Các em hãy cùng tham khảo phần soạn bài Tam đại con gà trang 78 SGK Ngữ văn 10, tập 1 để thấy được yếu tố gây cười, đối tượng trào phúng và bài học mà cha ông ta muốn gửi gắm trong câu chuyện.
Soạn bài Tam đại con gà
Soạn bài Tam đại con gà, Ngắn 1
Câu 1.
Nhân vật “thầy” được đặt vào hai tình huống:
- Tình huống thứ nhất: là người “thầy” dạy học trò nhưng bản thân lại không biết chữ nên đã vội trả lời liều cho học sinh, tiếp đó để chắc chắn thầy còn đến khấn vái thổ công.
- Tình huống thứ hai: sau khi người nhà phát hiện ra lỗi sai của “thầy” thì thầy chẳng những không nhận sai còn cố tình lí giải bao biện cho sự ngu dốt của mình.
- Cái “dốt” của người thầy được bộc lộ rất rõ qua hai tình huống. Dù dốt nhưng vẫn háo danh 🡪 tiếng cười đầy châm biếm
Câu 2.
Truyện phê phán đối tượng là anh học trò dốt nhưng vẫn háo danh cho mình là tài giỏi, cố tình che dấu cái dốt mà càng che lại càng lộ 🡪 thói thư thật xấu trong xã hội.
Soạn bài Tam đại con gà, Ngắn 2
1. Tìm hiểu mâu thuẫn trái tự nhiên ở nhân vật “thầy” (anh học trò dốt làm thầy dạy trẻ) qua việc phân tích ba khía cạnhsau:
- “Thầy’’ liên tiếp bị đặt vào tình huống nào?
- “Thầy’’ đã giải quyết tình huống đó ra sao?
- Trong quá trình giải quyết các tình huống, “thầy’’ đã tự bộc lộ cái dốt của mình như thế nào?
+ Tình huống 1: Gặp chữ “kê” khi học trò hỏi gấp thầy không biết chữ đấy là chữ gì liền đoán bừa một phen “dủ dỉ là con dù dì”. Sau đó còn dặn học trò khẽ khẽ kẻo người khác nghe thấy biết cái sai của mình. Không chỉ vậy thầy đồ lại còn bầy trò cúng thổ công xem đúng hay sai, xem cho chắc chắn, rồi lại cho mình là đúng còn bắt học trò đọc to.
⟹ Qua đó không chỉ nói lên cái dốt nát của một thầy đồ “lởm” mà còn nói lên việc thầy đồ đã dốt lại còn mê tín. Nhân dân còn chê cười cái dốt của thổ công.
⟹ Cách xử lí ở đây là nhờ đến thổ địa, nhưng là dốt nên mê tín để giúp che giấu sự dốt của mình.
+ Tình huống 2: Khi bố của học trò hỏi thì vẫn cái việc che giấu dốt của mình, thầy đồ vẫn biện đủ lí do, lí sự chống chế, giải thích theo cái lí sự cùn của mình. Thầy còn nghĩ “Mình đã dốt, thổ công nhà nó cũng dốt nữa".
⟹ Cách xử lý của thầy đồ luôn giải thích vòng vo, thiếu logic, tự lật tẩy bản chất dốt của chính mình.
2. Hãy chỉ ra ý nghĩa phê phán của truyện (Có phải chỉ phê phán một đối tượng cụ thể là anh học trò dốt không?)
- Truyện phê phán thói dấu dốt – một tật xấu có thật trong xã hội. Ý nghĩa phê phán đó toát lên từ hành động tức cười của một anh thầy đồ đã dốt mà lại còn giấu dốt, đã thế lại đi dạy trẻ, khiến thói xấu này có khả năng gây hậu quả khôn lường.
- Qua đây, câu chuyện ngầm khuyên răn mọi người – nhất là những người đi học, chớ nên giấu dốt, phải luôn học hỏi nếu không biết.
LUYỆN TẬP
Phân tích hành động và lời nói của nhân vật “thầy” để làm sáng tỏ thủ pháp gây cười trong truyện.
- Hành động:
+ Bảo học trò đọc khẽ.
+ Khấn xin âm dương thổ công.
+ Bệ vệ ngồi trên giường bảo trẻ đọc thật to.
