Các em hãy cùng tham khảo Soạn bài Tức nước vỡ bờ để thấy được hiện thực xã hội đen tối, bất công và sự phản kháng mạnh mẽ của những người nông dân như chị Dậu khi bị đẩy vào bước đường cùng.
Soạn bài Tức nước vỡ bờ, ngắn 1
Câu 1.
- Cai lệ hung hăng, dùng roi đòn đánh đập, hành hạ để đòi sưu thuế
- Chị Dậu đã bán khoai, bán chó, thậm chí là bán con vẫn không có đủ số tiền để đóng sưu
- Anh Dậu ốm, tưởng chừng không qua khỏi từ đêm qua, nếu chịu thêm một trận đòn roi nứa tính mạng có thể sẽ không giữ được
🡪 Chị Dậu rơi vào tình thế vô cùng nguy đốn, hoảng loạn khi bị bọn tay sai đột ngột xông vào nhà.
Câu 2.
Cai lệ chỉ là một tên tay sai mạt hạng, đứng đầu bọn lính ở huyện nhưng lại ra tay đánh trói người một cách vô tội vạ. Hắn ta là công cụ của bọn quan lại phong kiến, đại diện cho xã hội phong kiến tàn ác, tăm tối bấy giờ.
- Hắn xuất hiện với giọng điệu hống hách, khi thét, khi gào, hầm hè đe dọa
- Hành động: sầm sập tiến vào, trợn ngược mắt, đùng đùng giật phắt, bình bịch, đánh bốp,…
- Cách xưng hô thiếu văn hóa: xưng ông, gọi chị Dậu là mày
- Hắn xông vào nhà chị Dậu đòi sưu thuế nhưng không màng quan tâm đến những lời van xin của chị Dậu mà chỉ dùng lời nói quát tháo, hành động du côn để đe dọa gia đình chị.
🡺 Cai lệ là một kẻ ác ôn, bạo ngược, chà đạp, áp bức người vô tội.
Câu 3.
- Diễn biến tâm lí nhân vật chị Dậu được khắc họa ở nhiều thời điểm:
+ Lần đầu chị cố gắng nài nỉ van xin, gọi ông, xưng cháu, dùng lời nói thuyết phục cai lệ cho thiếu sưu dù bị cai lệ xỉ vả, chửi mắng.
+ Cai lệ chẳng những không chịu nghe, hắn trói anh Dậu sau đó còn bịch mấy bịch vào ngực chị. Lúc này, chị Dậu không dùng lí lẽ nữa mà quyết định hành động đáp trả. Chị túm lấy cổ hắn, ấn dúi ra cửa khiến hắn ngã chỏng quèo trên mặt đất.
🡺 Chị Dậu hiện lên không những là người phụ nữ yêu chồng thương con, nhẫn nhịn vì chồng vì con, nhưng chị lại không hề yếu đuối và cam chịu. Khi bị dồn tới bước đường cùng chị vùng lên chống trả, “tức nước thì vỡ bờ”. Sự thay đổi thái độ của chị được miêu tả chân thực và hợp lý.
Câu 4.
- Nội dung nhan đề: Tức nước vỡ bờ 🡪 Khi nhân dân bị áp bức, bóc lột, bị dồn đến chân đường cùng thì sẽ vùng lên phản kháng, đứng lên đấu tranh bảo vệ chính mình và những người thân yêu.
- Cách đặt nhan đề như vậy là vô cùng thỏa đáng, phù hợp với nội dung và diễn biến của mạch truyện.
Câu 5.
Nhà nghiên cứu phê bình văn học Vũ Ngọc Phan nhận xét: “Cái đoạn chị Dậu đánh nhau với tên cai lệ là một đoạn tuyệt khéo”
Bởi:
- Tác giả đã xây dựng được một tình huống truyện bất ngờ, độc đáo, đặt nhân vật vào thế bị động để nhân vật bộc lộ bản chất của mình.
- Chị Dậu hiện lên là một người phụ nữ vô cùng đáng thương một mình đối mặt với bọn cường hào tàn ác.
- Hành động và lời nói của tên cai lệ trước sau đều để lộ bản chất của một con người tàn ác, hà khắc, bạo tàn và ngang ngược.
- Ngôn ngữ đối thoại linh hoạt, biểu lộ trực tiếp sắc thái của nhân vật
Câu 6.
Theo em nhận xét, với tác phẩm “Tắt đèn”, Ngô Tất Tố đã “xui người nông dân nổi loạn” là hoàn toàn có căn cứ, phù hợp với tình huống của truyện. Sự nổi loạn chính là sự phản kháng chống lại thế lực phong kiến tàn ác, bạo ngược, chèn ép người dân vào tình cảnh khốn cùng. Hành động chống trả cai lệ của chị Dậu mang tính tất yếu, phản ánh đúng quy luật “có áp bức thì có đấu tranh” .
