1. Mở bài:
- Giới thiệu tác giả, tác phẩm
- Nêu cảm nhận chung về tác phẩm.
2. Thân bài
2.1. Phân tích, đánh giá về chủ đề, nội dung:
a. Chủ đề và cảm hứng chủ đạo:
- Chủ đề: tình cảm dành cho con người, quê hương và đất nước.
- Cảm hứng chủ đạo: nỗi nhớ thương da diết về thiên nhiên, cảnh sắc và con người vùng Tây Bắc.
b. Bức tranh thiên nhiên: nổi bật là hình ảnh hoa mận trắng muốt bung nở ở đầu cành.
c. Cuộc sống sinh hoạt của con người vùng Tây Bắc:
* Hình ảnh lũ trẻ chơi đùa trong mùa hoa mận:
- Bầu không khí náo nức, vui tươi:
+ Con trai háo hức chơi cù.
+ Con gái rộn ràng khăn áo.
- Hình ảnh "bóng bay": gửi gắm, thể hiện ước mơ của lũ trẻ vùng cao.
* Hình ảnh người lớn trong mùa hoa mận:
+ Mẹ chuẩn bị lá, gạo.
+ Cha căng nỏ.
+ Người già khẩn trương làm đu.
=> Bầu không khí có sự hối hả.
d. Hình ảnh ngôi nhà và tâm trạng của nhân vật trữ tình:
- Ngôi nhà hiện lên chân thực, mang nét đặc trưng của lối nhà ở nơi vùng cao:
+ Tường được làm bằng bất nện.
+ Bếp lửa ở giữa nhà với ánh sáng rực hồng.
- Nhân vật trữ tình: luôn hướng lòng mình về người thân, quê hương yêu dấu.
2.2. Phân tích, đánh giá nghệ thuật:
- Biện pháp điệp cấu trúc "Cành mận bung trắng muốt".
- Hình ảnh thơ gần gũi, mang đậm màu sắc Tây Bắc.
- Ngôn ngữ trong sáng, mộc mạc, dễ hiểu.
3. Kết bài:
- Khẳng định lại giá trị tác phẩm.
Chu Thùy Liên là một nhà thơ nữ tiêu biểu trong số đông đảo các nhà thơ dân tộc thiểu số. Những vẫn thơ của bà thường mang đến dư vị tinh tế, khó quên. Đọc tập "Thuyền đuôi én", chúng ta không thể bỏ qua sáng tác mang tên "Mùa hoa mận". Bằng ngòi bút tài năng, tâm hồn trong sáng, Chu Thùy Liên đã khắc họa chân thực bức tranh thiên nhiên và cuộc sống sinh hoạt của con người Tây Bắc.
Bài thơ chỉ có ba khổ thơ ngắn gọn. Mỗi khổ đều được mở đầu bằng câu "Cành mận bung cánh muốt" đã khéo léo gợi ra cảnh sắc thiên nhiên vào mùa hoa nở. Trước hết, đó là khung cảnh:
"Cành mận bung cánh muốt
Lũ con trai háo hức chơi cù
Lũ con gái rộn ràng khăn áo
Bóng bay nâng ước mơ con trẻ"
Xuân đến cũng là lúc những nụ hoa mận hé nở. Sắc trắng tinh khôi, thuần khiết nơi đầu cành cứ vậy mà rung rinh trong gió. Tiết trời ấm áp, cảnh vật hài hòa khiến lòng người không khỏi cảm thấy bồn chồn, nao nức. Dưới tán cây, trẻ con hồn nhiên vui đùa. Lũ con trai cùng nhau chơi cù - một trò chơi dân gian phổ biến ở hầu hết các dân tộc. Lũ con gái thì rộn rã khăn áo. Các từ láy "háo hức", "rộn ràng" đã góp phần làm nổi bật bầu không khí vui tươi ở nơi đây. Hình ảnh trẻ tinh nghịch vui chơi, cầm trên tay quả bóng khiến nhà nhà thơ liên tưởng đến "Bóng bay nâng ước mơ con trẻ". Dường như, những chùm bóng kia chính là thứ để lũ trẻ vùng cao gửi gắm mơ ước, mong muốn. Phải chăng, chúng đang hi vọng về một tương lai tươi sáng ở phía trước?
