Phân tích khổ thơ đầu trong bài thơ Từ ấy của Tố Hữu hay nhất tuyển chọn

Đề bài: Phân tích khổ thơ đầu trong bài thơ Từ ấy của tác giả Tố Hữu

Cảm nhận khổ thơ đầu bài Từ ấy ngắn gọn
 

Mẹo Phương pháp phân tích bài thơ, đoạn thơ đạt điểm cao

I. Dàn ý Phân tích khổ thơ đầu trong bài thơ Từ ấy ngắn gọn (Chuẩn)

1. Mở bài:

Giới thiệu tác giả, tác phẩm, khổ thơ đầu.

2. Thân bài:

a. Hai câu đầu: Dấu mốc đặc biệt trong cuộc đời

- “Từ ấy trong tôi bừng nắng hạ”:

+ “Từ ấy”: mốc thời gian mà Tố Hữu bắt gặp lí tưởng cách mạng.
+ “Nắng hạ”: nguồn sáng ấm áp, mạnh mẽ, rực rỡ của mùa hè
→ Ánh sáng của lí tưởng cộng sản.
+ Động từ “bừng”: tác động mạnh mẽ của lí tưởng đối với người thanh niên trẻ tuổi.

- “Mặt trời chân lí chói qua tim”:

+ Ẩn dụ “mặt trời chân lí”: khẳng định chân lí cách mạng.
+ “Chói qua tim”: nhấn mạnh sự chiếu rọi của ánh sáng cộng sản đến nhận thức và tâm hồn người chiến sĩ trẻ.

b. Hai câu thơ sau: Những biến đổi trong tâm hồn nhà thơ sau khi bắt gặp lí tưởng cách mạng

- Sử dụng lối thơ vắt dòng như một lời tâm sự, bộc lộ.
- So sánh “hồn tôi” – “vườn hoa lá”: biến cái trừu tượng, vô hình thành hữu hình, thể hiện sự đổi mới trong tâm hồn người thanh niên.
- “Rất đậm hương”, “rộn tiếng chim”: tâm hồn phong phú, đầy màu sắc khi được giác ngộ lí tưởng cách mạng.

c. Đánh giá

- Về nội dung: khổ thơ khắc họa niềm vui và những chuyển biến trong tâm hồn của người chiến sĩ trẻ khi bắt gặp lí tưởng.
- Về nghệ thuật:

+ Sử dụng ngôn ngữ thơ, các biện pháp tu từ đặc sắc.
+ Nhịp thơ sôi nổi, tươi vui.

3. Kết bài:

Khẳng định giá trị khổ thơ, bài thơ.

>> Xem chi tiết Dàn ý Phân tích khổ thơ đầu trong bài thơ Từ ấy tại đây.
 

II. Bài văn mẫu Phân tích khổ 1 Từ ấy siêu hay

1. Phân tích Từ ấy khổ 1 ngắn hay, mẫu số 1 (Chuẩn)

Bài thơ “Từ ấy” của Tố Hữu ra đời năm 1938 là một cột mốc đánh dấu sự khởi đầu cho cả hai con đường lớn trong sự nghiệp của ông đó chính là con đường cách mạng và con đường thi ca. Bài thơ đã thể hiện niềm hân hoan vui sướng của một thanh niên yêu nước khi được giác ngộ cách mạng, được đứng trong hàng ngũ những người cộng sản. Niềm vui sướng ấy được thể hiện rất sinh động, giàu hình ảnh và các cung bậc cảm xúc trong khổ thơ đầu tiên của bài thơ.

“Từ ấy” là mốc thời gian đặc biệt, năm  1938 Tố Hữu được vinh dự đứng trong hàng ngũ của Đảng Cộng sản Việt Nam. Chỉ hai từ đơn giản nhưng lại chứa đựng một kỉ niệm không bao giờ quên, một mốc son chói lọi trong cuộc đời của Tố Hữu. Thời điểm đó nhà thơ mới 18 tuổi, tuổi trẻ “sục sôi” với các hoạt động đoàn thể, được giác ngộ lý tưởng cộng sản, được kết nạp vào Đảng.

“Từ ấy trong tôi bừng nắng hạ
Mặt trời chân lý chói qua tim”

Hình ảnh ẩn dụ “nắng hạ” là sự liên tưởng độc đáo, trong cảm nhận của người chiến sĩ trẻ,  lí tưởng cộng sản như một thứ ánh sáng soi chiếu, bừng tỉnh tâm hồn. Không phải nắng sớm mùa xuân, nắng vàng mùa thu mà là nắng hạ chói chang rực rỡ. Hơn thế, nguồn phát ra ánh sáng ấy không phải là mặt trời bình thường mà là “mặt trời chân lí”,  mặt trời bình thường chỉ tỏa sáng cho hơi ấm và sức sống còn mặt trời của chân lí tỏa ra tia sáng của chân lí, của tư tưởng đúng đắn sáng suốt, mang lại điều tốt lành. Những động từ mạnh được sử dụng như “bừng”, “chói” vừa tạo cảm giác ánh sáng đến đột ngột với cường độ mạnh thể hiện sức mạnh của lí tưởng hoàn toàn xua tan mây mờ, sương mù trong tâm hồn nhà thơ để mở ra chân trời mới rõ nét và chân thực trong nhận thức, tư tưởng. Để có thể lột tả được hết cảm xúc vui sướng, hân hoan đến tột cùng của mình trong buổi đầu đến với lí tưởng cộng sản, nhà thơ đã sử dụng bút pháp trữ tình lãng mạn kết hợp nhiều hình ảnh so sánh độc đáo.

“Hồn tôi là một vườn hoa lá
Rất đậm hương và rộn tiếng chim...”

