Phân tích vẻ đẹp của người lính qua hai bài thơ Đồng chí và Tiểu đội xe không kính

Đề bài: Phân tích vẻ đẹp của người lính qua hai bài thơ Đồng chí và Tiểu đội xe không kính

I. Mở bài Phân tích vẻ đẹp của người lính qua hai bài thơ Đồng chí và Tiểu đội xe không kính
 

1. Mở bài

- Giới thiệu khái quát về hình tượng người lính trong hai cuộc kháng chiến của dân tộc.
- Giới thiệu khái quát về tác giả Chính Hữu và tác giả Phạm Tiến Duật
- Giới thiệu khái quát về bài thơ "Đồng chí" và bài thơ "Bài thơ về tiểu đội xe không kính".
- Nêu vấn đề cần phân tích: Vẻ đẹp của người lính qua hai bài thơ "Đồng chí" và "Bài thơ về tiểu đội xe không kính".
 

2. Thân bài

a. Hình tượng người lính trong cả hai bài thơ đều là những con người giàu ý chí, nghị lực, chấp nhận, coi thường và vượt lên trên mọi khó khăn ấy bằng tinh thần lạc quan

- Đồng chí:

+ Hình ảnh những người lính với những thiếu thốn, những cơn sốt rét kinh người, "vầng trán ướt mồ hôi", "áo rách vai", "quần vài mảnh vá", "chân không giày".
+ Những người lính ấy vẫn vẫn luôn tràn đầy tinh thần lạc quan. Hình ảnh "miệng cười buốt giá" là hình ảnh tiêu biểu nhất cho thấy thái độ lạc quan, coi thường mọi thử thách, khó khăn

- Bài thơ về tiểu đội xe không kính:

+ Nghệ thuật lặp cấu trúc "không có ... ừ thì ...." cùng việc sử dụng kết cấu lặp "chưa cần...." cùng các hình ảnh thơ độc đáo "phì phèo châm điếu thuốc", "gió lùa mau khô thôi"
→ Cảm nhận một cách rõ nét tinh thần lạc quan ở những người lính lái xe trên tuyến đường Trường Sơn trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước.

b. Hình ảnh những người lính hiện lên với tinh thần đồng chí, đồng đội sâu sắc và cao đẹp

- Đồng chí: tình đồng chí, đồng đội là một dòng mạch xuyên suốt toàn bộ tác phẩm và có lẽ vì thế, trong bài thơ tình đồng chí, đồng đội hiện lên thật rõ nét với nhiều biểu hiện khác nhau.

+ Những người lính ấy luôn thấu hiểu từng tâm tư, tình cảm và nỗi lòng của nhau - thấu hiểu cảnh ngộ, thấu hiểu cả nỗi nhớ quê hương luôn thường trực trong tâm hồn của những người lính.
+ Luôn đồng cam, cộng khổ, san sẻ cùng nhau mọi khó khăn, thiếu thốn của cuộc sống quân ngũ.
+ Sự yêu thương gắn bó và luôn sẵn sàng sẻ chia, thể hiện qua hình ảnh "thương nhau tay nắm lấy bàn tay"

- Bài thơ về tiểu đội xe không kính:

+ Tình đồng chí, đồng đội sâu sắc được thể hiện rõ nét qua những cái bắt tay chan chứa bao tình cảm.
→ Đó là cái bắt tay của sự đồng cảm sâu sắc, là lời động viên thầm lặng, là sự san sẻ bao nỗi niềm buồn vui, bao vất vả trên những chặng đường mà những người lính dành cho nhau.

c. Hình ảnh người lính trong cả hai bài thơ đều hiện lên với tư thế ung dung, hiên ngang, bất khuất

- Đồng chí: Hình ảnh "chờ giặc tới" đã vẽ nên trước mắt chúng ta tư thế của những người lính, họ luôn luôn trong tư thế chủ động, hiên ngang, sẵn sàng chiến đấu với quân giặc, không chút lo lắng, sợ hãi

- Bài thơ về tiểu đội xe không kính

+ Trên cái nền của cuộc chiến đầy tàn khốc ấy, hình ảnh những người lính hiện lên với tư thế "ung dung", điềm tĩnh của những người lính.
+ Thủ pháp liệt kê "nhìn đất", "nhìn trời", "nhìn thẳng" đã cho thấy tư thế vững vàng, hiên ngang, bình thản của những người lính.
+ Tư thế ung dung, hiên ngang, bất khuất của những người lính còn được thể hiện chân thực và rõ nét qua những hình ảnh hòa nhập vào thiên nhiên.
 

