Soạn bài Câu cầu khiến, Ngữ văn lớp 8

HOT Soạn văn lớp 8 đầy đủ, chi tiết

* Soạn bài Câu cầu khiến

Phần I: Đặc điểm hình thức của câu cầu khiến
Câu 1: Trong những đoạn trích trên, các câu nào là câu cầu khiến:
- Những câu cầu khiến xuất hiện trong đoạn trích (a) là: “Thôi đừng lo lắng. Cứ về đi”. Câu cầu khiến trong đoạn (b) là: “Đi thôi con”.
=> Ta có thể nhận biết các câu trên là câu cầu khiến là nhờ vào những đặc điểm về hình thức như: Có các từ cầu khiến đừng, đi, thôi.
- Chức năng của các câu cầu khiến vừa tìm được là: Câu “thôi đừng lo lắng” có ý khuyên bảo, trấn an tinh thần của người được nói đến trong câu. Câu “cứ về đi” và “đi thôi con” dùng để yêu cầu người được nhắc đi đâu và làm một việc gì đó.
Câu 2: Cách đọc câu “Mở cửa” trong hai đoạn (a) và (b) có khác nhau không và khác như thế nào:
- Cách đọc câu “Mở cửa” trong hai đoạn là có sự khác nhau. Ở đoạn (a) từ “Mở cửa” chỉ mang tính trả lời câu khi được một người hỏi đang làm gì, còn ở đoạn (b) từ “Mở cửa!” dùng để đề nghị, ra lệnh người khác thực hiện hành động mở cửa theo yêu cầu.
Phần 2: Luyện tập
Câu 1: Xét các câu sau và trả lời câu hỏi:
- Những đặc điểm về hình thức cho biết các câu trên là câu cầu khiến là: Ở câu a có sử dụng từ cầu khiến “hãy”, câu b sử dụng “đi” và câu c sử dụng từ cầu khiến “đừng”.
- Nhận xét về chủ ngữ trong những câu đó: Trong câu a, chủ ngữ bị khuyết, chủ ngữ câu b là “Ông Giáo”, và chủ ngữ câu c là “chúng ta”.
- Thử thêm, bớt chủ ngữ hoặc thay đổi chủ ngữ để xem sự thay đổi ý nghĩa các câu:
• Câu a, ta nên thêm chủ ngữ vào cho câu thành: “Con hãy lấy gạo làm bánh mà lễ Tiên vương”, việc thêm chủ ngữ cho câu sẽ giúp nội dung câu chuyện được nguyên vẹn hơn, chủ thể được cụ thể hóa hơn và tạo được sự thân mật, gần gũi cho mối quan hệ giữa người nói và người nghe hơn là khi khuyết chủ ngữ.
• Câu b ta nên bớt chủ ngữ để câu thành: “Hút thuốc đi”, việc bớt chủ ngữ khiến câu ngắn gọn hơn, nội dung cầu khiến mạnh hơn nhưng lại có vẻ thiếu lịch sự, tôn trọng, có phần hơi khiếm nhã.
• Câu c ta thay chủ ngữ thành: “Nay anh chị đừng làm gì nữa, thử xem lão Miệng có sống được không”, việc thay chủ ngữ làm nội dung câu thay đổi, không còn xuất hiện người nói trong câu nữa mà chỉ còn những người khác.
Câu 2: Trong những đoạn trích sau, câu nào là câu cầu khiến? Nhận xét sự khác nhau về hình thức biểu hiện ý nghĩa cầu khiến giữa những câu đó.
- Trong câu a, câu cầu khiến là: “Thôi, im cái điệu hát mưa dầm sùi sụt ấy đi”. Câu này sử dụng từ cầu khiến là “đi”, và khuyết thành phần chủ ngữ.
- Trong câu b, câu cầu khiến: “Các em đừng khóc”, xuất hiện từ cầu khiến là “đừng”. Chủ ngữ là “các em”.
- Câu c câu cầu khiến là: “Đưa tay cho tôi mau! Cầm lấy tay tôi này!”, vắng thành phần chủ ngữ.