Bức tranh tâm hồn rộn rã, tràn đầy sức sống, nơi có hương thơm của hoa cỏ, có âm thanh rộn rã của tiếng chim. Được soi rọi bởi lí tưởng cộng sản, chàng chiến sĩ trẻ cảm thấy tâm hồn mình trở nên tươi mới như “một vườn hoa lá”, và đối với cây cối hoa lá, còn gì đáng quý hơn ánh sáng của mặt trời. Đang ở độ tuổi tâm hồn bay bổng khoáng đạt đi tìm kiếm lẽ yêu đời, thật hạnh phúc và may mắn khi được ánh sáng lí tưởng soi chiếu và dẫn dắt. Niềm vui sướng ấy như chính hoa lá cỏ cây reo vui rung rinh đón ánh mặt trời. Nhờ có mặt trời chân lí mà cuộc đời trở nên ý nghĩa, đậm đà hương sắc và rộn ràng tiếng chim reo ca, không còn nhạt nhẽo vô vị. Không chỉ vậy, đối với một nhà thơ như Tố Hữu, sự sống mới của tâm hồn cũng là sự mới mẻ trong tâm hồn thơ, đem lại sức sống mới, sự sáng tạo mới cho tâm hồn thơ Tố Hữu.

Có thể thấy, trong khổ thơ đầu tiên chúng ta cảm nhận được một phép màu, tác dụng kì diệu của lí tưởng cộng sản đối với cuộc đời, tâm hồn của nhà thơ Tố Hữu. Chính ông đã viết cho cảm xúc thăng hoa nhất cuộc đời khi ấy rằng “Từ ấy là một tâm hồn trong trẻo của tuổi mười tám, đôi mươi, đi theo lí tưởng cao đẹp, dám sống, dám đấu tranh”. Nhờ có bài thơ Từ ấy chúng ta đã có thêm một người chiến sĩ trẻ yêu nước, cán bộ lão thành của Việt Nam, một nhà thơ tiêu biểu của nền văn học thơ ca nước nhà.
 

Văn mẫu phân tích khổ 1 Từ ấy của Tố Hữu tuyển chọn

2. Phân tích khổ thơ 1 trong bài thơ Từ ấy của HSG, mẫu số 2 (Chuẩn)

Tố Hữu là “lá cờ đầu” trong thơ ca Cách mạng. Hầu hết các tác phẩm của ông đều là những tác phẩm cổ vũ, ca ngợi phong trào Cách mạng Việt Nam. Trong đó, tác phẩm thơ đánh dấu cho sự nghiệp rực rỡ của ông cũng như đánh dấu ngày ông bắt gặp được lý tưởng của đời mình chính là bài thơ Từ ấy.

Bài thơ Từ ấy được sáng tác vào tháng 7 năm 1938 với ba khổ thơ, trong đó  khổ thơ đầu tiên đã diễn tả trọn vẹn những cảm xúc vui sướng, say mê của Tố Hữu khi ông lần đầu bắt gặp được lý tưởng Cách mạng.

“Từ ấy trong tôi bừng nắng hạ
Mặt trời chân lý chói qua tim
Hồn tôi là một vườn hoa lá
Rất đậm hương và rộn tiếng chim”.

“Từ ấy” là một từ phiếm chỉ thời gian, nhưng đây lại là cột mốc đánh dấu một trang mới trong đời người thanh niên trẻ Tố Hữu. Đó là thời điểm mà nhà thơ được giác ngộ lý tưởng Cộng sản, tìm được con đường đi đúng đắn trong đời của mình. Câu thơ đã khẳng định giây phút quan trọng nhất cuộc đời của người chiến sĩ Cách mạng khi được đứng trong hàng ngũ của Đảng cộng sản- là tập hợp của những con người ưu tú nhất, sáng suốt nhất.

“Nắng hạ” là thứ ánh sáng mãnh liệt, rực rỡ nhất của ngày hè, cũng là ánh nắng tràn đầy sự ấm áp và năng lượng. Với nhà thơ, nắng hạ biểu trưng cho thứ ánh sáng Cách mạng đang từng bước soi tỏ tâm hồn của mình. Cùng với đó, Tố Hữu đã sử dụng một loạt những động từ nhấn mạnh như “chói, bừng” để diễn tả sự tác động mạnh mẽ của ánh sáng cộng sản, thứ ánh sáng rực rỡ đã làm bừng sáng thế giới tâm hồn của nhà thơ. Ánh sáng ấy đã thức tỉnh trái tim, làm thay đổi hoàn toàn tâm hồn của một thanh niên đang băn khoăn, đang lạc lõng, bơ vơ giữa dòng đời “Bâng khuâng đứng giữa hai dòng nước/Chọn một dòng hay để nước trôi”.

Thế nhưng, hình ảnh ẩn dụ so sánh đặc sắc nhất trong câu thơ phải nhắc tới hình ảnh “mặt trời chân lý”. Đây là một sáng tạo của riêng nhà thơ, là liên kết sáng tạo giữa hình ảnh và ngữ nghĩa. Mặt trời đối với mọi người, vốn là nguồn sáng mạnh mẽ nhất, rực rỡ nhất thế gian, nhưng với Tố Hữu thì lý tưởng Cách mạng mà ông vừa bắt gặp chính là một “mặt trời” khác chiếu rọi tâm hồn ông. Và không chỉ thế, đó còn là thứ “mặt trời chân lý” – thứ ánh sáng đại diện cho những điều đúng đắn nhất được mọi người công nhận. Ánh sáng ấy thật cao đẹp, thật trong sáng, mạnh mẽ biết bao! Ánh sáng ấy chiếu rọi tâm hồn nhà thơ, chiếu rọi cả nhận thức và tâm hồn của nhà thơ:

“Mặt trời chân lý chói qua tim”

Hai câu thơ đầu được viết theo lối thơ tự sự, tuy đơn giản, thế nhưng lại khiến người đọc cảm nhận được hết những xoay chuyển, những biến đổi mạnh mẽ trong lòng người thanh niên trẻ Tố Hữu. Chúng ta đã cảm nhận được niềm vui sướng, hân hoan của nhà thơ khi đột ngột bắt gặp ánh sáng Cách mạng, để rồi từ đó, ông nguyện một lòng đi theo lý tưởng đó một đời.