----------------------HẾT BÀI 1--------------------------
Như vậy chúng tôi đã gợi ý Soạn bài Tức nước vỡ bờ bài tiếp theo, các em chuẩn bị trả lời câu hỏi SGK, Soạn bài Xây dựng đoạn văn trong văn bản và cùng với phần Soạn bài Viết bài tập làm văn số 1: Văn tự sự để học tốt Ngữ Văn 8 hơn.
Soạn bài Tức nước vỡ bờ, ngắn 2
Bố cục
Văn bản chia thành 2 đoạn:
-Phần 1 (từ đầu… ăn có ngon miệng hay không): Cảnh chị Dậu chăm sóc chồng.
-Phần 2 ( còn lại): Cảnh chị Dậu phản kháng.
Hướng dẫn soạn bài
Câu 1 (trang 32 sgk Ngữ Văn 8 tập 1):
Tình thế của chị Dậu khi bọn tay sai xông vào:
+ Gia cảnh nhà chị Dậu cùng đường: bán con, bán chó, bánh gánh khoai, chạy vạy tiền nộp sưu cho chồng và người em chồng đã chết.
+ Người chồng đau ốm tưởng chết, lại bị đánh đến ngất đi do thiếu sưu thuế.
+ Bọn tay sai sấn sổ xông vào đòi đánh trói anh Dậu.
=> Tình thế nguy khốn, cùng đường.
Câu 2 ( trang 32sgk Ngữ Văn 8 tập 1):
- Cai lệ: là cai cầm đầu đám lính lệ ở huyện đường, tay sai chuyên đánh người là "nghề" của hắn
- Cảnh cai lệ vào nhà chị Dậu:
+ Gõ đầu roi xuống đất, quát bằng giọng khàn khàn.
+ Tay sai chuyên nghiệp, đánh trói người là "nghề" của hắn.
+ Xưng hô xấc xược, đểu cáng "ông- thằng"
- Bản chất hung bạo, dữ tợn: trợn ngược mắt quát, giọng hầm hè, đùng đùng giật phắt thừng, bịch luôn vào ngực chị Dậu, tát vào mặt chị đánh cái bốp.
- Ngôn ngữ của hắn thú tính, hắn chỉ biết thét, quát, hầm hè
- Tàn ác, nhẫn tâm, bỏ ngoài tai lời van xin khẩn thiết của chị Dậu
= > Cai lệ chỉ là tên tay sai vô danh, mạt hạng nhưng lại hống hách, bạo tàn dám làm những chuyện bất nhân, nhân danh "nhà nước", "phép nước". Đó cũng là hình ảnh chân thực nhất về tầng lớp thống trị bấy giờ: độc ác, hung hãn, không có tính người.
Câu 3 ( trang 33 sgk Ngữ Văn 8 tập 1):
- Chị Dậu nhẫn nhịn, chịu đựng:
+ Ban đầu "van xin tha thiết", lễ phép xưng "cháu" gọi "ông"
+ Chỉ đến khi cai lệ "bịch luôn vào ngực chị… mấy bịch rồi sấn đến trói anh Dậu" không chịu được nữa, chị mới liều mạng cự lại.
+ Chị dùng lí lẽ phân trần, nói lí lẽ tự nhiên "chồng tôi đau ốm…hành hạ" -> xưng hô "tôi" – "ông" ngang hàng, cứng rắn, cảnh cáo kẻ ác.
+ Sau khi cai lệ "tát vào mặt chị một cái đánh bốp" chị "nghiến răng" : "mày trói chồng bà đi" -> chuyển xưng hô từ tôi- ông sang mày- bà.
+ Đẩy tên cai lệ ngã chỏng quèo, túm tóc lẳng tên người nhà lí trưởng ngã nhào ra thềm.
=> sự phản kháng, trỗi dậy của chị Dậu do uất ức, phẫn nộ, căm tức. Hành động của chị tự phát nhưng bản lĩnh, cương quyết, phù hợp với diễn biến tâm lí. Chị Dậu là nhân vật yêu chồng, thương con, tảo tần nhưng mạnh mẽ, bản lĩnh.
Câu 4 ( trang 33 sgk Ngữ Văn 8 tập 1):
Nhan đề tức nước vỡ bờ phản ánh quy luật: có áp bức sẽ có đấu tranh.
- Xét toàn bộ nội dung tác phẩm thì Tức nước vỡ bờ là tên gọi hợp lý phù hợp với diễn biến truyện.
- Tên nhan đề có ý nghĩa khi con người bị áp bức, bóc lột sẽ phản kháng mạnh mẽ. Sức mạnh đó bắt nguồn từ ý thức nhân phẩm, tình yêu thương gia đình.
