Soạn bài Củng cố, mở rộng bài 1, Ngữ văn lớp 10, Kết nối tri thức với cuộc sống

Soạn bài Củng cố, mở rộng bài 1, Ngữ Văn lớp 10 - Kết nối tri thức với cuộc sống

Soạn văn 10 Kết nối tri thức ngắn nhất

I. Củng cố, mở rộng

1. Ba truyện kể "Thần Trụ Trời", "Thần Sét", "Thần Gió" giúp bạn hiểu được gì về đặc điểm nội dung và nghệ thuật của truyện thần thoại?
* Trả lời:
- Đặc điểm nội dung:
+ Căn cứ vào chủ đề có thể chia thành hai nhóm: thần thoại kể về nguồn gốc vũ trụ và muôn loài (thần thoại suy nguyên); thần thoại kể về cuộc chinh phục thiên nhiên và sáng tạo văn hóa (thần thoại sáng tạo).
=> Thần thoại mang tính nguyên hợp, chứa đựng tôn giáo, triết học, lịch sử,... lưu giữ di sản văn hóa nguyên thủy của cộng đồng.
+ Thần thoại lý giải những hiện tượng tự nhiên, đời sống xã hội, thể hiện niềm tin của con người nguyên thủy cũng như khát vọng chiếm lĩnh tự nhiên.
- Đặc điểm nghệ thuật:
+ Cốt truyện: đơn giản, có thể và cốt truyện đơn tuyến, tập trung vào một nhân vật hoặc một tổ hợp nhiều cốt truyện đơn.
+ Nhân vật chính: những vị thần, con người có nguồn gốc thần linh, gắn liền với hình dạng khổng lồ hoặc sức mạnh phi thường,...
+ Thời gian trong thần thoại mang tính phiếm chỉ, ước lệ không rõ ràng.
+ Không gian vũ trụ nhiều cõi khác nhau.
+ Chứa đựng nhiều yếu tố kì ảo, hoang đường.
2. Vẽ sơ đồ hoặc bảng tổng hợp về các văn bản đã học theo gợi ý sau.
* Trả lời:

3. Tìm đọc một số truyện thần thoại Việt Nam và thế giới. Chọn một tác phẩm mà bạn yêu thích để chỉ ra các yếu tố đặc trưng của truyện thần thoại: cốt truyện, thời gian, không gian, nhân vật, lời kể,...
* Trả lời:
- Một tác phẩm mà em yêu thích: "Thần thoại về Mười hai bà mụ"
- Các yếu tố đặc trưng của truyện thần thoại:
+ Cốt truyện: Trong truyện, mười hai bà mụ là những vị thần được Ngọc Hoàng giao phó trách nhiệm nắn lại cơ thể cho một người nào đó khi họ được lệnh đầu thai.
+ Thời gian: phiếm chỉ, không xác định.
+ Không gian: vũ trụ.
+ Nhân vật: Mười hai bà mụ mỗi người đều đảm nhận một công việc riêng. Người nặn chân, người nặn tay, người dạy nói cười, người dạy về sinh thực khí, v.v. Các bà dạy cho nói cười khi còn đỏ hỏn.
+ Lời kể: Lời kể của tác giả dân gian, ngôi kể thứ ba với điểm nhìn toàn tri.
=> Mục đích: lý giải sự hình thành và ra đời của con người.

Soạn bài Củng cố, mở rộng bài 1, Ngữ văn lớp 10, Kết nối tri thức với cuộc sống

4. Viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) phân tích một chi tiết tiêu biểu trong tác phẩm "Chuyện chức phán sự đền Tản Viên" (Nguyễn Dữ) hoặc "Chữ người tử tù" (Nguyễn Tuân).
* Trả lời:
Khi đọc tác phẩm "Chuyện chức phán sự đền Tản Viên", em ấn tượng với chi tiết hành động đốt đền của nhân vật Ngô Tử Văn. Vì căm phẫn trước hồn ma của tên tướng giặc phương Bắc nhũng nhiễu dân gian, Ngô Tử Văn đã châm lửa đốt đền trước sự sợ hãi của mọi người. Hành động đốt đền của Tử Văn cho thấy phẩm chất ngang tàng, cương trực, sẵn sàng hành động bảo vệ nhân dân. Qua hành động của nhân vật Ngô Tử Văn, Nguyễn Dữ muốn gửi gắm người đọc khát vọng về chính nghĩa chiến thắng cái ác, cái xấu. Đồng thời, thể hiện niềm tin của nhân dân vào những người sẵn sàng hi sinh lợi ích cá nhân để bảo vệ sự bình an cho người khác.