Bức tranh về cuộc sống sinh hoạt tiếp tục được điểm tô nhờ sự xuất hiện của người lớn:
"Cành mận bung cánh muốt
Giục mẹ xôn xang lá, gạo
Giục cha vui lòng căng cánh nỏ
Giục người già bản hối hả làm đu"
Hoa đã nở, xuân đã về và Tết cũng sắp ghé thăm bản làng. Ngắm nhìn cành hoa trắng muốt, người lớn lại tất bật, khẩn trương chuẩn bị cho năm mới. Mẹ vội vã tìm lá, gạo để gói bánh. Cha phấn khởi, vui mừng căng lên cánh nỏ. Còn người già trong bản lại bận rộn làm đu. Mỗi người một việc. Ai nấy đều trong trạng thái hối hả, như thể bị sự thúc giục của bông hoa mận kích thích.
Ngôi nhà đặc trưng của người vùng cao cũng được tái hiện khéo léo trong những câu thơ kết:
"Cành mận bung cánh muốt
Nhà trình tường ủ hương nếp
Giục lửa hồng nở hoa trong bếp
Cho người đi xa nhớ lối trở về..."
Thấp thoáng trong sắc trắng hoa mận là hình ảnh ngôi nhà thân thương với bốn bức tường làm từ đất nện. Ngôi nhà đơn sơ ấy đã cất chứa, lưu giữ biết bao hương vị quê hương. Đó là mùi thơm của hương nếp, của bếp lửa bập bùng. Không khí gia đình thật ấm cúng, hạnh phúc làm sao. Càng nghĩ tới, nhân vật trữ tình càng cảm thấy nhớ nhung da diết, khôn nguôi. Câu thơ cuối "Cho người đi xa nhớ lối trở về" là tâm tình, ước muốn được trở về quê nhà. Sau tất cả, những cảnh vật thân thương chính là thứ in sâu trong tâm trí con người. Đồng thời, đưa đường dẫn lối để họ quay trở lại bản làng.
Bằng hình ảnh thơ gần gũi, mang đậm màu sắc Tây Bắc; ngôn ngữ trong sáng, mộc mạc, dễ hiểu cùng biện pháp điệp cấu trúc "Cành mận bung trắng muốt", nhà thơ Chu Thùy Liên đã mang đến cho độc giả những hình dung chân thực về bức tranh thiên nhiên và con người nơi vùng cao xa xôi như Tây Bắc đại ngàn. Đồng thời, khéo léo gửi gắm tình cảm yêu mến, nhớ thương quê hương.
Qua "Mùa hoa mận", ta như được hòa mình vào không gian tươi đẹp, trong trẻo của vùng đất phía Tây Bắc Tổ quốc. Chỉ với ba khổ thơ ngắn gọn, Chu Thùy Liên đã lột tả rõ nét khung cảnh nên thơ, rất đỗi giản dị. Để rồi, từ ấy, nhắc nhở mỗi người hãy luôn nhớ về quê hương - nơi chôn rau cắt rốn.
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - HẾT - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
Trong quá trình viết bài, em cần phân tích và nêu cảm nhận về bức tranh thiên nhiên, cuộc sống sinh hoạt được nhà thơ khắc họa. Sau đó, trình bày đánh giá về đặc sắc nghệ thuật. Để có những chuẩn bị tốt nhất cho bài học tới, em hãy đọc và tham khảo thêm văn mẫu lớp 10 khác:
- Đoạn văn bàn về giá trị nghệ thuật của bài thơ Đất nước
- Tưởng tượng một người đi xa trong bài thơ đã nhớ lối trở về quê hương vào mùa hoa mận