Tiếp theo trong khổ thơ đầu tiên là hai câu thơ với những hình ảnh thơ so sánh hết sức sáng tạo:

“Hồn tôi là một vườn hoa lá
Rất đậm hương và rộn tiếng chim”

Hai câu thơ được thể hiện bằng lối thơ vắt dòng diễn tả tâm hồn của nhà thơ sau khi gặp được lý tưởng cách mạng. Nếu Tế Hanh cũng đã từng một lần so sánh:

“Tâm hồn tôi là một buổi trưa hè
Toả nắng xuống dòng sông lấp lánh”

Thì ở đây, Tố Hữu cũng mượn những hình ảnh rất đỗi quen thuộc để diễn tả những niềm vui sướng đang trào dâng trong lòng mình. Ông so sánh “hồn tôi là một vườn hoa lá”, tâm hồn vốn là một khái niệm trừu tượng, nhưng ông đã biến nó thành cái hữu hình, cái cụ thể để diễn tả sự đổi mới trong tâm hồn mình. Bắt gặp lý tưởng Cách mạng, tâm hồn ông đã thay đổi, đã bừng dậy mạnh mẽ một nguồn sống mới, căng tràn “nhựa và mật”. “Khu vườn tâm hồn” ông đầy ắp những hoa thơm, những trái ngọt, những tiếng chim hót rộn ràng, thật tươi vui, thật rộn rã biết bao! Những thanh âm, màu sắc đều đẹp tươi, đều hoà hợp và tràn trề khiến cho nhà thơ phải say đắm, phải ngất ngây! Tố Hữu đã đến với Cách mạng không chỉ bằng lý trí mà còn bằng trái tim, bằng nhận thức và tâm hồn của mình.

Khổ thơ đầu tiên của Từ ấy rất ngắn gọn, nhưng cũng thật đầy đủ. Nó đã diễn tả được niềm vui sướng tột cùng, niềm say mê vô tận của Tố Hữu khi bắt gặp được lý tưởng Cách mạng, để từ đó, ông có được một cuộc đời mới, một cuộc đời mà gắn liền với dòng chảy lịch sử vẻ vang của dân tộc ta.
 

3. Phân tích khổ 1 Từ ấy hay nhất, ngắn gọn, mẫu số 3 (Chuẩn)

Tố Hữu sinh năm 1920, là người con của xứ Huế thơ mộng. Ông không chỉ là người cách mạng kiên trung mà còn là một nhà thơ lớn của văn học Việt Nam. Với Tố Hữu, thơ chính là mặt trận văn hóa tư tưởng, tham gia vào cuộc đấu tranh chống kẻ thù, trong đó nhà thơ chính là người chiến sĩ xung kích trên mặt trận ấy. Tố Hữu có khối lượng tác phẩm thơ đồ sộ gắn với từng chặng đường cách mạng. Thơ Tố Hữu vừa mang cảm hứng trữ tình chính trị vừa đậm đà tính dân tộc, lời thơ vừa hào hùng mạnh mẽ nhưng cũng đầy nhẹ nhàng, tha thiết khi thể hiện những tình cảm dung dị, đời thường nhất. "Từ ấy" trích trong tập thơ cùng tên là một bài thơ tiêu biểu tài năng và phong cách sáng tác của Tố Hữu. Đặc biệt qua khổ thơ đầu, tác giả đã ghi lại niềm hạnh phúc và say mê vô bờ của một chàng trai trẻ khi bắt gặp được ánh sáng lý tưởng của Đảng.

 “Từ ấy trong tôi bừng nắng hạ
Mặt trời chân lý chói qua tim
Hồn tôi là một vườn hoa lá
Rất đậm hương và rộn tiếng chim”

Cụm từ “Từ ấy” mở đầu trong câu thơ đầu tiên cũng là mở đầu cho toàn bộ cảm xúc của tác phẩm. “Từ ấy” đánh dấu thời điểm diễn ra những chuyển biến vô cùng mạnh mẽ trong thế giới nội tâm của người chiến sĩ trẻ, là một dấu son quan trọng trong cuộc đời nhà thơ. Vào thời điểm trước năm 1938, Tố Hữu cũng như rất nhiều những tri thức khác đều đau khổ trước những lầm than, đói khổ, nô lệ mà nhân dân mình phải gánh chịu, là những người yêu nước thương dân họ luôn khao khát tự do cho dân tộc nhưng lại chưa thể tìm ra con đường đúng đắn, mãi “Băn khoăn đi kiếm lẽ yêu đời”:

 “Băn khoăn đứng giữa hai dòng nước
Chọn một dòng hay để nước trôi”

Đến năm 1938- thời điểm “từ ấy”, Tố Hữu lúc ấy 18 tuổi, là một thanh niên trẻ ưu tú được vinh dự đứng vào hàng ngũ của Đảng, lúc này, bắt gặp lý tưởng  giải phóng dân tộc của Đảng cộng sản đã làm bừng tỉnh tâm hồn người lính. Vốn là một cái tôi đầy trăn trở, băn khoăn khi sinh ra giữa một thời đại đầy những biến động, chàng trai trẻ ấy đau xót, uất hận trước cảnh đất nước bị xâm lược, tuy nhiên lại chưa tìm được con đường cứu nước, chưa tìm được lẽ sống của đời mình. Nhưng rồi  giây phút tìm được lẽ sống đúng đắn cho chính mình, cái tôi ấy như bừng tỉnh “Từ ấy trong tôi bừng nắng hạ”. “Nắng hạ” ở đây chính là ánh nắng trong trái tim, xua tan đi những lạnh lẽo, mặc cảm, âm u vốn có trong tâm hồn tác giả.

