sử dụng biện pháp ẩn dụ chuyển đổi cảm giác từ âm thanh tiếng đàn vô hình trở thành có hình dạng, màu sắc thông qua các hình ảnh “tiếng ghi-ta lá xanh”, “tiếng ghi-ta nâu”, “tiếng ghi-ta tròn”, “tiếng ghi-ta ròng ròng máu chảy”. Trong đó đáng chú ý nhất là hình ảnh “tiếng ghi-ta nâu” với nhiều ngụ ý hay, đó là màu đất - màu của quê hương, là màu của chiếc đàn - biểu trưng nghệ thuật Tây Ban Nha, và còn là màu da, màu mắt, màu tóc của những con người trên mảnh đất mà Lor-ca hết lòng tranh đấu. Hình ảnh “bầu trời” lại là tượng trưng cho khao khát khung trời tự do, là lý tưởng cao đẹp của tác giả, còn “cô gái ấy” lại chính là người tình thủy chung trong trái tim Lor-ca đem đến cho người nghệ sĩ động lực đấu tranh không mệt mỏi, mà đến khi chết người vẫn nhớ về. Có thể nói rằng tiếng ghi-ta lặp đi lặp lại là để tấu lên khúc ca về tình yêu mà người nghệ sĩ dành cho quê hương, nghệ thuật, con người, lý tưởng và cả cô gái trong lòng Lor-ca. “Tiếng ghi-ta lá xanh biết mấy” là ẩn ý về cuộc đời tươi trẻ của Lor-ca và sự tiếc nuối của tác giả khi nó đột ngột kết thúc quá sớm. “Tiếng ghi-ta tròn bọt nước vỡ tan”, không chỉ nói về vẻ đẹp của hình tượng của người nghệ sĩ, mà còn nhắc đến sự hủy diệt, vỡ tan của một vẻ đẹp mong manh, sự kết thúc của một cuộc đời thiên tài. Câu cuối “Tiếng ghi-ta ròng ròng máu chảy” lại càng có nhiều sắc thái biểu cảm, nó là nỗi đau đớn uất nghẹn, mang cảm giác tuôn trào không dứt vừa biểu trưng cho vết thương không thể cầm máu trong lòng người ở lại, mà nó còn là sức sống bất diệt, rực rỡ của người nghệ sĩ trong lòng mỗi người dân Tây Ban Nha.
Ở 13 dòng thơ cuối cùng, sau cuộc đời và cái chết tức tưởi của Lor-ca chính là những suy tư của tác giả về cuộc đời, sự nghiệp và cách ra đi của người nghệ sĩ thiên tài.
“không ai chôn cất tiếng đàn
tiếng đàn như cỏ mọc hoang
giọt nước mắt vầng trăng
long lanh trong đáy giếng
“Tiếng đàn” của Lor-ca chính là biểu tượng nghệ thuật, là lý tưởng tranh đấu của người nghệ sĩ là bọn phát xít phản động không bao giờ có thể chôn vùi, còn người dân Tây Ban Nha thì lại không nỡ chôn vùi nó mà thay vào đó họ trân trọng, nâng niu và luôn một lòng tưởng nhớ. Trong khi đó tiếng đàn của người nghệ sĩ lại như “cỏ mọc hoang” bộc lộ sức sống mãnh liệt tiềm tàng, liên tục lan rộng ra không chỉ trên mảnh đất Tây Ban Nha mà còn là cả thế giới. Thể hiện sự bất tử vĩnh hằng của người nghệ sĩ - chiến sĩ Lor-ca. Hình ảnh “vầng trăng” là biểu trưng cho vẻ đẹp lý tưởng vĩnh hằng, “giọt nước mắt” là sự thương tiếc, đau đớn không chỉ của nhân loại, mà nó còn là của cả vũ trụ dành cho người nghệ sĩ quá cố. Trong đó hình ảnh “đáy giếng” lại là nơi tối tăm lạnh lẽo, nơi xác Lor-ca bị phi tang, thể hiện sự độc ác, tàn bạo của chế độ độc tài không phát xít. Sự đối lập trong câu thơ đã làm nổi bật chân lý ánh sáng của nghệ thuật và lý tưởng không thể bị vùi lấp bởi cái tàn bạo, tối tăm và độc ác.