3. Kết bài

Khái quát về hình tượng người lính qua hai bài thơ và nêu cảm nghĩ của bản thân.

II. Bài văn mẫu Phân tích vẻ đẹp của người lính qua hai bài thơ Đồng chí và Tiểu đội xe không kính

Hình tượng người lính là một trong số những hình tượng trung tâm, tiêu biểu của nền văn học Việt Nam nói chung và văn học cách mạng nói riêng với nhiều tác giả, tác phẩm nổi tiếng. Bài thơ "Đồng chí" của Chính Hữu và bài thơ "Bài thơ về tiểu đội xe không kính" là một trong số những tác phẩm xuất sắc, để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng bạn đọc về hình tượng người lính. Hai bài thơ ra đời vào hai thời điểm khác nhau trong hai cuộc kháng chiến trường kì, gian khổ của dân tộc nhưng hai nhà thơ đã xây dựng thành công hình tượng người lính cụ Hồ với nhiều vẻ đẹp, phẩm chất đáng trân trọng.

Trước hết, hình tượng người lính trong cả hai bài thơ đều là những con người giàu ý chí, nghị lực, chấp nhận, coi thường và vượt lên trên mọi khó khăn ấy bằng tinh thần lạc quan. Đọc "Đồng chí" của Chính Hữu chắc hẳn chúng ta sẽ không thể nào quên được hình ảnh những người lính với những thiếu thốn, những cơn sốt rét kinh người trong cuộc kháng chiến chống Pháp xâm lược.

Anh với tôi biết từng cơn ớn lạnh
Sốt run người vầng trán ướt mồ hôi
Áo anh rách vai
Quần tôi có vài mảnh vá
Miệng cười buốt giá
Chân không giày.

Là người trực tiếp tham gia cuộc kháng chiến chống Pháp nên có lẽ hơn ai hết, Chính Hữu hiểu được những gian khổ và thiếu thốn của cuộc đời người lính. Và để rồi, bằng sự miêu tả chân thực và những hình ảnh thơ chọn lọc, nhà thơ đã lên bức tranh hiện thực sống động về người lính. Trước hết, đó chính là những trận sốt rét rừng đến rợn người. Tác giả đã sử dụng bút pháp tả thực để tái hiện lại sự khắc nghiệt của những cơn sốt rét rừng, đó là những "cơn ớn lạnh", là những cơn sốt đến nỗi run người, "vầng trán ướt mồ hôi". Đồng thời, tác giả cũng đã tái hiện lại một cách chân thực và sâu sắc cuộc sống thiếu thốn, gian khổ của những người lính trong cuộc kháng chiến trường kì của dân tộc bằng những hình ảnh chân thực, giàu sức gợi "áo rách vai", "quần vài mảnh vá", "chân không giày". Dường như, những thiếu thốn, vất vả ấy của những người lính càng được nhấn mạnh và khắc họa rõ nét hơn khi chúng được đặt cạnh cái khắc nghiệt của rừng núi - sự buốt giá của "rừng hoang sương muối". Song dẫu trong hoàn cảnh muôn vàn khó khăn, thiếu thốn của cuộc sống và sự khắc nghiệt của thiên nhiên nhưng những người lính ấy vẫn vẫn luôn tràn đầy tinh thần lạc quan. Hình ảnh "miệng cười buốt giá" là hình ảnh tiêu biểu nhất cho thấy thái độ lạc quan, coi thường mọi thử thách, khó khăn để vượt lên trên tất cả và hoàn thành mọi nhiệm vụ được giao. Như vậy, những người lính trong bài thơ "Đồng chí" của Chính Hữu dẫu cuộc sống có muôn vàn thiếu thốn, vất vả, họ vẫn luôn lạc quan, yêu đời.

Không chỉ trong bài thơ "Đồng chí", những người lính trong "Bài thơ về tiểu đội xe không kính" cũng luôn tràn đầy tinh thần lạc quan dẫu có nhiều thử thách trên con đường ra trận.

