Dàn ý Phân tích 13 câu đầu bài thơ Vội vàng
1. Mở bài
- Giới thiệu chung về tác giả Xuân Diệu và bài thơ Vội vàng.
- Giới thiệu 13 câu đầu bài thơ.
2. Thân bài
a. Phân tích 4 câu đầu đoạn thơ
- Viết theo thể 5 chữ, ngắn gọn, giàu giá trị biểu đạt.
- Điệp ngữ “Tôi muốn” đầu câu khẳng định cái tôi đầy chủ động của chủ thể trữ tình.
- Biện pháp điệp cấu trúc càng nhấn mạnh được khát vọng mạnh mẽ của cái tôi cá nhân.
- Tác giả muốn được “tắt nắng”, “buộc gió’ để níu giữ khoảnh khắc tươi mới của màu nắng, hương gió, níu giữ những tinh túy của đất trời.
=> Ước muốn mạnh mẽ, quyết liệt, táo bạo mà vô cùng lãng mạn. Thái độ đáng trân trọng của một tâm hồn yêu đời, yêu cuộc sống sôi nổi, thiết tha.
b. Phân tích 7 câu tiếp đoạn thơ
- Điệp khúc “này đây...của” tạo nên âm hưởng tươi vui, rộn ràng, háo hức, nôn nao khi giới thiệu về vẻ đẹp của mùa xuân.
- Vẻ đẹp tươi non, biếc rờn của cảnh vật khi xuân về:
+ Ong bướm đua nhau tìm mật hoa vào độ “tuần tháng mật”- một khoảng thời gian đẹp nhất của tình yêu đôi lứa và cũng là khoảng thời gian đẹp nhất trong cuộc đời mỗi con người.
+ Đồng nội một sắc xanh kì diệu “xanh rì”.
+ Lá non trên “cành tơ” phất phơ trong làn gió xuân
+ Khúc nhạc tình say đắm được cất lên bởi chim yến, chim anh bay về hội tụ “của yến anh này đây khúc tình si”.
- “Mỗi buổi sáng, thần vui hằng gõ cửa”: Mỗi ngày là một niềm hy vọng, một ngày mới bắt đầu sẽ luôn là một ngày may mắn và ngập tràn niềm vui.
- Hình ảnh so sánh đầy táo bạo “tháng giêng” với “cặp môi gần” kết hợp cùng nghệ thuật ẩn dụ chuyển đổi cảm giác với tính từ “ngon”=> Mùa xuân đầy gợi cảm.
- Biện pháp nghệ thuật điệp ngữ, liệt kê, sử dụng các tính từ chỉ trạng thái và những hình ảnh gần gũi, đời thường.
=> Vẻ đẹp của chốn thiên đường trên mặt đất, bức tranh xuân tươi mới, giàu sức sống.
c. Phân tích 2 câu cuối đoạn thơ
- Dấu chấm câu giữa dòng thơ như một bản lề khép mở hai dòng tâm trạng: vui sướng, vội vàng hối tiếc.
- Nuối tiếc những gì đang có ở hiện tại, phải chăng bởi thi nhân nhận ra rằng thời gian sẽ làm phai tàn, xóa nhòa đi tất cả.
- Tác giả tiếc xuân ngay giữa mùa xuân, tiếc tuổi trẻ ngay khi mình còn trẻ, nhắc nhở bản thân hãy trân quý từng phút, từng giây của hiện tại.
=> Ý thức sâu sắc về thời gian, tuổi trẻ.
3. Kết bài
Nêu cảm nhận chung về đoạn thơ.
1. Mở bài:
- Giới thiệu tác giả, tác phẩm.
2. Thân bài:
a. Bốn câu thơ đầu - Cái tôi trữ tình của Xuân Diệu:
- Điệp khúc "Tôi muốn": khao khát mãnh liệt được "tắt nắng", "buộc gió" phi lý và lạ lùng.
- Cái tôi trữ tình độc đáo: Cái tôi hết sức ngông cuồng, táo bạo, dám thách thức cả vũ trụ, đồng thời cũng là cái tôi ngây thơ, hồn nhiên và trong sáng
=> Cùng hướng về một ước vọng, khao khát được níu giữ lại những vẻ đẹp của thiên nhiên tạo hóa.
- Triết lý sống mới trong thơ Xuân Diệu:
+ Sự nhận thức được nhưng vẻ đẹp đang hiện hữu ở trong chính cuộc sống bình thường
+ Hạnh phúc không phải là việc đi tìm sự quên hay sự thoát ly, trái lại hạnh phúc đối với ông chính là nhận thức và tận hưởng chính những vẻ đẹp vốn có ở nhân thế.
+ Con người chỉ có một đời để sống, trước sự trôi chảy thoi đưa của thời gian, Xuân Diệu lại càng thêm trân quý cái cuộc đời ngắn ngủi.
b. Chín câu thơ tiếp - Bức tranh thiên nhiên tươi đẹp tràn đầy sức sống, mối quan hệ giữa mùa xuân, tuổi trẻ và tình yêu:
- Điệp khúc "này đây..." bộc lộ sự ngỡ ngàng, từ ngạc nhiên đến sung sướng của thi nhân trước khung cảnh thiên nhiên tươi đẹp, là niềm hạnh phúc tột độ khi được hòa mình vào giữa mùa xuân để tha hồ thưởng thức.
