Bình giảng bài thơ Vội vàng của Xuân Diệu

Đề bài: Binh giảng bài thơ Vội vàng của Xuân Diệu

Bình giảng bài thơ Vội vàng của Xuân Diệu
 

I. Dàn ý Bình giảng bài thơ Vội vàng của Xuân Diệu (Chuẩn):

1. Mở bài

Giới thiệu về Xuân Diệu và bài thơ Vội vàng

>> Tham khảo thêm những cách Mở bài bài thơ Vội vàng hay, hấp dẫn

2. Thân bài

- Nhan đề: “Vội vàng"- một tính từ chỉ sự nhanh chóng, thúc giục, khẩn trương.
- Ước muốn của thi nhân, một ước muốn rất đẹp và đầy táo bạo:
+ Tắt nắng: màu đừng nhạt
+ Buộc gió: hương đừng bay

- Thiên đường trên mặt đất khi tháng giêng về:
+ Ong bướm bay lượn tìm hoa
+ Hoa cỏ đồng nội xanh rì
+ Lá cành tơ phất phơ trong gió
+ Tiếng chim yến anh ru khúc nhạc tình say
+ Thần niềm vui đến mỗi sớm mai
=> Tháng giêng ngon và đầy gợi cảm như làn môi của người tình nhân vậy

- Lẽ sống vội vàng và ý thức thời gian:
+ Lòng người rộng - lượng trời chật
+ Tuổi trẻ hữu hạn -  thời gian vô hạn
=> Ý thức sống vội vàng để tận hưởng những vẻ đẹp cuộc đời, sống có trách nhiệm hơn với tuổi trẻ của mình.

3. Kết bài

Cảm nghĩ về bài thơ

>> Một số cách Kết bài bài thơ Vội vàng cô đọng, hấp dẫn

II. Bài văn mẫu Bình giảng bài thơ Vội vàng của Xuân Diệu

1. Bình giảng bài thơ Vội vàng của Xuân Diệu, mẫu số 1 (Chuẩn)

Xuân Diệu trong phong trào thơ mới là một chàng thi sĩ tài hoa cùng ngòi bút đầy lãng mạn, bay bổng mà cũng dạt dào sức sống trong từng con chữ. Đến với thơ Xuân Diệu, người đọc cũng rạo rực, cũng đắm say và yêu thương da diết như trong từng ý thơ của thi nhân. “Vội vàng” là một trong những thi phẩm đặc sắc góp phần khẳng định tài năng và vị trí của ông trong phong trào thơ Mới nói riêng và văn học Việt Nam nói chung.

Nhan đề bài thơ "Vội vàng"- một tính từ chỉ sự nhanh chóng, thúc giục, khẩn trương. Vậy cớ vì sao phải vội vàng như thế, vì đời, vì thời gian hay là vì một lẽ khác?

Bước vào bài thơ, ta bắt gặp những ước muốn của thi nhân, một ước muốn rất đẹp, ước muốn đầy táo bạo:

" Tôi muốn tắt nắng đi
Cho màu đừng nhạt mất
Tôi muốn buộc gió lại
Cho hương đừng bay đi"

Nắng, gió, những vật thể tưởng ấy làm sao có thể cầm nắm được, làm sao ta có thể điều khiển chúng bằng bàn tay của chính mình, bằng đầu óc ta được.  Nắng gió mang đến cho đời sự mát mẻ, mang cho đời sự sống để cây cối đơm hoa. Bởi vậy mà nhà thơ khao khát muốn tắt được nắng, muốn buộc được gió để nắng khỏi nhạt màu, để hương khỏi đi mất, mong muốn níu giữ vẻ đẹp của trần gian. Điều mong ước của tác giả thật đáng quý, đáng trân trọng biết bao. Bởi lòng tác giả muốn giữ lại cho đời tất thảy những đẹp đẽ, những vị yêu thương mà nắng, gió bạn tặng cuộc sống này.