Không có kính ừ thì có bụi
Bụi phun tóc trắng như người già
Chưa cần rửa, phì phèo châm điếu thuốc
Nhìn nhau mặt lấm cười ha ha
Không có kính ừ thì ướt áo
Mưa tuôn, mưa xối như ngoài trời
Chưa cần thay, lái trăm cây số nữa
Mưa ngừng, gió lùa mau khô thôi.

Những hình ảnh "bụi", "mưa" là những hình ảnh vừa mang ý nghĩa tả thực vừa mang ý nghĩa biểu tượng cho những khó khăn của người lính. Và để rồi trước những khó khăn ấy trên con đường dài ra trận, những người lính đã vượt lên trên tất cả bằng niềm tin, tinh thần lạc quan. Với việc sử dụng nghệ thuật lặp cấu trúc "không có ... ừ thì ...." cùng việc sử dụng kết cấu lặp "chưa cần...." cùng các hình ảnh thơ độc đáo "phì phèo châm điếu thuốc", "gió lùa mau khô thôi" đã giúp chúng ta cảm nhận một cách rõ nét tinh thần lạc quan ở những người lính lái xe trên tuyến đường Trường Sơn trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước.

Thêm vào đó, ở cả hai bài thơ "Đồng chí" và "Bài thơ về tiểu đội xe không kính" chúng ta đều thấy hình ảnh những người lính hiện lên với tinh thần đồng chí, đồng đội sâu sắc và cao đẹp. Trước hết, trong bài thơ "Đồng chí" của Chính Hữu, tình đồng chí, đồng đội là một dòng mạch xuyên suốt toàn bộ tác phẩm và có lẽ vì thế, trong bài thơ tình đồng chí, đồng đội hiện lên thật rõ nét với nhiều biểu hiện khác nhau. Những người lính ấy luôn thấu hiểu từng tâm tư, tình cảm và nỗi lòng của nhau - thấu hiểu cảnh ngộ, thấu hiểu cả nỗi nhớ quê hương luôn thường trực trong tâm hồn của những người lính.

Ruộng nương anh gửi bạn thân cày
Gian nhà không mặc kệ gió lung lay
Giếng nước, gốc đa nhớ người ra lính.

Đồng thời, những người lính ấy luôn đồng cam, cộng khổ, san sẻ cùng nhau mọi khó khăn, thiếu thốn của cuộc sống quân ngũ, trong sự khắc nghiệt của thiên nhiên và cả những trận sốt rét đến kinh hoàng. Nhưng có lẽ, không chỉ dừng lại ở đó, tình đồng chí, đồng đội cao đẹp của những người lính còn được thể hiện rõ ở sự yêu thương gắn bó và luôn sẵn sàng sẻ chia. Tất cả những tình cảm ấy được dồn nén và thể hiện qua câu thơ chan chứa bao ý nghĩa:

Thương nhau tay nắm lấy bàn tay

Hình ảnh "tay nắm lấy bàn tay" chan chứa thật nhiều ý nghĩa. Những cái nắm tay ấy chất chứa tình yêu thương trìu mến, dường như, những người lính ấy đang lấy sự thiếu thốn về vật chất để tô đậm sự giàu có về mặt tinh thần của họ. Đồng thời, những cái bắt tay ấy còn là lời động viên chân thành để những người lính có thêm nguồn động lực để vượt qua những khó khăn, thử thách, là sự cảm thông, mang biết bao hơi ấm, bao yêu thương để truyền cho họ thêm sức mạnh để bước đi trên chặng đường với muôn vàn khó khăn. Chỉ với một hình ảnh thôi nhưng đã đủ để thể hiện tình đồng chí thiêng liêng và có lẽ chính tình cảm ấy là nguồn động lực to lớn nâng đỡ bước chân người lính trên con đường thực hiện nhiệm vụ.

Còn trong bài thơ "Bài thơ về tiểu đội xe không kính" tình đồng chí, đồng đội sâu sắc được thể hiện rõ nét qua những cái bắt tay chan chứa bao tình cảm.

Những chiếc xe từ trong bom rơi
Đã về đây họp thành tiểu đội
Gặp bạn bè suốt dọc đường đi tới
Bắt tay nhau qua cửa kính vỡ rồi.