“ Mặt trời chân lý chói qua tim”

Nếu mặt trời của thiên nhiên mang lại ánh sáng, mang lại sức sống cho cỏ cây muôn loài, soi đường dẫn lối cho con người chiến đấu, lao động, sản xuất, thì mặt trời chân lý đã soi rọi lẽ sống trong tim của người yêu nước. Hình ảnh ẩn dụ “mặt trời chân lý” khẳng định chân lý cách mạng, lý tưởng cách mạng, chủ nghĩa Đảng cộng sản chính là mặt trời soi rọi con đường đi của người chiến sĩ. Các từ cùng trường nghĩa: “mặt trời, ”bừng”, “chói” được đặt liên tiếp nhau diễn tả được niềm vui sướng, hân hoan đến tột cùng của tác giả khi bắt gặp được lý tưởng. “Mặt trời chân lý” ấy không chỉ soi sáng nhận thức, giác ngộ trí tuệ mà nó còn làm bừng sáng tâm hồn, tình yêu và trái tim người cách mạng.  “Mặt trời chân lý” ấy là mặt trời sáng chói, huy hoàng, rực rỡ và bất diệt nhất. 

 “Hồn tôi là một vườn hoa lá
Rất đậm hương và rộn tiếng chim”

Giữa màn đêm mịt mờ, tâm hồn nhà thơ được bừng sáng và trở thành một khu vườn đầy sức sống. Bằng biện pháp so sánh độc đáo, tác giả đã gợi ra những rung động trừu tượng trong tâm hồn mình bằng hình ảnh đầy cụ thể “vườn hoa lá”. Thế giới tâm hồn nhà thơ lúc này đây cũng đang rạo rực, mê say, tràn trề nhựa sống như khu vườn trong nắng hạ. Nhịp thơ sôi nổi, tràn trề niềm yêu cuộc sống, yêu cuộc đời, tràn trề nhiệt huyết của người chiến sĩ trẻ. Hai tính từ “đậm”, “rộn” kết hợp với các danh từ “hương”, “tiếng chim” mở ra một tâm hồn phong phú, đầy màu sắc, trong tâm hồn ấy có nắng vàng ngày hạ, có hoa lá xanh tươi, có tiếng chim hót rộn ràng, có hương thơm tươi mát của ngàn cây lá. Đó chính là niềm vui, là lẽ yêu đời của một tâm hồn trẻ vốn đang buồn rầu, đang băn khoăn trước một thời cuộc đảo điên, trước một dân tộc đang lâm vào cảnh lầm than nô lệ khi bắt gặp lý tưởng cao đẹp.

Chỉ với 4 câu thơ ngắn gọn nhưng bằng tài năng và nguồn cảm xúc dạt dào của mình Tố Hữu đã viết nên những vần thơ thật đẹp. Bút pháp tự sự kết hợp trữ tình một cách nhuần nhuyễn cùng các biện pháp nghệ thuật được sử dụng hài hòa, ngôn ngữ, hình ảnh độc đáo đã tạo nên một khổ thơ không chỉ sâu sắc nội dung mà con đẹp đẽ về hình thức. Đoạn thơ một lần nữa khẳng định giá trị cao đẹp của lý tưởng Đảng cộng sản đồng thời thể hiện vẻ đẹp trong cảm xúc và tâm hồn của một người chiến sĩ cách mạng yêu nước.

Bài văn mẫu Phân tích khổ 1 Từ ấy tuyển chọn siêu hay
 

4. Phân tích Từ ấy khổ 1 của Tố Hữu siêu hay, mẫu số 4 (Chuẩn)

Tố Hữu (1920-2002) tên khai sinh là Nguyễn Kim Thành, quê gốc ở làng Phù Lai thuộc tỉnh Thừa Thiên – Huế. Ông được xem là nhà thơ tiêu biểu và có nhiều đóng góp to lớn trong nền văn học dân tộc, đặc biệt là ở mảng thơ trữ tình cách mạng, được xem là lá cờ đầu đầu, tiên phong đưa nền thơ ca trữ tình chính trị của nước. Suốt cuộc đời thơ và cách mạng của Tố Hữu người ta thấy có một sự thống nhất đẹp đẽ giữa “lý tưởng trong trái tim và câu thơ trên đầu bút”, thơ ca của ông theo sát từng chặng đường lịch sử của dân tộc, là nơi lưu giữ lại hầu hết những đau thương, gian khổ và cả những sự kiện huy hoàng trong hai cuộc chiến đầy cam go, vất vả. Trong số hàng loạt các tác phẩm nổi bật của Tố Hữu thì Từ ấy là một trong những bài thơ xuất sắc, có ý nghĩa lớn đặc biệt đánh dấu sự giác ngộ lý tưởng cách mạng của tác giả, mở ra một cuộc đời thơ ca song hành với cuộc đời cách mạng lắm vẻ vang mà cũng nhiều gian lao của Tố Hữu. Đặc biệt sự giác ngộ lý tưởng cách mạng được thể hiện rất rõ trong khổ thơ đầu tiên của tác phẩm.