- Việc khác nhau về hình thức biểu hiện ý nghĩa câu cầu cầu khiến có liên quan tới việc câu cầu khiến đó có chủ ngữ hay khuyết chủ ngữ. Những câu cầu khiến có chủ ngữ, khi đọc vào ta nhận rõ sự lịch sự, chủ thể cũng rõ ràng hơn, thể hiện sự tôn trọng hơn. Những câu cầu khiến khuyết chủ ngữ có phần khiếm nhã hơn, chủ thể trong câu chưa rõ ràng lắm.
Câu 3: So sánh hình thức và ý nghĩa của hai câu sau:
a) Hãy cố ngồi dậy húp ít cháo cho đỡ xót ruột!
b) Thầy em hãy cố ngồi dậy húp ít cháo cho đỡ xót ruột.
- Về mặt nội dung của hai câu đều giống nhau, đều là lời yêu cầu, đề nghị người chồng ngồi dậy ăn cháo.
- Khác nhau về mặt hình thức là câu a bị khuyết thành phần chủ ngữ nên ý nghĩa câu cầu khiến không rõ ràng, đọc vào không biết người nói đang nhắc tới ai, có phần thiếu tôn trọng người được nhắc đến, thiếu lịch sự, trang nhã và giống như ra lệnh cho con cái chứ không phải nói với chồng, không tạo được sự thân mật, gần gũi. Câu b có chủ ngữ thì nội dung câu được rõ ràng, đối tượng chủ thể được làm rõ, nội dung câu nói cũng lịch sự, nhẹ nhàng, thể hiện được sự quan tâm, thân mật giữa người nói và người được nhắc tới trong câu.
Câu 4: Xét đoạn trích và trả lời câu hỏi:
- Dế Choắt nói với Dế Mèn câu trên nhằm mục đích muốn nhờ Dế Mèn đào giúp một cái ngách thông sang nhà Dế Mèn để phòng những trường hợp gặp bất trắc, khó khăn, phòng thủ cho căn nhà của mình.
- Việc Dế Choắt sử dụng câu hỏi để thăm dò ý kiến Dế Mèn mà không sử dụng các câu cầu khiến là vì Dế Choắt đặt mình ở vị trí thấp yếu, nhỏ bé hơn Dế Mèn, thể hiện sự khiêm nhường, yếu đuối và nhút nhát của mình. Hơn nữa, Dế Choắt đang ở vị trí là người cần sự giúp đỡ, không thể yêu cầu hay ra lệnh cho Dế Mèn được.
Câu 5: Đọc đoạn trích và trả lời câu hỏi:
- Không thể thay thế câu “Đi thôi con!” vào vị trí câu “Đi đi con!” được vì câu “Đi thôi con!” là câu cầu khiến mang ý nghĩa giục giã người con thao tác nhanh để cả hai người cùng thực hiện việc đi. Còn câu cầu khiến “Đi đi con!” là sự nhắc nhở, khích lệ, động viên tinh thần của người mẹ dành cho đứa con, người mẹ muốn đứa con dũng cảm bước đi trên con đường phía trước, mạnh mẽ một mình sải bước chứ không phải đi cùng con.

Câu cầu khiến là kiểu câu dùng để ra lệnh, khuyên bảo, yêu cầu, đề nghị,... đây là phần kiến thức cơ bản các em đã được làm quen ở các lớp dưới. Bài soạn văn lớp 8 của chúng tôi sẽ giúp các em củng cố lại các kiến thức đã học và hướng dẫn các em làm các bài tập sách giáo khoa Ngữ văn 8, tập 2 ở trang 31, 32, 33. Các em có thể tham khảo phần soạn bài Câu cầu khiến này để dễ dàng hơn trong việc soạn bài ở nhà.

---------------HẾT----------------

Như vậy chúng tôi đã gợi ý Soạn bài Câu cầu khiến bài tiếp theo, các em chuẩn bị trả lời câu hỏi SGK, Soạn bài Quê hương và cùng với phần Soạn bài khi con tu hú để học tốt môn Ngữ Văn lớp 7 hơn

Ngoài nội dung ở trên, các em có thể tìm hiểu thêm phần tình thái từ để nâng cao kiến thức Ngữ Văn 8.

https://thuthuat.taimienphi.vn/soan-van-lop-8-soan-bai-cau-cau-khien-30510n.aspx