“đường chỉ tay đã đứt
dòng sông rộng vô cùng
Lorca bơi sang ngang
trên chiếc ghi ta màu bạc”
Ở đoạn thơ tiếp theo tác giả đã nêu lên quy luật về định mệnh, sự chảy trôi, hữu hạn của đời người qua câu thơ “đường chỉ tay đã đứt”, đồng thời chỉ ra sự vô hạn của cuộc đời, của vũ trụ thông qua câu “dòng sông rộng vô cùng”. Sau đó có đột phá khi viết “Lor-ca bơi sang ngang trên chiếc ghi-ta màu bạc” bộc lộ sự phá vỡ nguyên tắc, vượt qua những sự chảy trôi thông thường nhờ tài năng nghệ thuật thiên tài rực rỡ của Lor-ca.
“chàng ném lá bùa cô gái Di-gan
vào xoáy nước
chàng ném trái tim mình
vào lặng yên bất chợt”
li-la li-la li-la...”
Hành động dứt khoát “ném lá bùa cô gái Di-gan vào xoáy nước” thể hiện sự chủ động vứt bỏ sự bảo vệ sinh mạng để đối mặt với hiểm họa, trở thành người hiệp sĩ với tấm lòng đầy kiêu hãnh. Thêm vào đó Lor-ca cũng sẵn sàng chủ động vứt bỏ cả sự sống “trái tim mình” trong lãng quên, trong lặng yên để dọn đường cho hậu thế, cho những con người sau vươn lên và tỏa sáng, thể hiện tấm lòng cao thượng bậc nhất của người anh hùng, người nghệ sĩ người Tây Ban Nha.
Đàn ghi-ta của Lor-ca là tác phẩm hay, tái hiện một cách chân thực và gợi cảm hình tượng người nghệ sĩ thiên tài Lor-ca, thể hiện tiếng nói tri âm của một người nghệ sĩ với một người nghệ sĩ, người chiến sĩ với người chiến sĩ. Đồng thời bộc lộ triết lý về nghệ thuật của Thanh Thảo: Mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc sống, chính sức sống của nghệ thuật đã làm nên sự bất tử của người nghệ sĩ.
3. Phân tích bài thơ Đàn ghi-ta của Lor-ca, mẫu số 3:
Tâm hồn người nghệ sĩ vốn tài hoa và đầy lòng trắc ẩn, cho dù xa về khoảng cách địa lí, rào cản văn hoá thì họ vẫn tìm thấy sự đồng cảm trong nhau. Trước cái chết bi thương gây chấn động cả lịch sử nhân loại của Lor-ca, Thanh Thảo đã viết Đàn ghi ta của Lor-ca bài thơ như tiếng nhạc gẩy lên du dương, tha thiết tiễn đưa người nghệ sĩ đa tài về chốn cực lạc, thoát khỏi éo le số phận, rời xa xã hội bất công độc tài lúc bấy giờ ở Tây Ban Nha. Vẫn là ngòi bút xuất sắc đầy nhiệt huyết ấy, lòng trăn trở trước những vấn đề nóng bỏng của xã hội và thời đại, Thanh Thảo đã cho người đọc cảm nhận được sự xót thương, sự căm phẫn tột cùng với chế độ xã hội đầy bất công đẩy con người vào chỗi bi kịch không lối thoát.
Thanh Thảo tên thật là Hồ Thành Công, sinh năm 1946, là người con của quê hương Quảng Ngãi đầy nắng và gió. Ông là nhà thơ thuộc thế hệ các nhà thơ trong thời kỳ chống Mỹ cứu nước. Ông có rất nhiều bài thơ hay được công chúng biết đến rộng rãi Những người đi tới biển, Khối vuông ru-bích, Những ngọn sóng mặt trời. Ông là nhà thơ có tiếng nói riêng luôn tìm tòi những điểm mới khác biệt, nỗ lực cách tân thơ việt, ông chối bỏ những lối thơ văn dễ dãi, lạc hậu, cũ kỹ. Tuy nhiên, trong tác phẩm Đàn ghi ta của Lor-ca còn mang màu sắc khá trừu tượng, có nhiều những hình ảnh siêu thực gây khó hiểu cho độc giả, nhưng không thể phủ nhận giá trị to lớn của nó và nỗ lực không ngừng nghỉ cách tân thơ việt của Thanh Thảo.