Câu 5 (trang 33 sgk Ngữ Văn 8 tập 1):
- Tác giả tạo dựng tình huống truyện gay cấn: sau khi van xin khẩn thiết, nói lí lẽ nhưng cai lệ vẫn sấn sổ tới đánh trói, chị Dậu phản kháng.
- Nghệ thuật khắc họa tính cách nhân vật:
+ Chị Dậu: nhẫn nhục, chịu đựng nhưng vẫn có sức sống tiềm tàng, mạnh mẽ.
+ Cai lệ; hung tàn, thú tính, ngang ngược, hung hãn
- Miêu tả ngoại hình bằng nghệ thuật đối lập:
+ Chị Dậu: lực điền, khỏe khoắn, quyết liệt
+ Bọn tay sai: sức lẻo khẻo như tên nghiện, ngã chỏng quèo…
- Ngôn ngữ kể chuyện và ngôn ngữ đối thoại được bộc lộ sâu sắc tính cách nhân vật, phản ánh những nét diễn biến tâm lí phức tạp.
- Đoạn miêu tả cảnh phản kháng giữa chị Dậu với bọn tay sai qua ngòi bút linh hoạt, pha chút hóm hỉnh, độc đáo.
=> Đoạn "tuyệt khéo" trong văn bản này thể hiện việc tác giả xây dựng các tuyến nhân vật đối lập, đặc biệt làm hiện hữu hình ảnh người phụ nữ nông dân mạnh mẽ, bản lĩnh, dám đương đầu với bè lũ hung tàn đòi quyền sống trong xã hội bất công, áp bức.
Câu 6 (trang 31 sgk Ngữ Văn 8 tập 1):
- Phản ánh đúng quy luật: có sự áp bức, bóc lột tất yếu sẽ có đấu tranh.
- Ngô Tất Tố nhìn thấy sức mạnh đấu tranh tiềm tàng của người nông dân.
- Hành động phản kháng là tự phát, khơi màn cho những sự trỗi dậy đấu tranh sau đó.
- Chỉ bằng bạo lực, đấu tranh mới giải quyết được sự đàn áp, gông cùm của chế độ nửa phong kiến thực dân.
Soạn bài Tức nước vỡ bờ, ngắn 3
I. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN
Câu 1. Khi bọn tay sai xông vào, tình thế chị Dậu rất thảm thương:
- Chị mới vừa rón rén bưng bát cháo cho chồng và đang hồi hộp “chờ xem chồng chị có ăn ngon miệng không”.
- Anh Dậu vừa “run rẩy cất bát cháo anh mới kề vào đến miệng” thì hai tên tay sai đã “sầm sập tiến vào” trong tay đầy những “roi song, tay thước và dây thừng” chúng là hiện hình của tai họa.
Câu 2: Phân tích nhân vật cai lệ:
a, Là một tên tay sai chuyên nghiệp rất thạo nghề làm tay sai:
+ Là cai, cầm đầu đám lính lệ ở huyện đường (loại lính chuyên làm tay sai hầu hạ chống quan nha chứ không phải lính chiến đấu).
+ Hắn là tiêu biểu nhất của hạng tay sai, công cụ đắc lực của cái trật tự xã hội ấy.
- Tên cai lệ được phái về làng Đông Xá để giúp lí trưởng làng này đốc thuế. Hắn rất mẫn cán, thường lăm lăm cầm roi song theo gã người nhà lí trưởng vào những nhà có người thiếu thuế để quát nạt, chửi bới, đánh trói.
+ Trong kì sưu thuế giống như một cuộc săn thú này, cai lệ là một con chó săn nòi hung dữ, rất được việc! Dường như toàn bộ ý thức của hắn lúc này chỉ là ra tay trừng trị kẻ thiếu thuế:
b) Trong cái đám đông tay sai của quan phủ, lí trưởng, cai lệ chỉ là một nhân vật “chạy cờ”, một gã tay sai mạt hạng, vô danh. Nhưng bộ mặt hung dữ, đểu cáng của hắn vẫn có một giá trị tiêu biểu riêng; hắn là một thứ “Thiên lôi”, một cái búa sắt trong tay bọn thống trị, tức là tiêu biểu cho chức năng đàn áp của cái chế độ tàn bạo ăn thịt người
Câu 3: Phân tích diễn biến tâm lí của chị Dậu:
+ Anh Dậu ốm yếu quá khiếp đảng “lăn đùng ra không nói được câu gì”.
+ Chị Dậu đã phải một mình đứng ra đối phó với chúng để bảo vệ chồng.
+ Ban đầu, chị “cố thiết tha” van xin bọn chúng. Trong tình thế của chị lúc ấy chỉ có cách van xin.
