I. Ý nghĩa và đặc điểm về văn tự sự
Câu 1:
a.
- Người nghe muốn biết được câu trả lời còn thắc mắc
- Người kể sẽ phải truyền đạt bằng cách nào đó cho người thoả mãn về mặt thông tin
b.
- Muốn biết Lan là người tốt, người được hỏi phải kể những việc tốt của Lan như việc Lan giúp đỡ bố mẹ dọn dẹp, chăm chỉ học tập và đạt giải, ….
- Người kể kể về An nhưng không có liên quan đến An thì đó là câu chuyện không có ý nghĩa
Câu 2:
- Văn bản Thánh Gióng là một văn bản tự sự, kể những sự việc như: Gióng được sinh ra kỳ lạ, Gióng lớn nhanh như thổi, Gióng đánh dẹp giặc Ân, bay lên trời.
- Ca ngợi vị vua hùng làng Gióng, vì Gióng đã góp phần đánh giặc n, dẹp yên quân thù, đem lại hoà bình, không màng danh lợi, bỏ ngựa bay về trời. Như một biểu tượng cao nhất của tinh thần dân tộc
- Các thứ tự của truyện: mẹ Gióng sau khi ướm thử chân đã mang thai Gióng- Gióng ra đời – ba năm không nói không cười – tiếng nói cất lên là khi gọi sứ giả - chàng yêu cầu roi sắt, ngựa sắt,, áo giáp sắt, …. – nhổ tre đánh giặc- giặc bại trận – Gióng đến chân núi Sóc Sơn bay về trời
- Phương thức tự sự mang những đặc điểm như: liệt kê chuỗi sự kiện, các sự kiện có quan hệ tuyến tính, nối tiếp nhau dẫn đến một ý nghĩa chung, mang tư tưởng cốt lõi
II. Luyện tập
Câu 1:
- Phương thức tự sự thể hiện theo trình tự tuyến tính ( thời gian), sự việc sau nối tiếp sự việc trước, kết quả bất ngờ.
- Truyện mang ý nghĩa thể hiện sự nhanh nhẹn, thông minh của ông già.
Câu 2:
- Bài thơ dưới là bài thơ tự sự, vì có các sự kiện, có đầu có kết, mang ý nghĩa rõ ràng.
- Có thể kể lại truyện như sau: Mây rủ mèo con bẫy chuột – mèo và mây đắc chí tự nghĩ sẽ gạt được chuột - chuột ngốc ngếch để mắc bẫy – nhưng không chỉ là mơ – Mèo mắc bẫy
Câu 3:
- Hai văn bản là văn bản tự sự
- Vì cùng có sự kiện, cốt truyện, và ý nghĩa truyện
- Có ý nghĩa giới thiệu, tường thuật
Câu 4:
Kể lại truyện Con Rồng cháu tiên theo trình tự đã học trước lớp
Câu 5:
- Giang nên kể lại thành tích Minh đã đạt được cho các bạn nghe
- Điều đó sẽ làm Giang thuyết phục được mọi người
I. Ý nghĩa và đặc điểm chung của phương thức tự sự
Câu 1 (trang 27 sgk ngữ văn 6 tập 1)
a, Gặp những trường hợp trên người nghe muốn được người kể:
- Kể nội dung chuyện cổ tích
- Lý do An thôi học,
- Thông tin về hình dáng, sở thích, thành tích học tập…
- Một câu chuyện hay
b, Nếu muốn cho bạn biết Lan là người bạn tốt, bạn phải kể về Lan:
+ Học tập chăm chỉ, đạt thành tích tốt
+ Thường xuyên giúp đỡ bạn bè trong học tập, lao động, sinh hoạt hằng ngày
- Vì: những điều này chứng tỏ Lan là người bạn tốt
- Nếu kể câu chuyện về An mà không liên quan tới việc thôi học thì câu chuyện đó không có ý nghĩa, vì không đáp ứng được mục đích của người hỏi.
Câu 2 (trang 27 sgk ngữ văn 6 tập 1)
Truyện Thánh Gióng là một văn bản tự sự, vì:
- Truyện kể về cuộc đấu tranh chống giặc ngoại xâm của Gióng
- Thời gian: thời Hùng Vương thứ sáu
- Diễn biến: cậu bé Gióng 3 tuổi biết nói, lớn nhanh,cưỡi ngựa sắt, mặc áo giáp sắt, cầm roi đánh giặc → Gióng nhổ tre đánh giặc → giặc tan, Gióng bay về trời.