Bài thơ được viết dựa trên cái chết bi thương của Lor-ca (1898-1936), một người nghệ sĩ đa tài, một trong những ngôi sao sáng chói trên bầu trời nghệ thuật của Tây Ban Nha lúc bấy giờ. Dù tuổi còn trẻ, nhưng ông đã sớm nhận ra tội ác, sự tàn độc của bè lũ phát xít, của chế độ độc tài đã đẩy người dân Tây Ban Nha vào cảnh lầm than, thiếu thốn, tước đi quyền được tự do, hạnh phúc, đẩy đất nước rơi vào bầu trời chính trị u ám, không lối thoát. Trước lẽ đó, Lor-ca đã dùng tài năng thiên bẩm của mình cất lên tiếng hát, tiếng đàn, lời thơ ca ngợi sự tự do, phản đối chế độ phản động, đòi công bằng cho nhân dân. Tiếc thay, ở cái tuổi 38 ôm bao hoài bão khát khao to lớn chưa hoàn thành thì ông bị sát hại, cái chết đã gây cơn chấn động, gieo nỗi bàng hoàng không chỉ ở Tây Ban Nha mà còn trên toàn thế giới. Thanh Thảo viết nên bài thơ như lời chào vĩnh biệt, dựng lên một tượng đài về người anh hùng bất diệt, hiên ngang, sừng sững trước kẻ thù. Mở đầu là lời đề tự “Khi tôi chết hãy chôn tôi với cây đàn” – một câu thơ rất nổi tiếng của Lor-ca, không là gì khác ông chỉ cần cây đàn, ngay cả khi đã lìa trần, có thể thấy cây đàn có ý nghĩ to lớn như thế nào đối với người nghệ sĩ, ông coi nó như một người bạn đồng hành chứa đựng bao nỗi niềm tâm tư mình. Hiểu được lẽ đó, Thanh Thảo đã trân trọng đặt câu thơ ấy mở đầu khiến cho người đọc thêm phần thương tiếc, đồng cảm cho số phận nghiệt ngã cho người anh hùng bạc mệnh.
Dàn ý, văn mẫu phân tích bài đàn ghi ta của Lor-ca hay, độc đáo
Mở đầu bài thơ là tiếng đàn ồn ã, vui tươi, rạo rực biểu trưng cho tâm hồn phóng khoáng yêu đời của Lorca. Đây cũng là hình ảnh tượng trưng cho đất nước , truyền thống dân tộc Tây Ban Nha, là hình tượng trung tâm xuyên suốt của toàn tác phẩm:
“những tiếng đàn bọt nước
Tây Ban Nha áo choàng đỏ gắt
li-la li-la li-la
đi lang thang về miền đơn độc
với vầng trăng chếnh choáng
trên yên ngựa mỏi mòn”
Tác giả dùng hình ảnh tiếng đàn với bọt nước gợi cho ta cảm giác tiếng nhạc rất mỏng manh và nhẹ nhàng du dương, lúc tồn tại khi tan biến. Người anh hùng áo choàng “đỏ gắt” màu sắc chói chang của những kỵ sĩ đấu bò tót - một hình ảnh biểu trưng dân tộc tác giả khéo léo lồng ghép vào, người đọc có thể liên tưởng tới một người anh hùng dũng cảm, yêu tự do, sẵn sàng đối đầu với những hiểm nguy phía trước, một cuộc chiến không cân sức giữa một con người nhỏ bé và những con bò hung hãn, phía trên khán đài là những tiếng hò reo cổ vũ vang dội. Thế nhưng không Lor-ca chẳng phải là một kỵ sĩ đấu bò tót một mình một gươm, một giáo chế ngự chúng, mà ông phải chiến đấu đơn độc với cả một chế độ độc tài chính trị phát xít Phơ – răng - cô. Hình ảnh siêu thực “vầng trăng chếnh choáng” , một vẻ đẹp thiên nhiên nhẹ nhàng được tác giả kết hợp với từ láy “chếnh choáng” tạo cho ta cảm giác chơi vơi, lạc lõng. Có phải chăng người anh hùng đang cảm thấy mất phương hướng, cô đơn và mệt mỏi trên chặng đường của mình, “yên ngựa mỏi mòn” cần được nghỉ ngơi, cần được có thêm những người bạn đồng hành trên hành trình đấu tranh giành công lý. Xen giữa những câu thơ Thanh Thảo có đưa vào một câu hát “li-la li-la li-la” tiếng nhạc cất lên giữa hành trình thật êm ái, xoa dịu đi sự trống trải, mệt mỏi ,cho dù đó có là một “miền đơn độc” thì Lor-ca vẫn không hề tỏ ra lúng túng hay chùn bước, ông đi theo lý tưởng khát khao của trái tim mình. Ở khổ thơ này, tác giả dùng nhiều từ láy “lang thang”, “chếnh choáng”, “đơn độc”, “mỏi mòn” nhằm tăng sức gợi hình gợi cảm, đó là khung cảnh bao chùm bởi sự u ám, bế tắc, mệt mỏi khiến cho người đọc thấy được cái vẻ đẹp của người nghệ sĩ đa tài trước một hoàn cảnh khắc nghiệt như thế nhưng ông vẫn hiên ngang, không hề từ bỏ, vẫn dấn thân hy sinh vì nhân dân, vì sự tự do của dân tộc.