⟹ Hai hành động đầu tiên là biểu hiện cho sự thận trọng muốn che giấu cái dốt của mình. Hành động thứ ba, ngược lại là biểu hiện của sự đắc chí, sự yên tâm tuyệt đối vào mình và vào thổ công. Và chính vì vậy hành động thứ ba là hành động có khả năng bộc lộ rõ nhất bản chất nhân vật và khiến tiếng cười bật ra một cách thoải mái nhất.
- Lời nói:
+ Dủ dỉ là con dù dì.
+ Dạy cho cháu biết đến tận tam đại con gà.
+ Dủ dỉ là chị con công, con công là ông con gà…
⟹ Các lời nói càng về sau càng chứa đựng nhiều sự phi lý, ngô nghê, vô nghĩa, thế nhưng nhân vật đem ra làm vũ khí để ngụy biện, chống chế, che giấu cái dốt của mình. Vì thế sự dốt nát lộ càng rõ, càng đầy đủ.
⟹ Như vậy hành động và lời nói của nhân vật càng về sau càng đáng cười. Thủ pháp tăng tiến trong miêu tả hành động và lời nói của nhân vật là thủ pháp gây cười trong truyện.
Xem tiếp các bài soạn để học tốt môn Ngữ Văn lớp 10
- Soạn bài Nhưng nó phải bằng hai mày
- Soạn bài Viết bài làm số 2: Văn tự sự
Soạn bài Tam đại con gà, Ngắn 2
Câu 1 (trang 79 sgk Ngữ Văn 10 Tập 1): Mâu thuẫn trái tự nhiên ở nhân vật “thầy” (anh học trò dốt làm thầy dạy trẻ)
- “Thầy” liên tiếp bị đặt vào các tình huống khó xử:
+ Là anh học trò học hành dốt nát mà lại làm thầy đồ đi dạy học trò, dạy chữ nhưng lại “thấy mặt chữ nhiều nét rắc rối, không biết chữ gì”. Học trò hỏi gấp, thầy đáp liều
+ Chủ nhà phát hiện thầy dạy sai thì ra sức bao biện, giấu dốt
- Cách giải quyết của “thầy”
+ Tình huống thứ nhất: “thầy” chọn cách “nói liều”, sợ sai bảo học trò đọc nhỏ rồi sau đó thay vì hỏi người giỏi “thầy” lại khấn thổ công
+ Tình huống thứ hai: khi chủ nhà phát hiện dạy sai, “thầy” vẫn bao biện, “lí sự cùn”, giấu dốt, không chịu thừa nhận cái sai của mình.
- Dù cho cái dốt bị đặt vào các tình huống khó xử thì thầy vẫn cố gắng che giấu để rồi càng che giấu thì bản chất càng lộ ra. ở đây ta thấy được sự phi lí trong cả lời nói và hành động của “thầy”. Đây là một thủ pháp nghệ thuật được sử dụng.
Câu 2 (trang 79 sgk Ngữ Văn 10 Tập 1): Ý nghĩa phê phán của truyện:
Câu truyện không chỉ phê phán anh học trò dốt mà phê phán tật xấu giấu dốt, không chịu học hỏi của một bộ phận nhân dân. Câu truyện còn khuyên mọi người đặc biệt là những người đi học: chớ nên giấu dốt, hãy thừa nhận cái sai của mình và mạnh dạn học hỏi từ người khác.
Truyện chỉ dừng lại ở mức phê phán nên tạo ra tiếng cười mang tính chất sảng khoái, không có tính đả kích gay gắt.
LUYỆN TẬP
Thủ pháp gây cười thông qua câu truyện là thủ pháp tăng tiến trong miêu tả và lời nói nhân vật.
- Các hành động của thầy đồ:
+ Tỏ ra thận trong khi bảo học trò khe khe, rồi xin đài âm dương.
+ Tỏ ra đắc trí khi ngồi bệ vệ trên đường rồi bảo học trò đọc to.
+ Những lời nói của thầy chứa đầy sự phi lí “dủ dỉ là con dù dì”, “dủ dỉ là chị con công, con công là ông con gà” => dạy đến tận tam đại con gà.
---------------------HẾT-----------------------
Bài học nổi bật tuần 7, cùng học và Soạn bài Tấm Cám trang 65 SGK Ngữ văn 10 tập 1
https://thuthuat.taimienphi.vn/soan-bai-tam-dai-con-ga-lop-10-37915n.aspx