Từ ấy có thể xem là Tuyên ngôn về cuộc đời và lẽ sống của Tố Hữu, ra đời trong một hoàn cảnh hết sức đặc biệt, vào tháng 7/1938, sau một thời gian ngắn hoạt động phong trào thanh niên ở Huế, Tố Hữu vinh dự được đứng vào hàng ngũ của Đảng khi tuổi đời còn rất trẻ - 17 tuổi, điều đó đã mang đến cho nhà thơ một niềm hạnh phúc lớn lao, đánh dấu sự giác ngộ lý tưởng cách mạng sâu sắc của tác giả, mở ra một cuộc đời mới, một cuộc đời cống hiến hết mình cho Tổ quốc. Có thể nói rằng việc  đứng vào hàng ngũ của Đảng là một sự kiện vô cùng trọng đại trong đời thơ, đời cách mạng của Tố Hữu, điều đó đã trở thành nguồn cảm hứng lớn khiến viết nên bài thơ Từ ấy, không chỉ có ý nghĩa kỷ niệm mà còn khẳng định lý tưởng cách mạng vững vàng đang rực cháy trong trái tim người chiến sĩ trẻ tuổi.

“Từ ấy trong tôi bừng nắng hạ
Mặt trời chân lý chói qua tim
Hồn tôi là một vườn hoa lá
Rất đậm hương và rộn tiếng chim”

Trước khi chính thức bước vào hàng ngũ của Đảng Tố Hữu đã tham gia hoạt động cách mạng từ rất sớm, tuy nhiên ông không có một kế hoạch hay dự định cho con đường tương lai nào thật rõ ràng. Ông cũng giống như nhiều thế hệ trẻ khác của Việt Nam lúc bấy giờ không có một định hướng hay lý tưởng nào thật rõ ràng, cứ mãi băn khoăn với cảnh trớ trêu “Bâng khuâng đứng giữa hai dòng nước, chọn một dòng hay để nước trôi”. Chỉ đến khi được giác ngộ lý tưởng chiến đấu, Tố Hữu dường như đã chính thức khép lại những ngày tháng vô định, mò mẫm trong bóng tối, mở ra một con đường tươi sáng, đầy hứa hẹn, là nguồn động lực mang đến cho tác giả sức sống mạnh mẽ, cùng với đó là sự thức tỉnh kỳ diệu từ trong những tối tăm, lạc lõng. Điều ấy thể hiện thực rõ ràng trong câu thơ “Từ ấy trong tôi bừng nắng hạ”, “từ ấy” là một mốc thời gian không rõ ràng, không biết ngày tháng năm nào nhưng đối với cá nhân Tố Hữu đó là một mốc thời gian thực quan trọng và ý nghĩa, đó là ngày mà ông được chính thức bước chân vào hàng ngũ của Đảng, được lý tưởng cách mạng soi đường, mở ra một cuộc đời mới, một con đường mới dẫu vẻ vang nhưng cũng lắm gian lao. Tố Hữu khéo léo lấy hình ảnh “nắng hạ” để ẩn dụ cho lý tưởng cách mạng, cho Đảng, đó là một hình ảnh đẹp và thực đúng đắn, bởi lẽ không có cái nắng nào đủ rực rỡ và chói chang như nắng mùa hạ, nó không chỉ tỏa ra ánh sáng ấm áp soi chiếu lên mọi vật mà còn đủ mạnh mẽ để soi tỏ đến từng ngóc ngách tâm hồn, xóa đi những cái tối tăm, mù mờ không lối thoát trong trái tim người chiến sĩ. Đồng thời bộc lộ, soi thấu được hết những tài năng, trí tuệ của người lính, mở ra một tầm nhìn, một nhận thức mới trong tâm hồn Tố Hữu, là kim chỉ nam soi sáng cho con đường cách mạng lắm chông gai sau này. Bên cạnh đó từ “bừng” cũng là một tài năng trong thơ của tác giả, nó đủ để diễn tả hết cái sự sung sướng và hạnh phúc tột độ, cũng như sự giác ngộ lý tưởng Đảng một cách toàn diện nhất, mang đến cảm giác rực rỡ, bừng sáng toát ra từ trong tâm hồn, đi đến tận từng tế bào trong thân thể của người nghệ sĩ.

Đến câu thơ tiếp theo “Mặt trời chân lý chói qua tim”, hình ảnh “mặt trời chân lý” chính là hình ảnh ẩn dụ thực đẹp và xuất sắc cho lý tưởng Đảng, lý tưởng cách mạng, thể hiện sức sáng tạo mạnh mẽ trong hồn thơ trẻ tuổi của Tố Hữu. Không chỉ thể hiện sự lớn lao, kì vĩ, thiêng liêng và bất khả xâm phạm, mà còn chỉ ra rằng Đảng, cách mạng và chủ nghĩa Mác Lênin chính là mặt trời của sự sống, soi sáng tỏ con đường cho những người chiến sĩ hết lòng chiến đấu vì Tổ quốc, vĩnh viễn là chân lý, là ánh sáng bất diệt không thể bị vùi lấp bởi bất kỳ một thế lực nào. Trong câu thơ sự xuất hiện của từ “chói” là một động từ mạnh, có ý nghĩa lớn, thể hiện sức mạnh xuyên thấu, thức tỉnh người chiến sĩ không chỉ ở trí tuệ, thể xác, tâm hồn mà còn thức tỉnh hoàn toàn cả trái tim người lính một cách mạnh mẽ.