Tiếp nối những câu thơ phóng khoáng tự do, Thanh Thảo đã đưa người đọc đến cảm xúc bàng hoàng, đau xót ở khổ thứ hai và ba của bài thơ:
“Tây Ban Nha
hát nghêu ngao
bỗng kinh hoàng
áo choàng bê bết đỏ
Lor-ca bị điệu về bãi bắn
chàng đi như người mộng du
tiếng ghi-ta nâu
bầu trời cô gái ấy
tiếng ghi-ta lá xanh biết mấy
tiếng ghi-ta tròn bọt nước vỡ tan
tiếng ghi-ta ròng ròng máu chảy”
Tiếc thương thay, một chàng trai đang ôm ấp bao lý tưởng hoài bão phải chấp nhận cái chết oan ức đau đớn bi kịch. Bị điệu về nơi pháp trường chàng bước đi vô định như “người mộng du” không phải vì sợ hãi trước cái chết mà là cả sự bất lực trong tâm hồn, chàng thấy tiếc nuối cho cuộc đời mình, cho những lý tưởng cao cả chưa hoàn thành xong. Người anh hùng “hát nghêu ngao” ngày nào bỗng chốc bị sát hại, màu đỏ của áo choàng nay đã nhuốm thêm đỏ bằng máu của người nghệ sĩ bạc mệnh Lor-ca, đó là một cái chết thương tâm, phản ánh tố cáo tội ác tàn bạo của thế lực độc tài phát xít thuở bấy giờ. Hình ảnh tiếng đàn lại một lần nữa xuất hiện, lần này dồn dập hơn, da diết cao trào xoáy sâu vào nội tâm nhân vật. Điểm mới trong phong cách Thanh Thảo, ông không miêu tả tiếng đàn hay tuyệt hảo, tiếng đàn ấm áp trầm bổng mà lại dùng một tính từ chỉ màu sắc để gợi tả nó đó là màu “nâu”. Một màu sắc gam trầm, không chói loá cũng không lạnh lẽo u sầu, đây là màu của đất, của thân gỗ cổ thụ, gợi cho ta cảm nhận tiếng đàn rất mộc mạc, chân thành, có chút gợn buồn, tiếng đàn cũng là tiếng lòng người nhạc sĩ. Tác giả lần lượt đưa người đọc qua mọi cung bậc cảm xúc về vẻ đẹp, tình yêu, về khát khao hy vọng, về nỗi đau trước cái chết. Nghệ thuật điệp cụm từ “tiếng ghi ta” tăng sức biểu cảm, gây ấn tượng sâu sắc, ám ảnh, day dứt khôn nguôi trong lòng người đọc. Hình ảnh “ròng ròng máu chảy”, sau khi bị chúng đưa ra bãi bắn chỉ trong tích tắc phút giây kinh hoàng đã ập đến, Lorca nằm xuống, tiếng ghi ta cũng đau xót như chính mình đã chết đi. Đây không phải là một hình ảnh nhân hoá đơn thuần, tiếng đàn được ví như con người có linh hồn, có trái tim, là người bạn tri kỷ đau xót trước sự ra đi của người nghệ sĩ đa tài.
Tiếng đàn ghi ta “nâu” ngày nào giờ đã hoá màu bạc chở linh hồn Lor-ca bơi sang sông tìm sự giải thoát. Ở những khổ thơ cuối tiếng đàn vẫn vang lên thánh thót mang theo niềm tin vào sự bất tử:
“không ai chôn cất tiếng đàn
tiếng đàn như cỏ mọc hoang
giọt nước mắt vầng trăng
long lanh trong đáy giếng
đường chỉ tay đã đứt
dòng sông rộng vô cùng
Lorca bơi sang ngang
trên chiếc ghi ta màu bạc
chàng ném lá bùa cô gái Di-gan
vào xoáy nước
chàng ném trái tim mình
vào lặng yên bất chợt
li-la li-la li-la...”