+ Nhưng khi tên cai lệ đáp lại những lời van xin thống thiết lễ phép của chị Dậu bằng “trợn ngược hai mắt” quát, thét, bằng những quả bịch vào ngực chị Dậu và cứ chồm đến anh Dậu, thì chỉ đến lúc ấy, “hình như tức quá không thể chịu được, chị Dậu liều mạng cự lại”. Sự “liều mạng cự lại” của chị Dậu cũng có hai bước, mức độ khác nhau. Thoạt tiên chị “cự lại” bằng lí:
+ “Chồng tôi đau ốm, ông không được phép hành hạ!” Kì thực, chị Dậu đâu biết đến luật pháp cụ thể, chị chỉ nói cái lí tự nhiên, cái nguyên tắc đạo lí tối thiểu của con người. Tư thế của chị Dậu lúc này khác hẳn trước: không phải là một kẻ bề dưới cúi đầu van xin, mà là tư thế người ngang hàng, đanh thép cảnh cáo kẻ ác. Nhưng khi tên cai lệ hung dữ như chó sói ấy quay lại “tát vào mặt chị đánh bốp, rồi hắn cứ nhảu vào cạnh anh Dậu”, thì chị Dậu đã bật dậy với sức mạnh ghê ghớm bất ngờ.
- Chị Dậu “nghiến hai hàm răng” (biểu hiện của sự nổi giận cao độ, không nén nổi) và ném ra lời thách thức quyết liệt, dữ dội:
“Mày trói ngay chồng bà đi, bà cho mày xem!”. Không còn đấu lí nữa, chị quyết ra tay đấu lực với bọn ác ôn này. Chị Dậu đã ra tay với sức mạnh của sự căm thù, phẫn nộ: “Túm ngay cổ” tên cai lệ, “ấn dúi ra cửa” làm cho “hắn ngã chỏng queo”.
Câu 4:
Quy luật “Có áp bức có đấu tranh”. Hành động của chị Dậu xuất phát từ một quy luật: “Con giun xét lắm cũng quằn”. Vì vậy đặt nhan đề Tức nước vỡ bờ cho đoạn trích là thỏa đáng vì đoạn trích nêu những diễn biến phù hợp với cái cảnh tức nước vỡ bờ.
Câu 5. Nhận xét: “Cái đoạn chị Dậu đánh nhau với tên cai lệ một đoạn tuyệt khéo”
- “Cái đoạn chị Dậu đánh nhau với tên cai lệ là một đoạn tuyệt khéo vì sự phát triển rất phù hợp với logic và tính cách nhân vật.
Tình thế đặt chị Dậu trước sự lựa chọn: hoặc là để yên cho chúng giày xéo, hoặc đứng lên chống lại chúng. Một cách tự phát của diễn biến, chị đã vùng dậy một cách quyết liệt.
- Lúc đầu, làm sự nhịn nhục của kẻ dưới, chị “cố thiết tha” van xin.
- Trước sự đểu giả và tàn bạo của cai lệ, chị liều mạng cự lại “tức quá không thể chịu được”.
+ Không còn van xin, chị đấu lí: “Chồng tôi đau ốm, ông không được phép hành hạ”. Cách xưng hô cho thấy chị không còn “nằm yên” trong tư cách kẻ dưới mà ngang hàng.
+ Mày trói chồng bà đi, bà cho mày xem. Chị Dậu đã chuyển sang một tư thế khác: bà – mày. Đó là tư thế của kẻ bề trên. Sự căm giận, khinh bị kẻ thù đã lên tới tột độ. Trong màn đấu lực, chị đã thắng.
Câu 6:
Ý kiến của nhà văn Nguyễn Tuân hoàn toàn đúng vì qua đoạn trích cho chúng ta thấy sự bất công vô lí của nạn sưu thuế trong xã hội phong kiến: Người đã chết rồi vẫn phải nộp thuế thân.
Nguyễn Tuân muốn khẳng định quy luật có áp bức, có đấu tranh; áp bức càng mạnh thì đấu tranh càng dữ dội. Họ vùng lên để đòi lại công bằng cho cuộc sống của mình.
--------------------------HẾT----------------------------
Cô bé bán diêm là bài học nổi bật trong Bài 6 của chương trình học theo SGK Ngữ Văn 8, học sinh cần Soạn bài Cô bé bán diêm, đọc trước nội dung, trả lời câu hỏi trong SGK.
Ngoài nội dung ở trên, các em có thể tìm hiểu thêm phần Giới thiệu về chiếc nón lá Việt Nam nhằm chuẩn bị cho bài học này.
Hơn nữa, Viết đoạn văn nêu lên tác hại của thuốc lá đối với đời sống con người trong đó có sử dụng hai câu ghép là một bài học quan trọng trong chương trình Ngữ Văn 8 mà các em cần phải đặc biệt lưu tâm.
https://thuthuat.taimienphi.vn/soan-bai-tuc-nuoc-vo-bo-38436n.aspx