Môi trường Internet giúp người dùng dễ dàng kết nối, giao lưu, trao đổi với nhau hơn, nhưng đồng thời nó cũng là nơi lý tưởng để phát tán, lây lan các phần mềm độc hại. Những chương trình lấy tự động chạy ngầm và cập nhật liên tục để đánh cắp dữ liệu, thông tin người dùng,... và gửi đến cho các tin tặc nguy hiểm.
Để có biện pháp phòng tránh, bảo mật thông tin thì trước tiên người dùng cần hiểu và biết rõ về các loại phần mềm độc hại phổ biến trên Internet này. Tránh quy chụp tất các mối phần mềm độc hại trên mạng đều là virus.
Danh sách phần mềm độc hại phổ biến
1. Virus
Như đã nói ở trên, rất nhiều người dùng thường nhận định các phần mềm độc hại là virus. Thực chất, có rất nhiều loại phần mềm độc hại khác nhau trên Internet, và virus chỉ chiếm 10% trong số đó.
Tuy nhiên, đặc điểm nổi bật nhất cũng là điều khiến virus cực kỳ nguy hiểm là khả năng lây lan. Chúng có thể lây nhiễm từ tệp tin này sang tệp tin khác và rất khó để dọn sạch. Hiện nay các chương trình diệt virus cũng chỉ có thể cách ly các tệp tin bị nhiễm và xóa bỏ chứ không thể loại bỏ chúng.
2. Worm
Khác với Virus, Worm không lây nhiễm qua các tệp tin. Phần mềm độc hại này tự sao chép chính bản thân và gửi đến các máy tính khác thông qua kết nối mạng, email, tin nhắn,... hay bắt tay với các phần mềm phá hoại khác.
Worm lợi dụng các tệp và các chương trình khác nhau để thực hiện việc lây lan, phá hủy hệ thống, thiết bị, cơ sở mạng trong cùng kết nối. Trong một cơ quan, tổ chức, nếu một máy tính nhiễm Worm thì rất có chỉ toàn bộ các máy tính khác cũng sẽ bị lây nhiễm trong ít phút.
3. Trojan
Tương tự như câu chuyện thành Troy trong thần thoại Hy Lạp, các Trojan sẽ giả danh là phần mềm sạch, hợp pháp để ăn cắp dữ liệu người dùng. Điều khiến Trojan nguy hiểm là bởi khả năng lừa chính người dùng cài đặt chúng.
Thủ đoạn thường thấy nhất là khi người dùng nhận được các thông báo cho biết máy tính bị tấn công. Chúng yêu cầu người dùng làm theo hướng dẫn để cài đặt chương trình dọn dẹp - thực chất là một Trojan. Chính bởi vậy, dù cài đặt phần mềm bảo mật cao cấp nhất, máy tính của bạn vẫn có thể bị nhiễm Trojan.
4. Ransomware
Một phiên bản nâng cấp khác của Trojan là Ransomware - phần mềm độc hại tống tiền người dùng. Ransomware có khả năng lây lan cực nhanh, chúng mã hóa toàn bộ các dữ liệu làm tê liệt mọi hoạt động của thiết bị.
Lúc này, một màn hình yêu cầu người dùng trả tiền để lấy lại dữ liệu và khôi phục hệ thống hiện ra. Nếu nạn nhân không trả tiền chuộc, mọi thông tin sẽ bị xóa vĩnh viễn. Cũng chính vì lý do này, Ransomware là một trong những phần mềm độc hại có khả năng phá hoại mạnh mẽ nhất, khiến nhiều người dùng, tổ chức khiếp sợ.
5. Adware
Các adware tuy không phá hoại hệ thống, nhưng mang lại không ít phiền toái cho người dùng. Thông thường chúng sẽ tìm mọi cách chuyển hướng, khiến người dùng bấm vào đúng quảng cáo chứa link độc hại.
Để loại bỏ adware cũng tương đối dễ dàng, hiện nay có không ít các phần mềm, công cụ hỗ trợ có thể giúp người dùng làm việc này.
6. Spyware
Đúng như tên gọi của mình Spyware là công cụ theo dõi người dùng, được các tin tặc cài đặt chạy ngầm trên thiết bị của bạn. Thông thường, các tin tặc sử dụng Spyware để theo dõi các hoạt động, đánh cắp quyền truy cập dữ liệu, thông tin đăng nhập tài khoản,... trên máy tính, điện thoại.
Mặc dù nguy hiểm, nhưng thật may mắn Spyware rất dễ dàng diệt trừ nếu người dùng thường xuyên kiểm tra và phát hiện kịp thời.
7. File-less malware
Tiếp theo trong danh sách phần mềm độc hại phổ biến hiện nay, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về File-less malware. Nếu như Virus, Worm, Trojan,... lây truyền bằng các tệp tin mà người dùng thường sử dụng thì File-less malware lại phát tán thông qua các đối tượng như API, registry keys, v.v.
Do chỉ hoạt động trong bộ nhớ, việc phát hiện và tiêu diệt File-less malware trở nên vô cùng khó khăn với hầu hết người dùng phổ thông.
8. The hybrid attack
Nằm cuối cùng trong danh sách phần mềm độc hại phổ biến hiện nay là The hybrid attack. Có thể nói The hybrid attack là sự kết hợp của nhiều phần mềm độc hại. Ở giai đoạn đầu, chúng xuất hiện như một Trojan, tiếp theo chúng tự sao chép và lây nhiễm như Worm. Sau khi lây nhiễm và kiểm soát được máy tính, dữ liệu hay thậm chí là quyền điều khiển thiết bị của bạn sẽ bị sử dụng vào nhiều mục đích khác nhau.
Để ngăn ngừa, phòng chống các phần mềm độc hại phổ biến thì người dùng nên cài đặt các phần mềm diệt virus, bảo mật trên thiết bị và thường xuyên cập nhật. Ngoài ra, Taimienphi cũng khuyên bạn nên cảnh giác khi duyệt các email hay nhấn vào liên kết lạ.