"Của ong bướm này đây tuần trăng mật;
Này đây hoa của đồng nội xanh rì;
Này đây lá của cành tơ phơ phất;
Của yến anh này đây khúc tình si.
Và này đây ánh sáng chớp hàng mi;
Mỗi sáng sớm, thần vui hằng gõ cửa;
Tháng giêng ngon như một cặp môi gần;"

Xuân về, mặt đất như một thiên đường tuyệt diệu, cây lá của đồng nội nở chồi xanh mơn mởn, lá của cành tơ phất phơ chào mời mùa xuân tới. Và đâu chỉ thiên nhiên khi xuân về vạn vạn sắc màu, còn đó đây những khúc nhạc tình của yến anh đầy ngọt ngào, mê hoặc. Ánh sáng xuân cũng đầy tươi mới, hấp dẫn và gợi cảm lạ thường. Đặc biệt là mỗi sớm mai tỉnh giấc, thần niềm vui lại chào đón, những khoảnh khắc tuyệt diệu của thiên nhiên luôn mang đến sự dịu dàng, hưng phấn và hạnh phúc vô bờ. Có lẽ vì vậy mà Xuân Diệu phải thảng thốt cất lên lời khen ngợi thắm thiết:

" Tháng giêng ngon như một cặp môi gần"

Phải yêu đắm say mùa xuân vào độ giêng lắm thi sĩ mới viết nên câu thơ đầy tình tứ như thế. Vì thằng giêng ngon nên tôi sung sướng vô bờ, nhưng càng sung sướng tôi lại càng sợ mất đi, sợ rồi thời gian sẽ cướp lấy tất cả những tinh khôi lúc này. Phút chốc sung sướng, nhà thơ bỗng thấy mình cần " vội vàng", vội vàng để thưởng thức, để tận hưởng hết hương vị tuyệt diệu ấy.

"Tôi không chờ nắng hạ mới hoài xuân"

Người ta vẫn hay bảo "thời gian là quý giá nhất" , " thời gian là vàng ngọc",...Với Xuân Diệu, nhà thơ cũng lo sợ thời gian chảy trôi, sợ rằng tuổi trẻ dần phai theo năm tháng, thậm chí nhà thơ lo sợ ngay khi mùa xuân đang ở độ chín:

" Xuân đương tới nghĩa là xuân đương quá
…
Lòng tôi rộng nhưng lượng trời cứ chật.
Nếu tuổi trẻ chẳng hai lần thắm lại"

Thời gian dài- tuổi trẻ ngắn, lòng người rộng- lượng trời chật, đời người hữu hạn, năm tháng thanh xuân cũng chẳng thể nào giữ lại mãi được, vì vậy mà thi nhân vừa khắc khoải, vừa nghĩ suy, vừa vồ vập sống vội để tận hưởng khoảng xuân xanh của cuộc đời mình, tận hưởng khoảnh khắc xuân xanh của đất trời.

Tuổi trẻ nào có được đôi lần khi mỗi người chỉ sống có một cuộc đời, bởi thế mà nhà thơ muốn gửi gắm đến người đọc, hãy sống hết mình, sống trọn vẹn tuổi trẻ mà mình có được, hãy lấy sức bền của tuổi trẻ để chạy đua với thời gian, cống hiến những gì tốt đẹp nhất cho cuộc đời, cho gia đình và xã hội.

"Ta muốn ôm
Cả sự sống mới bắt đầu mơn mởn,
Ta muốn riết mây đưa và gió lượn,
Ta muốn say cánh bướm với tình yêu,
Ta muốn thâu trong một cái hôn nhiều..."

Lúc này đây không phải là "tôi" nữa mà là cái "ta", cái "ta" chung của cả tác giả và mọi người. Điệp từ " ta muốn" được đặt đầu mỗi câu thơ càng diễn tả cái khát khao đang sục sôi, bùng cháy trong trái tim thì nhân. Những động từ mạnh như " riết", "say", "thâu", "ôm",... càng thể hiện được sự chủ động của tác giả trước cuộc sống của mình. Với Xuân Diệu, kẻ khao khát sống cuộc đời căng tràn, tự do ấy luôn luôn bản lĩnh, làm chủ cuộc đời:

" Hỡi xuân hồng ta muốn cắn vào ngươi".
Cho chếnh choáng mùi thơm, cho đã đầy ánh sáng
Cho no nê thanh sắc của thời tươi; "

Sự non tươi của cỏ cây, sự nồng nàn của mây đưa gió lượn, sự thắm thiết của tình yêu,...tất thảy đều khiến thị nhân mê say, đưa hồn mình ôm lấy những vị ngon của mùa xuân, vị ngon của mỗi khoảnh khắc thời gian. Tận hưởng đến độ "no nê", "chếnh choáng", " đã đầy" , tận hưởng cho thoả lòng mong, thoả lòng khao khát chiếm hữu. 

" Hỡi xuân hồng ta muốn cắn vào ngươi"

 Xuân hồng - mùa xuân dạt dào, căng tràn những mầm sống xanh tươi. Xuân hồng - biểu tượng của tuổi trẻ, của tháng năm thanh xuân.  " Cắn vào ngươi" - một hành động muốn chiếm hữu mùa xuân để hưởng thụ nó bằng tất cả sự cuồng nhiệt của chính mình. Bài thơ cũng là lời thúc giục những thế hệ trẻ hãy sống thật mạnh dạn, bản lĩnh, dùng hết tuổi trẻ để sống ý nghĩa, hưởng thụ tận độ những vẻ đẹp trần gian.