Tiếng đàn vô hình làm sao có thể “chôn cất” ? Nhưng đối với Thanh Thảo tiếng đàn là một vật thể có linh hồn, nó bơ vơ, lạc lõng, lang thang khắp chốn, trở nên hoang dại như ngọn cỏ khi mất đi người bạn tri kỷ của đời mình. Cái chết của Lor-ca đã làm trời đất phải đau xót tiễn đưa, tác giả một lần nữa sáng tạo ra hình ảnh trừu tượng “giọt nước mắt vầng trăng”, trăng biểu tượng cho vẻ đẹp dịu dàng của thiên nhiên, nó là nguồn cảm hứng vô tận cho biết bao thế hệ nhà thơ, nhà văn. Thanh Thảo ví vầng trăng như có cảm xúc biết đau xót, rơi những giọt nước mắt dưới nơi đáy giếng, dường như sự ra đi oan ức của Lor-ca đã khiến cho thiên nhiên, trời đất phải rung động, nghẹn ngào tiễn đưa ông về cõi vĩnh hằng. Giờ đây, người nghệ sĩ có lẽ đã quá mệt mỏi, ông chấp nhận hiện thực số phận nghiệp ngã của mình, “đường chỉ tay đã đứt” ông bỏ lại tất cả để “bơi sang ngang” với người bạn tri kỷ đời mình, lòng sông rộng lắm nhưng không ngăn được sự can đảm, dứt khoát của Lor-ca, bởi vì giờ đây ông đã có người đồng hành bên cạnh. Ông bỏ lại tình yêu với cô gái Di- gan xinh đẹp, dịu dàng, “ném lá bùa” không phải là tuyệt tình, lạnh lẽo mà là chàng thật sự bất lực, muốn để trái tim được lặng yên, được ra đi thanh thản với tâm hồn không lưu vết bụi trần. Thanh Thảo dùng động từ “ném” để tăng thêm sức biểu cảm, là hành động mạnh mẽ, dứt khoát, không chút do dự. Nhưng câu hát thánh thót vang lên lần cuối “li-la li-la li-la…” đầy tiếc nuối, đầy khắc khoải như kết thúc một câu chuyện buồn về số phận của người nghệ sĩ tài hoa bạc mệnh.
Đàn ghi-ta của Lorca là bài thơ giàu hình ảnh sáng tạo, mang chất nhạc bay bổng lãng mạn. Tuy viết theo lối tự do, khoáng đạt nhưng bài thơ vẫn có nét rất đặc sắc giữa vần và nhịp, tác giả dùng nhiều biện pháp tu từ so sánh, ẩn dụ, từ láy, động từ mạnh,… để làm tăng thêm nét biểu cảm, hình ảnh người anh hùng Lor-ca được khắc hoạ đậm nét trong lòng mỗi độc giả.Tác phẩm đã góp phần lên án, tố cáo sự tàn bạo của chúng dưới nền chính trị độc tài phát xít, đẩy nhân dân vào hoàn cảnh lầm than bế tắc, đưa đất nước bao chùm trong u tối, ngột ngạt, đau thương tột cùng. Đồng thời ca ngợi lòng yêu tự do, yêu dân tộc, ý chí kiên cường không khuất phục trước thế lực tàn ác, dám đứng lên đấu tranh, giành quyền tự do cho nhân dân, tự chủ cho dân tộc.
Nhà thơ Thanh Thảo đã viết lên bài thơ Đàn ghi-ta của Lor-ca bằng tất cả tấm lòng, cảm xúc chân thành của mình, tiễn đưa người anh hùng về miền cực lạc. Qua bài thơ người đọc cảm nhận được sự nỗ lực, sáng tạo bất tận của tác giả, ông đã đặt hết tâm huyết sự khát khao của mình với mong muốn góp phần cải tạo tiếng Việt thêm phần giàu đẹp, phong phú và đa dạng hơn.
-------------------------------HẾT---------------------------------
Đàn Ghi ta của Lorca là bài thơ tiêu biểu cho bút pháp siêu thực tượng trưng của nhà thơ Thanh Hải. Cùng với Đàn ghi ta của Lorca, để học tốt các em không nên bỏ qua những tác phẩm quan trọng trong chương trình Ngữ văn lớp 12 khác như: Người lái đò sông Đà, Ai đã đặt tên cho dòng sông, truyện ngắn Vợ chồng A Phủ. Các em có thể tham khảo bài: Phân tích hình tượng người lái đò trong tùy bút Người lái đò sông Đà, Vẻ đẹp của sông Hương qua Ai đã đặt tên cho dòng sông, Diễn biến tâm trạng của Mị trong đêm tình mùa xuân trong Vợ chồng A Phủ, Phân tích Vợ chồng A Phủ của Tô Hoài để có thêm những thông tin hữu ích cho quá trình học tập, tìm hiểu của mình.
https://thuthuat.taimienphi.vn/phan-tich-bai-tho-dan-ghi-ta-cua-lor-ca-41549n.aspx