- Ý nghĩa: tinh thần yêu nước, quả cảm chống giặc của Gióng
- Sở dĩ nói truyện Thánh Gióng ca ngợi công đức của vị anh hùng làng Gióng:
+ Câu chuyện kể về sự ra đời, trưởng thành, chiến công chống giặc của vị anh hùng đầu tiên ở nước ta.
- Có thể sắp xếp thứ tự sự việc:
+ Gióng ra đời
+ Gióng biết nói và nhận lời xứ giả
+ Gióng lớn bổng, cưỡi ngựa đi đánh giặc
+ Giặc tan, Gióng cưỡi ngựa về trời
+ Vua lập đền thờ Gióng
II. Luyện tập
Bài 1 (trang 28 sgk ngữ văn 6 tập 1)
- Câu chuyện Ông già và Thần Chết, trình bày theo phương thức tự sự:
+ Nhân vật: Ông già, Thần Chết
+ Sự kiện: Ông già vác củi nặng nhọc than thở, Thần Chết xuất hiện thì ông già nhanh trí nói sang vấn đề khác
- Ý nghĩa: Ca ngợi sự dũng cảm, nhanh trí của con người
Bài 2 (trang 28 sgk ngữ văn 6 tập 1)
Bài thơ Sa bẫy được diễn đạt theo phương thức tự sự, vì có nhân vật, nội dung truyện.
- Kể lại: Bé Mây rủ mèo con đánh bẫy chuột nhắt bằng cá rán thơm. Cả hai cùng háo hức chờ đợi và nghĩ đến cảnh lũ chuột sa bẫy, nhưng kết cục chuột chưa kịp tới thì mèo đã sa bẫy.
Bài 3 (trang 27 sgk ngữ văn 6 tập 1)
Hai văn bản Huế: Khai mạc trại điêu khắc quốc tế lần thứ ba và Người Âu Lạc đánh tan quân Tần xâm lược là văn bản tự sự vì:
+ Đều có nhân vật, sự kiện, nội dung câu chuyện trình bày theo chuỗi sự việc.
- Tự sự đóng vai trò kể lại sự việc một cách mạch lạc, hấp dẫn
Bài 4 (Trang 28 sgk ngữ văn 6 tập 1)
Người Việt tự xưng là Con Rồng cháu Tiên vì:
- Lạc Long Quân nòi rồng kết hôn với Âu Cơ dòng dõi tiên sinh ra bọc trăm trứng, nở ra một trăm người con. Những người con của Âu Cơ và Lạc Long Quân trở thành các vị vua Hùng trị vì đất nước.
Bài 5 (trang 28 sgk ngữ văn 6 tập 1)
Để thuyết phục các bạn trong lớp cần:
- Làm lớp trưởng, bạn Minh chăm học, học giỏi thường giúp đỡ bạn bè
- Kể vắn tắt một vài thành tích học tập thì sẽ càng có ý nghĩa thuyết phục các bạn trong lớp.
I. Ý nghĩa và đặc điểm chung của phương thức tự sự:
1. Trong đời sống hằng ngày ta thường nghe những yêu cầu và câu hỏi như sau:
a. Gặp trường hợp như thế, theo em, người nghe muốn biết được câu trả lời, thông tin bổ ích mà mình đã hỏi và người kể sẽ phải kể, truyền đạt cho người nghe biết và hiểu được nội dung mình đang kể.
VD: Bà ơi, bà kể chuyện cổ tích cho cháu nghe đi! ⟹ Cháu rất muốn bà kể chuyện cổ tích cho cháu nghe.
b. Nếu muốn cho bạn biết Lan là một người bạn tốt, người được hỏi phải kể những việc làm tốt của Lan (giúp đỡ bạn trong học tập, dắt tay bà cụ qua đường, nhặt được tiền trả lại người mất…) vì chỉ có như vậy thì bạn mới biết rõ được Lan có tốt hay không.
- Nếu người trả lời kể một câu chuyện về An mà không liên quan tới việc thôi học của An thì câu chuyện ý không có nghĩa vì như thế sẽ làm cho câu chuyện trở nên lạc đề.