Sau những chặng đường dài, vượt qua biết bao khó khăn, vất vả, hiểm nguy, những người lính lái xe trao nhau những cái bắt tay với biết bao ý nghĩa, chan chứa bao tình cảm của tình đồng chí. Đó là cái bắt tay của sự đồng cảm sâu sắc, là lời động viên thầm lặng, là sự san sẻ bao nỗi niềm buồn vui, bao vất vả trên những chặng đường mà những người lính dành cho nhau. Và có lẽ chỉ bằng hình ảnh "bắt tay nhau qua cửa kính vỡ rồi" nhưng cũng đủ để tác giả Phạm Tiến Duật cho chúng ta thấy được tình đồng đội của những người lính.

Đồng thời, hình ảnh người lính trong cả hai bài thơ đều hiện lên với tư thế ung dung, hiên ngang, bất khuất. Trong bài thơ "Đồng chí", trên cái nền khắc nghiệt của thiên nhiên, hình ảnh người lính xuất hiện trong tâm thế thật đặc biệt.

Đứng cạnh bên nhau chờ giặc tới

Hình ảnh "chờ giặc tới" đã vẽ nên trước mắt chúng ta tư thế của những người lính, họ luôn luôn trong tư thế chủ động, hiên ngang, sẵn sàng chiến đấu với quân giặc, không chút lo lắng, sợ hãi.

Còn trong bài thơ "Bài thơ về tiểu đội xe không kính", tư thế ung dung, hiên ngang của những người lính được thể hiện rõ nét qua những câu thơ mở đầu bài thơ.

Không có kính không phải vì xe không có kính
Bom giật bom rung kính vỡ đi rồi
Ung dung buồng lái ta ngồi
Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng.

Hai câu thơ đầu tác giả đã tái hiện chân thực hình ảnh những chiếc xe mang đầy thương tích của chiến tranh, nó là minh chứng tiêu biểu cho sự khốc liệt của chiến tranh. Và để rồi, trên cái nền của cuộc chiến đầy tàn khốc ấy, hình ảnh những người lính hiện lên với tư thế "ung dung", điềm tĩnh của những người lính. Đặc biệt, với việc sử dụng thủ pháp liệt kê "nhìn đất", "nhìn trời", "nhìn thẳng" đã cho thấy tư thế vững vàng, hiên ngang, bình thản của những người lính. Họ không run sợ mà dám nhìn thẳng vào bom đạn của kẻ thù, vào con đường đầy những khó khăn, thử thách và hiểm nguy phía trước. Thêm vào đó, tư thế ung dung, hiên ngang, bất khuất của những người lính còn được thể hiện chân thực và rõ nét qua những hình ảnh hòa nhập vào thiên nhiên.

Nhìn thấy gió vào xoa mắt đắng
Thấy con đường chạy thẳng vào tim
Thấy sao trời và đột ngột cánh chim
Như sa, như ùa vào buồng lái

Tóm lại, hai bài thơ "Đồng chí" của Chính Hữu và "Bài thơ về tiểu đội xe không kính" của Phạm Tiến Duật đều đã khắc họa một cách chân thực và rõ nét vẻ đẹp của những người lính trong hai cuộc kháng chiến trường kì của dân tộc. Những người lính ấy đã góp phần vẽ nên những trang sử hào hùng của dân tộc, của non sông, đất nước.

-------------------HẾT---------------------

https://thuthuat.taimienphi.vn/phan-tich-ve-dep-cua-nguoi-linh-qua-hai-bai-tho-dong-chi-va-tieu-doi-xe-khong-kinh-53613n.aspx
Đồng chí và Bài thơ về tiểu đội xe không kính là hai bài thơ tiêu biểu cho hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ của toàn dân tộc. Bên cạnh bài Phân tích vẻ đẹp của người lính qua hai bài thơ Đồng chí và Tiểu đội xe không kính, các em có thể tham khảo thêm những bài văn hay lớp 9 khác như: Phân tích vẻ đẹp của người lính qua hai bài thơ Đồng chí và Tiểu đội xe không kính, Cảm nhận về bài thơ Đồng chí, Cảm nhận của em về hình ảnh người lính trong hai bài Đồng chí và Bài thơ về tiểu đội xe không kính, Vẻ đẹp người lính trong bài thơ Bài thơ về tiểu đội xe không kính