 Có thể nói rằng bước vào Đảng, giác ngộ lý tưởng cách mạng chính là con đường đúng đắn nhất, là lựa chọn sáng suốt nhất của cả đời thơ Tố Hữu, là quyết định mà dù là trái tim hay thân thể đều cảm thấy thực xứng đáng và vinh hạnh. Còn gì tuyệt vời hơn là sự thống nhất đồng thuận của cả tâm hồn và thể xác, bởi lẽ đó là động lực to lớn khiến người chiến sĩ trẻ bước đi những bước dài hơn trong sự nghiệp chiến đấu của mình, thoát khỏi cái cảnh 

“Đâu những ngày xưa, tôi nhớ tôi
Băn khoăn đi kiếm lẽ yêu đời
Vơ vẩn theo mãi vòng quanh quẩn
Muốn thoát, than ôi, bước chẳng rời” 

Để đến với những ý thức và chuẩn bị thực rõ ràng cho một đời cách mạng lắm gian lao 

“Đời cách mạng, từ khi tôi đã hiểu
Dấn thân vô là phải chịu tù đày
Là gươm kề tận cổ, súng kề tai
Là thân sống chỉ coi còn một nửa”.

Sang hai câu thơ tiếp người ta thấy có sự chuyển đổi thực tinh tế giữa dòng xúc cảm của người chiến sĩ trẻ từ cảm giác đột ngột thức tỉnh bởi chân lý, Tố Hữu chuyển sang những xúc cảm vui sướng lan tỏa trong tâm hồn một cách mà người ta nói là “thanh đạm, dịu ngọt” với sự xuất hiện của những hình ảnh thiên nhiên tươi mới, âm thanh rộn ràng. Ý thơ “Hồn tôi là một vườn hoa lá” đã diễn tả thực đầy đủ cái sức sống tràn trề, son trẻ đang sinh sôi, nảy nở trong tâm hồn người nghệ sĩ, mà người ta có thể hiểu rằng chính ánh sáng của lý tưởng, của cách mạng đã cho Tố Hữu một nguồn sống mới vô hạn và dồi dào hơn tất thảy. Thoát ra khỏi cảnh tối tăm, lạc lõng, khô cằn, tâm hồn người chiến sĩ giờ đây tựa như được tưới thêm một nguồn sinh khí mới, từ mảnh đất vốn đang trống trải bỗng trở nên rực rỡ với cảnh hoa lá đua chen khoe sắc xanh, sắc đỏ, rào rạt những sự sống tuyệt diệu chưa từng thấy bao giờ trong suốt cuộc đời mười mấy năm tuổi trẻ. Phương cách so sánh mở rộng giữa hồn thơ và vườn hoa lá ấy còn lan tràn xuống cả ý thơ tiếp theo với cảm giác tăng tiến rằng “rất đậm hương và rộn tiếng chim”. Như vậy có thể thấy rằng sau khi ý thức được lý tưởng cách mạng, tìm ra lối đi mới cho con đường giải phóng dân tộc, thoát khỏi chủ nghĩa tiểu tư sản bế tắc và mù mịt, hồn thơ Tố Hữu đã thực sự rộng mở rất nhiều, không chỉ dừng lại ở cảm giác sinh sôi, nảy nở hoa lá, mà nó còn là sự sinh sôi phát triển mạnh mẽ đến cực hạn, “rất đậm hương”, diễn tả sự bừng nở rực rỡ, tràn trề sự sống nhất trong tâm hồn. Trong đó cụm “rộn tiếng chim” chính là tiếng reo vui rộn rã nhất thoát ra từ trái tim người chiến sĩ, là cách thức hoàn hảo nhất để diễn tả cái sự sung sướng đang chộn rộn khắp huyết quản, lan tỏa khắp từng tế bào trên thân thể. Lối thơ ảnh hưởng thì văn học Pháp, cùng với tài năng sáng tạo của mình, Tố Hữu đã diễn tả thực tinh tế những xúc cảm sâu kín trong tâm hồn người nghệ sĩ, không mang đến cho độc giả cảm giác khô khan, cuồng nhiệt quá mức, mà đi sâu vào lòng người đọc với những vần thơ thật lãng mạn, say mê và dạt dào sức trẻ.

Như vậy chỉ với một khổ thơ ngắn ngủi Tố Hữu đã kịp truyền tải những niềm hân hoan vui sướng tột độ khi được đứng vào hàng ngũ của Đảng, đánh dấu mốc son chói lọi “từ ấy” mở ra một cuộc đời mới, một đời gắn bó với lý tưởng cách mạng nhiều vẻ vang nhưng cũng nhiều gian khổ. Đồng thời cũng đánh dấu sự phát triển lên một tầm cao mới, sự hồi sinh của một tâm hồn sau những năm tháng lặn lội giữa thực cảnh tối tăm mờ mịt để mở ra “một cuộc đời trọn vẹn với Cách mạng - Nghệ thuật - Tình yêu”.

5. Phân tích khổ 1 bài thơ Từ ấy của Tố Hữu ngắn hay, mẫu số 5 (Chuẩn)

Tố Hữu (1920-2002) được xem là cánh chim đầu đàn, người đã phát triển và đưa nền văn học cách mạng của nước ta lên đến đỉnh cao của sự phát triển. Trong suốt cả cuộc đời, với hơn 60 năm tuổi Đảng, hầu như tất cả các sáng tác của ông trước là hướng đến cách mạng, cổ vũ cách mạng, sau là viết về nhân dân, viết về đất nước, với phong cách thơ kết hợp nhuần nhuyễn khuynh hướng trữ tình chính trị và chất liệu văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc. Có thể nói các tác phẩm của Tố Hữu luôn song hành với bước chân của cách mạng, sự nghiệp thơ ca của ông gắn bó một cách mật thiết và phản ánh rõ nét chặng đường lịch sử lắm gian nan nhưng đầy huy hoàng của dân tộc Việt Nam ta. Một trong những tác phẩm tiêu biểu trong các sáng tác thời kỳ đầu của Tố Hữu là bài thơ Từ ấy, nguồn cảm hứng nổi bật chính là niềm hân hoan, vui sướng được bước chân vào hàng ngũ của Đảng của một chàng trai 18 tuổi, với lòng yêu nước, yêu cách mạng tha thiết. Đọc cả tác phẩm có thể thấy rằng, niềm vui ấy được thể hiện một cách rất rõ ràng và mãnh liệt thông qua đoạn thơ đầu.