 Đọc những trang thơ Mới của thời đại lúc bấy giờ, ta không khỏi khắc khoải, nghĩ suy về nhân tình thế thái.  Giữa vô vàn những cảm xúc muốn thoát ly thực tại, chạy trốn khỏi những bon chen, ích kỷ tầm thường ta thấy một Xuân Diệu với lối đi riêng, rất mực cá tính và độc đáo. Không u sầu như thơ Huy Cận, không não nề, ma mị như thơ Chế Lan Viên, cũng không mơ mộng thoát trần như thơ Thế Lữ, thơ Xuân Diệu luôn yêu cuộc đời, sống trọn vẹn với cuộc đời. Vội vàng đã mang đến và gửi gắm tâm tình của nhà thơ những nhân sinh quan tích cực, tìm thấy vẻ đẹp trong đời sống và biết tận hưởng, có trách nhiệm với vẻ đẹp ấy. 

Với Xuân Diệu, chẳng có nơi đâu đẹp như trần gian cả, mặt đất là chốn thiên đường, hoa cỏ là quà tặng mà thiên nhiên ưu ái cho con người. Hơn thế nữa, bài thơ còn là một tuyên ngôn về lẽ sống, đừng lãng phí thời gian, lãng phí tuổi trẻ thêm một giây phút nào nữa, hãy sống hết mình cho ngày hôm nay bởi tuổi trẻ nào đâu có thắm lại hai lần. Song, đừng bao giờ quá cuống quýt, quá vội vàng mà đánh mất đi những điều tốt đẹp, bình dị quanh mình.

2. Bình giảng bài thơ Vội vàng của Xuân Diệu, mẫu số 2:

Xuân Diệu, một nhà thơ lớn nổi tiếng từ phong trào Thơ mới và là một cây đại thụ của nền thi ca hiện đại Việt Nam. Bài thơ "Vội vàng" in trong tập "Thơ thơ" xuất bản năm 1993 đã đánh dấu bước đầu tiên trong sự nghiệp thơ ca cũng như sáng tác của Xuân Diệu. Bài thơ đã thể hiện sự giao cảm, say mê trong mùa xuân đất trời của tác giả, đồng thời bộc lộ khát vọng sống mãnh liệt của tác giả trong những năm tháng tuổi trẻ, mùa xuân của đời người.

Mở đầu bài thơ là một khổ thơ năm chữ, thể hiện một ước muốn kì lạ của tác giả, ước muốn đó đi lại với quy luật của tự nhiên và là điều không thể thực hiện được:

"Tôi muốn tắt nắng đi,
Cho màu đừng nhạt mất.
Tôi muốn buộc gió lại,
Cho hương đừng bay đi."

Điệp từ "Tôi muốn" cho thấy tác giả có sự ham muốn tột bậc, tuy nhiên ham muốn đó có phần kì dị và dường như chỉ có con người như Xuân Diệu mới có những ham muốn như vậy. Bởi làm sao có thể "tắt nắng", làm thế nào để "buộc gió", đó là những thứ thuộc về tự nhiên, chúng tuân theo quy luật của tạo hóa, màu nắng và hương trong gió kia đại diện cho sự đổi thay, ngắn ngủi không thể nào tồn tại vĩnh viễn. Xuân Diệu muốn níu giữ tất cả hương vị mùa xuân, bởi trong cảm nhận của tác giả, mùa xuân là một thiên đường ngập tràn sắc hương, như một mảnh vườn tình ái:

"Của ong bướm này đây tuần tháng mật,
Này đây hoa của đồng nội xanh rì.
Này đây lá của cành tơ phơ phất,
Của yến anh này đây khúc tình si..."