2. Truyện “Thánh Gióng” là một văn bản tự sự:
- Truyện kể về anh hùng Gióng, ở thời Hùng Vương thứ sáu, sự việc chính Gióng đánh giặc cứu nước. Kết quả: Gióng đánh thắng giặc Ân. Gióng là hình tượng tiêu biểu, rực rỡ của người anh hùng đánh giặc cứu nước.
- Truyện “Thánh Gióng” ca ngợi công đức của vị anh hùng làng Gióng bởi Thánh Gióng đã đánh thắng được giặc, giúp đất nước ta được hòa bình nhưng sau khi chiến thắng, Thánh Gióng lại không màng danh lợi, không nhận bất cứ phần thưởng gì mà bỏ lại áo giáp bay về trời.
- Liệt kê:
+, Chi tiết mở đầu: vợ chồng nông dân nghèo làng Gióng đã già mà chưa có con.
+, Diễn biến: bà vợ giẫm vào vết chân lạ - thụ thai – Gióng ra đời – ba năm không nói, không cười, không đi – nghe tiếng sứ giả - câu nói đầu tiên – yêu cầu “áo, ngựa, roi sắt” – cả làng nuôi Gióng – Gióng lớn nhanh – chiến đấu với giặc Ân – roi sắt gãy – nhổ tre đánh giặc – đuổi giặc đến chân núi Sóc Sơn – bay về trời – phong làm Phù Đổng Thiên Vương.
+, Kết thúc: Sự tích tre đằng ngà, làng Cháy.
- Đặc điểm của phương thức tự sự:
Phương thức trình bày một chuỗi các sự việc, sự việc này dẫn đến sự việc kia, cuối cùng dẫn đến một kết thúc, thể hiện một ý nghĩa.
II. LUYỆN TẬP:
1. Đọc mẩu chuyện “Ông già và thần chết”
- Phương thức tự sự trong truyện: kể theo trình tự thời gian, sự việc nối tiếp nhau, kết thúc bất ngờ. (ngôi kể thứ 3).
- Ý nghĩa câu chuyện: ca ngợi trí thông minh, linh hoạt của ông già.
2. “Sa bẫy”
Bài thơ “Sa bẫy” là bài thơ tự sự vì bài thơ đã kể lại một câu chuyện có đầu có cuối, có nhân vật, chi tiết, diễn biến sự việc nhằm chế giễu tính tham ăn của mèo đã khiến mèo tự sa bẫy.
- Kể miệng câu chuyện.
Yêu cầu kể: kể theo mạch kể trong bài thơ:
+, Bé Mây rủ mèo con đánh bẫy lũ chuột nhắt bằng cá nướng thơm lừng treo trong cạm sắt.
+, Cả bé và mèo đều nghĩ lũ chuột nhắt sẽ tham ăn và bị sa bẫy.
+, Đêm, Mây nằm mơ bắt được cả mớ chuột chúng đang khóc xin tha.
+, Sáng hôm sau, ai ngờ mèo lại bị sa bẫy.
3.
- Cả hai văn bản đều có nội dung tự sự với nghĩa kể chuyện, kể việc.
- Tự sự ở đây có vai trò giới thiệu, tường thuật, kể chuyện thời sự hoặc lịch sử.
4. Kể câu chuyện để giải thích vì sao người Việt Nam tự xưng là con Rồng cháu Tiên:
Em nhớ lại truyện “Con Rồng cháu Tiên” và kể lại.
5. Giang nên kể vắn tắt một số thành tích của Minh để thuyết phục các bạn cùng lớp bầu Minh làm lớp trưởng. => Có dẫn chứng thì các bạn sẽ tin tưởng hơn.
---------------------HẾT---------------------
Tìm hiểu chung về văn tự sự là bài hay trong SGK Ngữ Văn 6. Sau Soạn bài Tìm hiểu chung về văn tự sự chúng ta tiếp tục chuẩn bị trả lời câu hỏi, Soạn bài Sơn Tinh, Thủy Tinh cùng với phần Soạn bài Nghĩa của từ để học tốt Ngữ Văn 6 hơn.
Thạch Sanh là bài học nổi bật trong Bài 6 của chương trình học theo SGK Ngữ Văn 6, học sinh cần Soạn bài Thạch Sanh, đọc trước nội dung, trả lời câu hỏi trong SGK.
Trong chương trình học Ngữ Văn lớp 6, phần bài Em bé thông minh là một trong những nội dung rất quan trọng mà các em cần quan tâm và trau dồi kiến thức Ngữ Văn 6 của mình.