"Từ ấy trong tôi bừng nắng hạ
Mặt trời chân lý chói qua tim
Hồn tôi là một vườn hoa lá
Rất đậm hương và rộn tiếng chim"

Niềm vui sướng say mê khi bắt gặp lý tưởng Đảng được Tố Hữu thể hiện một cách rộn ràng, bay bổng và rất đẹp, đọc những dòng thơ đầu, cái mà ta cảm nhận được trước tiên ấy là một tâm hồn phơi phới, tràn đầy sức sống thông qua các hình tượng thiên nhiên tươi đẹp và gần gũi. Hai câu thơ đầu Tố Hữu lựa chọn viết theo lối tự sự, đơn giản như kể lại một kỉ niệm khó quên và sâu sắc nhất trong cuộc đời của tác giả, kỷ niệm khó quên ấy được phiếm chỉ thông qua từ "từ ấy". Đầu tiên với trạng ngữ chỉ thời gian "từ ấy", nó không chỉ gợi ra sự kiện quan trọng trong cuộc đời Tố Hữu, hơn thế nữa còn được chọn làm nhan đề cho tác phẩm và cả nhan đề cho tập thơ đầu tay của tác giả - một tập thơ được sáng tác trong suốt 10 năm trời. Như vậy có thể thấy rằng từ này có ý nghĩa vô cùng, lớn lao và quan trọng, "từ ấy" chính là mốc son đầu tiên và chói lọi mở ra một bước ngoặt huy hoàng trong cuộc đời, sự nghiệp cách mạng của nhà thơ Tố Hữu. Bởi trước mốc son "từ ấy", cuộc đời Tố Hữu vẫn quẩn quanh trong nỗi đớn đau mất nước, nỗi bất lực trước thời cuộc, không thể tự thoát ra khỏi cái bó buộc của thế sự, trong khi đó lòng yêu nước, thương dân vẫn luôn bừng cháy nồng nàn trong trái tim của người chí sĩ trẻ tuổi, nhưng đáng buồn rằng nhà thơ lúc này vẫn chưa tìm thấy cho mình được một con đường sáng để tự giải thoát cho bản thân và cả những người xung quanh. Tâm trạng ấy đã từng được Tố Hữu thể hiện trong một đoạn Nhớ đồng:"Đâu những ngày xưa, tôi nhớ tôi/Băn khoăn đi kiếm lẽ yêu đời/Vơ vẩn theo mãi vòng quanh quẩn/Muốn thoát, than ôi, bước chẳng rời"

Và cũng từng có lúc Tố Hữu đứng trước hai lựa chọn khó khăn "Bâng khuâng đứng giữa đôi dòng nước/Chọn một dòng hay để nước trôi xuôi", một là tiếp tục cái cuộc sống bình yên giả tạo nhưng chán chường, không lý tưởng của một trí thức tiểu tư sản, hai là dũng cảm đứng lên, đi theo con đường đấu tranh cách mạng lắm gian lao, thử thách "Đời cách mạng, từ khi tôi đã hiểu/Dấn thân vô là phải chịu tù đày/Là gươm kề tận cổ, súng kề tai/Là thân sống chỉ coi còn một nửa". Sau những băn khoăn ấy, Tố Hữu đã tìm đến với con đường cách mạng, con đường đấu tranh giải phóng dân tộc, để tự giải thoát cho chính những lý tưởng vốn chôn giấu trong tâm hồn đầy nhiệt huyết của người thanh niên yêu nước. Và sau sự lựa chọn dấn thân vào cách mạng, sau mốc son "từ ấy", Tố Hữu dường như rất yên tâm và tin tưởng vào sự lựa chọn của bản thân, điều ấy đã được nhà thơ tâm sự trong Quê mẹ như thế này:"Con lớn lên, con tìm Cách mạng/Anh Lưu, anh Diểu dạy con đi/Mẹ không còn nữa, con còn Đảng/Dìu dắt con khi chửa biết gì."

Sau khi bắt gặp được lý tưởng Đảng, ở mốc son chói lọi "từ ấy", Tố Hữu đã diễn tả niềm hạnh phúc, vui sướng của mình thông qua một số hình ảnh ẩn dụ rất đặc sắc.

"Từ ấy trong tôi bừng nắng hạ
Mặt trời chân lý chói qua tim"

Đầu tiên là hình ảnh "bừng nắng hạ", chúng ta biết rằng nắng hạ trong tự nhiên là một ánh nắng rực rỡ, bừng bừng sức sống khác với ánh nắng mùa xuân dịu dàng, nhàn nhạt, khác với nắng mùa thu thanh bình, yên ả, cũng hoàn toàn khác với ánh nắng mùa đông yếu ớt không đủ sưởi ấm vạn vật. Nắng hạ ở đây luôn mang đến cảm giác tràn trề sinh lực, mãnh liệt điều ấy có thể đem so với cảm giác hạnh phúc mãnh liệt, niềm sung sướng và say mê đến tột cùng đang trào dâng trong trái tim máu nóng, tuôn trào trong huyết quản của người thanh niên trẻ tuổi trước sự kiện được kết nạp vào Đảng khi mới 18 tuổi tròn. Thêm một hình ảnh nữa, càng thể hiện sâu sắc niềm hạnh phúc, vui sướng của tác giả ấy là "Mặt trời chân lý", đây là một hình ảnh mới lạ thể hiện sự sáng tạo của hồn thơ Tố Hữu. Nếu như chỉ là mặt trời không thôi, thì không có gì để bàn luận bởi đây vốn là hình ảnh kinh điển được nhiều tác giả sử dụng trong tác phẩm của mình, thể hiện sự lớn lao kì vĩ của sự vật, sự việc, con người. Thế nhưng ở "mặt trời chân lý", nó còn mang những ý nghĩa đặc biệt khác, nó tỏa ra những ánh sáng rỡ chói lọi của Đảng, của cách mạng, của chủ nghĩa Mác Lê-Nin và thứ ánh sáng ấy vĩnh viễn là chân lý đúng đắn, sánh ngang cùng với mặt trời, là thứ ánh sáng đẹp đẽ đang chan chứa, xuyên thấu tận trong tâm hồn của nhà thơ.