II. Thực hành đọc

1. Không gian, thời gian và các sự kiện chính của câu chuyện.
* Trả lời:
- Không gian: Athens, Hy Lạp.
- Thời gian: thời cổ đại.
- Các sự kiện chính của câu chuyện:
+ Tê - dê được sinh ra và bắt đầu hành trình đi tìm cha.
+ Tê - dê quyết tâm đi đến A-ten bằng đường bộ và diệt sách bọn cướp trên đường.
+ Mê - đê cố tình đầu độc Tê - dê nhưng không thành.
+ Tê - dê trở thành người kế vị cha.
+ Tê - dê tự nguyện trở thành nạn nhân đến Mê cung chiến đấu với con quái vật.
+ Tê - dê được Arian giúp đỡ, giết chết con bò và thoát khỏi Mê cung.
+ Khi về gần đến A-ten, chàng quên giương buồm trắng khiến vua Ê - giê gieo mình từ mỏm đá cao xuống biển.
+ Tê - dê trở thành vua xứ A-ten và A-ten trở thành thành phố hạnh phúc, thịnh vượng nhất trên Trái Đất.
2. Những phẩm chất của nhân vật Tê - dê (Theseus) và quan niệm về người anh hùng của người Hy Lạp cổ đại.
* Trả lời:
- Phẩm chất của nhân vật Tê - dê:
+ Bản lĩnh, gan dạ: không chấp nhận chuyện gì quá an toàn và nhàn nhã. Tê - dê khao khát trở thành một đại anh hùng và quyết tâm đi đến A-ten bằng đường bộ. Tê - dê đánh bại bọn cướp và giải quyết mối đau khổ cho khách bộ hành, dám chiến đấu với con bò Mô-ni-tơ.
+ Trí tuệ sáng suốt: không muốn cai trị, lập chính quyền mà mọi người đều bình đẳng với nhau. Tổ chức khối cộng đồng, lập hội trường lớn để công dân hội họp và biểu quyết.
- Quan niệm về người anh hùng của người Hy Lạp cổ đại:
+ Người mang sức mạnh của thần linh có khả năng chiến đấu với cái xấu, cái ác.
+ Mang dáng dấp, hình ảnh của con người trần thế.
+ Phẩm chất cao cả, tốt đẹp sẵn sàng hi sinh lợi ích cá nhân cho lợi ích của tập thể, cộng đồng.
3. Các yếu tố làm nên sức hấp dẫn của truyện thần thoại "Tê - dê".
* Trả lời:
* Yếu tố làm nên sức hấp dẫn của truyện thần thoại "Tê - dê":
- Nội dung:
+ Thể hiện khát vọng chinh phục tự nhiên và khẳng định địa vị của bản thân.
+ Thể hiện tư duy của người Hy Lạp cổ đại về các vị thần.
- Nghệ thuật:
+ Sử dụng yếu tố kì ảo, hoang đường.
+ Xây dựng nhân vật mang dáng dấp của con người nhưng chứa đựng sức mạnh của thần linh.
+ Không gian: vị trí địa lý rõ ràng.

https://thuthuat.taimienphi.vn/soan-bai-cung-co-mo-rong-bai-1-ngu-van-lop-10-ket-noi-tri-thuc-voi-cuoc-song-71024n.aspx
Qua nội dung tham khảo trên đây, các em cần nắm chắc kiến thức về đặc điểm nội dung và nghệ thuật của truyện thần thoại Việt Nam. Các em có thể tham khảo thêm bài soạn văn mẫu lớp 10 khác như:
- Soạn bài Tê-dê (Trích Thần thoại Hy Lạp, Ê-đi Ha-min-tơn kể), Ngữ văn lớp 10, Kết nối tri thức với cuộc sống
- Soạn bài Chùm thơ hai-cư Nhật Bản, Ngữ văn lớp 10, Kết nối tri thức với cuộc sống