Trong bức tranh mùa xuân của thi sĩ Xuân Diệu, vạn vật đều đang lúc lên hương, ngập tràn sức sống mãnh liệt, nhà thơ cảm nhận và hưởng thụ trong không gian mùa xuân ấy như đang tình tự với thiên nhiên. Dưới cái nhìn của nhà thơ, mọi vật đều có đôi có cặp thật tình tứ: ong bướm - tuần tháng mật, hoa - đồng nội xanh rì, lá - cành tơ phơ phất, yến anh - khúc tình si, không chỉ diễn đạt một mùa xuân ngập tràn hương sắc mà đó còn là một mùa xuân rạo rực tình yêu. "Tháng giêng ngon như một cặp môi gần", hiếm có ai lại ví một khái niệm về thời gian như một "cặp môi" như Xuân Diệu, có lẽ bởi tác giả đã bị vẻ đẹp của mùa xuân quyến rũ làm ngây ngất, mùa xuân non tơ mơn mởn đầy sức sống đã khiến cho nhà thơ không thể nào cưỡng lại được, hơn nữa nhà thơ lại là một người vốn yêu thiên nhiên, yêu cuộc sống tha thiết, trước vẻ đẹp đó làm sao tránh khỏi rạo rực trong lòng. Thế nhưng hương sắc mùa xuân, vẻ đẹp của tạo vật cũng chỉ rực rỡ trong độ xuân thì, xuân cũng chỉ ngắn ngủi như bốn mùa trong một năm, xuân phải qua đi để cho hạ, thu và đông còn đến, chính vì vậy xuân mang ý nghĩa của sự trôi chảy thời gian:

"Xuân đang tới, nghĩa là xuân đương qua,
Xuân còn non, nghĩa là xuân sẽ già."

"Xuân" trong hai câu thơ trên vừa là mùa xuân của đất trời, vừa mang ý tượng trưng cho tuổi trẻ con người, một năm đẹp nhất là mùa xuân thì đời người cũng đẹp nhất là tuổi trẻ, còn tháng giêng mới còn cảm nhận được cái "ngon" của đất trời xuân, cũng như còn tuổi trẻ mới cảm nhận được cái "ngon" của cuộc đời. Thời gian như một dòng chảy vô hình, mỗi một khoảnh khắc trôi qua là đã mất đi vĩnh viễn, chẳng có cách nào lấy lại được, mùa xuân "vẫn tuần hoàn" nhưng làm gì có mùa xuân năm nào giống nhau. "Nếu tuổi trẻ chẳng hai lần thắm lại!" đó chính là điều đáng tiếc nhất của đời người, tuổi trẻ không có lần hai, đã trôi đi thì không bao giờ trở lại, bởi vậy nhà thơ muốn nhắn nhủ rằng hãy sống hết mình trong những năm tháng còn trẻ, nếu đã không thể níu giữ một phút giây nào thì phải chạy đua với thời gian, phải "vội vàng" và tranh thủ sống, tranh thủ tận hưởng trọn vẹn mùa xuân của đời người.

"Ta muốn ôm
Cả sự sống mới bắt đầu mơn mởn,
Ta muốn riết mây đưa và gió lượn,
Ta muốn say cánh bướm với tình yêu,
Ta muốn thâu trong một cái hôn nhiều..."

Điệp từ "Ta muốn" ở đầu mỗi câu thơ thể hiện một ý muốn bồng bột trong tâm hồn Xuân Diệu, nhà thơ muốn ôm trọn cả thiên nhiên đất trời mùa xuân, thể hiện một khát vọng giao hòa cháy bỏng và mãnh liệt. "Hỡi xuân hồng, ta muốn cắn vào ngươi!", đến lúc này, khao khát của nhà thơ trước tình yêu và cuộc đời đã trào dâng lên đến tột đỉnh, thôi thúc đến một hành động "cắn vào ngươi".

Bài thơ "Vội vàng" của Xuân Diệu đã trở thành một bài thơ tiêu biểu cho niềm khát khao giao cảm với đời, sống hết mình với tuổi trẻ. Xuân Diệu còn mang đến một quan niệm sống mới mẻ, đó là sống "vội vàng", nhưng vội vàng ở đây không phải là nhanh chóng, thoáng qua hay gấp gáp mà là thái độ sống tích cực, say xưa và cuồng nhiệt, biết quý trọng thời gian của tuổi trẻ.

------------------------HẾT-----------------------

https://thuthuat.taimienphi.vn/binh-giang-bai-tho-voi-vang-cua-xuan-dieu-42200n.aspx
Bài thơ Vội vàng là tác phẩm nổi bật trong ngữ văn lớp 11, ngoài bài làm văn Bình giảng bài thơ Vội vàng của Xuân Diệu, học sinh và thầy cô có thể tìm hiểu thêm các bài làm văn mẫu khác như Phân tích Vội vàng của Xuân Diệu, Phân tích bài thơ Vội vàng để thấy sự tươi trẻ trong tình yêu, Phân tích đoạn thơ sau trong bài Vội vàng, Cảm nhận Vội vàng của Xuân Diệu hay cả những phần Soạn bài Vội vàng, lập dàn ý bài thơ vội vàng