- Cảnh mùa xuân hàm chứa đủ những cung bậc cảm xúc của tình yêu đôi lứa.
+ Ấy là cảnh ong bướm vờn quanh hoa, quyến luyến không rời như một cặp tình nhân trong "tuần tháng mật" ngọt ngào say đắm.
+ Hoa khoe sắc thắm cùng với nội cỏ xanh rì, thật hài hòa như cặp đôi đã thương nhau từ rất lâu.
+ Cảnh lá với "cành tơ phơ phất" như đang tình tứ, âu yếm lẫn nhau.
+ Âm thanh rộn ràng của loài "yến anh" đang say mê, yêu đời với "khúc tình si" ngọt ngào, rạo rực.
+ "Và này đây ánh sáng chớp hàng mi": Thứ ánh sáng nhàn nhạt, ấm áp phủ lên tất cả hoa lá, dường như làm bừng lên sức sống của mọi vật, sưởi ấm trái tim người thi sĩ.
- Con người chỉ xuất hiện thông qua một "hàng mi", tuy vậy nó vẫn đạt được những hiệu quả nghệ thuật ấn tượng, khi khẳng định sự hòa hợp của thiên nhiên với con người, cũng như vẻ đẹp của tình yêu thiên nhiên, yêu cuộc sống rất đậm đà, tha thiết.
- Triết lý nhân sinh mới mẻ:
+ Ý thức được sự quý giá của tuổi trẻ, của mùa xuân.
+ "Mỗi buổi sớm thần Vui hằng gõ cửa", mỗi một ngày được thức dậy, được trông thấy ánh sáng mặt trời, trông thấy cảnh sắc thiên nhiên tràn trề sức sống chính là một niềm vui, niềm hạnh phúc nhất của đời người.
- "Tháng Giêng ngon như một cặp môi gần", sự chuyển đổi cảm xúc đầy ấn tượng, Xuân Diệu không chỉ đơn thuần là ngắm nhìn mà còn cảm nhận mùa xuân như một thực khách sành ăn đang tận hưởng cao lương mỹ vị. Bộc lộ sự tinh tế, cùng tình yêu nồng nàn, đắm say với thiên nhiên mùa xuân.
3. Kết bài:
Nêu cảm nhận cá nhân:
1. Mở bài
- Sơ lược về tác giả Xuân Diệu
- Dẫn vào phân tích 13 câu thơ đầu củaVội vàng
2. Thân bài:
* Bốn câu thơ đầu: Nhưng khao khát lạ lùng cùng hai cái "tôi' của Xuân Diệu.
- Muốn "tắt nắng", "buộc gió" để lưu giữ cho cuộc đời những gì đẹp nhất, ý thức được sự quý giá, vẻ đẹp của nắng xuân của hương hoa cỏ.
- Sự xuất hiện của cái tôi ngông cuồng, thách thức cả vũ trụ hòa quyện với cái tôi hồn nhiên, yêu đời mang đến một hồn thơ Xuân Diệu rất riêng.
* Bức tranh thiên nhiên mùa xuân:
- Nhà thơ cảm nhận mùa xuân thông qua nhiều giác quan, để đưa ra những nét vẽ chân thực và sống động và cũng có một sự logic nhất định.
- Điệp khúc "Này đây..." khiến người độc liên tưởng đến một khúc ca đắm say, vui tươi.
- Bức tranh mùa xuân của Xuân Diệu được gợi lên từ những cảnh sắc hết sức bình thường nhưng lại mang vẻ đẹp tràn trề sức sống:
+ Hình ảnh ong, bướm cùng mật ngọt, gam màu rực rỡ của muôn loài hoa kết hợp với cái màu xanh rì tươi mới của đồng nội cỏ, sự mềm mại uyển chuyển của "cành tơ phơ phất", sự rộn rã, mê ly trong "khúc tình si" của cặp yến anh.
+ "ánh sáng chớp hàng mi" khiến người đọc có nhiều liên tưởng về một thứ ánh sáng tuyệt diệu, dịu dàng bao trùm khắp không gian.
* Bức tranh tuổi trẻ, tình yêu:
- Mỗi sự vật trong bức tranh mùa xuân của Xuân Diệu đều có đôi có cặp: ong đi với bướm đắm say ngọt ngào, trẻ trung trong "tuần tháng mật", hoa hòa quyện với đồng nội mang đến cảm giác tình yêu khoáng đạt và thấu hiểu, tràn đầy sức xuân, lá đi với "cành tơ phơ phất" thể hiện tình yêu quyến rũ, mềm mại và lả lướt, yến anh là mối tình chung thủy, gắn bó với "khúc tình si"
- "Ánh sáng chớp hàng mi": Gợi liên tưởng đến hình ảnh thiếu nữ khép hờ mắt dưới ánh nắng ban mai, mang dáng vẻ hình hài trẻ trung, son sắc là niềm say mê của nhà thơ.