Cặp ẩn dụ "nắng hạ" và "mặt trời chân lý" có một liên kết chặt chẽ, mới mẻ và sáng tạo, gợi ra một nguồn sáng mới báo hiệu những điều tốt lành, mà Tố Hữu đã khẳng định lý tưởng cách mạng giống như một nguồn sáng mới đã làm thức tỉnh lý trí mang đến cho nhà thơ một nguồn sức mạnh diệu kỳ. Ngoài ra việc dùng những động từ mạnh như "bừng" thể hiện nguồn sáng mạnh và đột ngột,"chói"thể hiện sức lan tỏa xuyên thấu mãnh liệt không chỉ tác động đến thị giác mà còn tác động đến cả trái tim. Như vậy ánh sáng của cách mạng đã hoàn toàn xua tan đi màn sương mờ mịt của ý thức hệ tiểu tư sản mang đến một tư tưởng mới, một nhận thức mới về con đường giải phóng dân tộc, cái mà Tố Hữu gọi là giác ngộ lý tưởng cách mạng, giác ngộ lý tưởng Đảng, nói về thứ ánh sáng ấy nhà thơ đã từng tâm sự rằng "Buổi đầu tiên đến với chủ nghĩa Cộng sản, với Đảng tôi thấy nó như một thiên thần với hào quang lãng mạn và rất nhiều mộng tưởng".

"Hồn tôi là một vườn hoa lá
Rất đậm hương và rộn tiếng chim"

Từ bút pháp tự sự Tố Hữu chuyển sang bút pháp trữ tình diễn tả cụ thể, trực tiếp niềm hạnh phúc vô bờ đang chan chứa trong tâm hồn của mình. Tác giả sử dụng biện pháp tu từ so sánh "Hồn tôi là một vườn hoa lá", đó là một so sánh mở rộng, ý thơ tràn xuống cả câu thơ tiếp theo. Khi được đón nhận ánh sáng mạnh mẽ của mặt trời của nắng hạ thì "vườn hoa lá" ấy như được tái sinh, trở nên tràn trề sức sống, âm thanh và âm sắc căng đây "Rất đậm hương và rộn tiếng chim". Điều ấy cũng có nghĩ rằng tâm hồn của tác giả khi bắt gặp ánh sáng cách mạng, lý tưởng Đảng cũng trở nên bừng sáng, tươi vui và tràn ngập sức sống, tựa như vườn hoa được tiếp thêm sinh lực, trở nên có ý nghĩa và tươi đẹp hơn gấp bội lần. Bởi cũng từ mốc son "từ ấy" cuối cùng Tố Hữu đã tìm cho mình một con đường sáng, một tương lai đầy hy vọng, dẫu phía trước có thể là chông gai và nhiều thử thách. Lối thơ vắt dòng bắt nguồn từ thơ ca Pháp, thể hiện cảm xúc tràn trề chan chứa, dường như không thể gói gọn trong một câu thơ riêng lẻ mà buộc phải truyền tải sang câu thơ tiếp thì mới có thể bộc lộ hết sự hân hoan vui sướng của hồn thơ Tố Hữu đã đem lại cho cả khổ thơ những cảm xúc mới lạ, trào dâng của niềm hạnh phúc.

Như vậy chỉ với khổ thơ tương đối ngắn, nhưng bằng những hình ảnh thơ ẩn dụ đặc sắc, nghệ thuật bắt dòng, Tố Hữu đã diễn tả một cách chân thực và mới mẻ niềm hạnh phúc, vui sướng khi được giác ngộ lý tưởng Cách mạng, khi đứng trước mốc son chói lọi của cuộc đời, từ đó mở ra một sự nghiệp cách mạng vẻ vang, nhiệt huyết, một cuộc đời trọn vẹn với Cách mạng - Nghệ thuật - Tình yêu".

----------------------HẾT-----------------------

https://thuthuat.taimienphi.vn/phan-tich-kho-tho-dau-trong-bai-tho-tu-ay-48237n.aspx
Từ ấy là một tác phẩm thơ được Tố Hữu viết trong chặng đường đầu tiên trong cuộc đời cách mạng của mình. Bài thơ đã để lại trong trái tim mỗi thế hệ trẻ những tình cảm sâu sắc và niềm tin dạt dào với lý tưởng Đảng cộng sản và lòng mến mộ một nhà thơ cách mạng đầy tài năng. Ngoài bài Phân tích khổ thơ đầu trong bài thơ Từ ấy của Tố Hữu, các em tham khảo thêm: Vẻ đẹp của giây phút bừng sáng lí tưởng cách mạng trong khổ thơ đầu bài thơ Từ ấy, Phân tích bài thơ Từ ấy để thấy tâm trạng của một thanh niên say mê lí tưởng, Cảm nhận bài thơ Từ ấy, Bình giảng bài thơ Từ ấy,... trong tài liệu tham khảo Những bài văn hay lớp 11 đã được tuyển chọn.