- Tình yêu không chỉ nằm trong khuôn khổ tình yêu năm nữ mà còn thể hiện ở cả tình yêu với thiên nhiên, với cuộc đời mà Xuân Diệu xúc động viết "Tháng Giêng ngon như một cặp môi hồng", thể hiện nỗi khát khao cháy bỏng với mùa xuân, với tuổi trẻ.
3. Kết bài:
Nêu cảm nhận cá nhân.
1. Mở bài
- Giới thiệu khái quát về tác giả Xuân Diệu (những nét cơ bản về tiểu sử, con người, các sáng tác chủ đạo, đặc điểm sáng tác,...)
- Giới thiệu khái quát về bài thơ "Vội vàng' (xuất xứ, khái quát giá trị nội dung và giá trị nghệ thuật của bài thơ,...)
- Giới thiệu khái quát về 13 câu đầu bài thơ.
2. Thân bài
* 4 câu thơ đầu
- Nghệ thuật điệp ngữ "tôi muốn"
- Thể thơ năm chữ, nhịp thơ nhanh, dứt khoát, bốn câu thơ đã thể hiện ước ao, khát vọng cháy bỏng của Xuân Diệu
- Ước muốn của thi sĩ là "tắt nắng", là "buộc gió" - ước muốn tưởng chừng như vô lí nhưng, với Xuân Diệu thì hoàn toàn có thể, bởi với ông, nắng và gió chính là biểu tượng cho những vẻ đẹp của thiên nhiên.
→ Ước muốn ấy của nhà thơ xét đến cùng là ước muốn được lưu giữ hương sắc, lưu giữ mãi những vẻ đẹp của thiên nhiên của cuộc sống.
* 7 câu thơ tiếp theo
- Điệp ngữ "này đây" như một lời mời gọi, dường như tất cả mọi thứ cứ đang bày, đang phô diễn, đang mời mọc.
- Hình ảnh thơ:
+ "Ong bướm" đang "tuần tháng mật",
+ "Đồng nội xanh rì",
+ "Cành tơ phơ phất"
+ "Yến anh" với khúc nhạc tình si.
→ Một bức tranh mùa xuân với sự kết hợp hài hòa giữa hình ảnh, màu sắc và âm thanh. Một bức tranh đầy tình tứ, quyến luyến và vạn vật đang căng tràn sức sống,
- Bức tranh thiên nhiên ấy còn được tác giả cảm nhận bằng cả vị giác qua hình ảnh so sánh độc đáo - "Tháng giêng ngon như một cặp môi gần"
→ Thiên nhiên như một người tình để ông ái ân, tình tứ và qua đó cho thấy tình yêu, sự gắn bó của nhà thơ với thiên nhiên, với cuộc sống
* 2 câu còn lại
- Sung sướng trước vẻ đẹp của thiên nhiên, của cuộc sống
-Cảm giác "vội vàng một nửa": Vội vàng, lo lắng bởi có lẽ hơn ai hết, Xuân Diệu cảm nhận thấy sự chảy trôi của thời gian, sự mỏng manh, ngắn ngủi của kiếp người.
3. Kết bài
Khái quát những đặc sắc về nội dung và nghệ thuật trong 13 câu đầu bài thơ "Vội vàng" và nêu cảm nhận của bản thân.
Xuân Diệu là một nhà thơ tiêu biểu của văn học Việt Nam nói chung và phong trào thơ Mới nói riêng. Ông được xem là nhà thơ của tình yêu và tuổi trẻ, các tác phẩm của Xuân Diệu là những hồn thơ yêu cuộc đời, say mê cuộc đời, gắn bó với cuộc đời thiết tha, mãnh liệt. Xuân Diệu đã mang đến cho Thơ mới một luồng gió mới mẻ, đó là cái nồng nàn, sục sôi và một cái tôi đầy ý thức về bản thân. Bài thơ Vội vàng là một trong những bài thơ thành công nhất của ông.
Vội vàng được in trong tập Thơ thơ, là một bông hoa xinh đẹp trong vườn thơ đầy hương sắc trên văn đàn văn học Việt Nam. Bài thơ đã bộc lộ những khát khao mãnh liệt của nhà thơ trước mùa xuân, trước thời gian và tuổi trẻ...(Còn tiếp)
>> Xem chi tiết bài mẫu Phân tích 13 câu đầu bài thơ Vội vàng tại đây.
-----------------HẾT------------------
Vội vàng của Xuân Diệu là một bài thơ hay và ấn tượng, không chỉ bộc lộ tình yêu tha thiết mãnh liệt của tác giả với mùa xuân với cuộc đời mà còn mang đến cho người đọc những triết lý sống thực sâu sắc. Để tìm hiểu thêm về tác phẩm mời các em tìm đọc thêm các bài viết Phân tích tâm trạng nhân vật trữ tình trong bài thơ Vội Vàng của Xuân Diệu, Vẻ đẹp của bức tranh cuộc sống trong bài thơ Vội vàng, Phân tích Vội vàng của Xuân Diệu, Sức hấp dẫn trong bài thơ Vội vàng của Xuân Diệu.