Đề bài: Dàn ý phân tích bài thơ Từ ấy của nhà thơ Tố Hữu
1. Mở bài:
Giới thiệu tác giả, tác phẩm.
2. Thân bài:
* Khái quát chung:
- Bài thơ được sáng tác vào tháng 7 năm 1938, khi Tố Hữu được chính thức bước vào hàng ngũ của Đảng.
- Bài thơ thể hiện những chuyển biến trong tình cảm và nhận thức của người chiến sĩ khi giác ngộ lí tưởng cách mạng.
a. Niềm vui sướng hân hoan khi giác ngộ lí tưởng cách mạng (Khổ 1)
- Mốc thời gian “từ ấy”: mốc son đáng nhớ nhất trong cuộc đời tác giả, đó là ngày ông chính thức bước chân vào hàng ngũ của Đảng, được giác ngộ lí tưởng cách mạng.
- “Từ ấy trong tôi bừng nắng hạ”:
+ “Nắng hạ”: ánh nắng rực rỡ, chói chang, ấm áp và có sức lan tỏa mạnh mẽ.
+ Thể hiện được sức mạnh cũng như sự đúng đắn của lí tưởng cách mạng, tầm ảnh hưởng to lớn của nó đối với người chiến sĩ trẻ tuổi.
- “Mặt trời chân lí chói qua tim”:
+ Hình ảnh ẩn dụ “mặt trời chân lí”: ẩn dụ cho Đảng, lí tưởng cách mạng soi đường với sự đúng đắn, đầy triển vọng trong bước đi của thời đại
+ “Chói qua tim”: sự tác động mạnh mẽ đến thế giới tình cảm.
- “Hồn tôi là một vườn hoa lá/ Rất đậm hương và rộn tiếng chim”:
+ Phép so sánh “hồn tôi” – “vườn hoa lá”: diễn tả sự hân hoan, niềm vui sướng khi bắt gặp ánh sáng cộng sản.
+ “Rất đậm hương và rộn tiếng chim”: sự rộn rã, reo vui đến từ sâu trong tâm hồn, tất cả đều ở mức tối đa.
b. Nhận thức mới (Khổ 2)
- Chuyển từ cái tôi cá nhân, tình cảm cá nhân sang cái ta chung, mang tình cảm cá nhân hòa chung với tình cảm lớn của cả dân tộc.
+ Trước khi giác ngộ, Tố Hữu thuộc tầng lớp tiểu tư sản, coi trọng cái tôi cá nhân.
+ Sau khi gặp lí tưởng cách mạng, ông khẳng định quan niệm sống mới của mình: gắn bó, hòa nhập giữa cái tôi cá nhân với cái ta chung của mọi người.
+ “Buộc”: diễn tả hành động tự nguyện cũng như quyết tâm của Tố Hữu, tự giác gắn bó với mọi người.
+ “Với”: chỉ sự gắn kết, sát cánh bên nhau.
+ “Trang trải”: tâm hồn của Tố Hữu không còn cô đơn mà trải rộng ra với cuộc đời, tạo nên sự đồng cảm với mỗi người trong mỗi hoàn cảnh.
- Nhận thức được rõ ràng những phương hướng đúng đắn trong sự nghiệp giải phóng dân tộc ấy là phải xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân vững mạnh.
+ “Khối đời”: hình ảnh ẩn dụ cho khối người đông đảo trong cùng cảnh ngộ, cùng chung sức, chung lòng với nhau, chung lí tưởng, đoàn kết, gắn bó chặt chẽ, phấn đấu vì mục tiêu chung là giành quyền sống, tự do, độc lập.
→ Nhà thơ đã có bước tiến lớn trong cả nhận thức lẫn tình cảm, hướng về người cùng khổ không chỉ bằng nhận thức mà còn bằng trái tim yêu thương, hữu ái giai cấp.
c. Tình cảm mới (Khổ 3)
- Khẳng định tình cảm gắn bó với quần chúng: “con của vạn nhà”, “em của vạn kiếp phôi pha”, “anh của vạn đầu em nhỏ”
+ “Con”, “anh”, “em”: chỉ sự gắn bó máu thịt.
+ “Vạn”: nhấn mạnh tấm lòng bao la, rộng lớn của người chiến sĩ trẻ dành cho đồng bào mình.
+ “Đã là”: chỉ sự chuyển biến sâu sắc.
→ Tố Hữu đứng hiên ngang, giản dị giữa đời mở rộng vòng tay yêu thương, rộng lớn của tấm lòng người chiến sĩ đối với nhân dân.
→ Sức mạnh của lí tưởng cách mạng đã cảm hóa, làm thay đổi tình cảm, nhận thức của người chiến sĩ trẻ.
c. Đánh giá
- Nội dung: “Từ ấy” ca ngợi sức mạnh của lí tưởng cách mạng, diễn tả niềm vui, hân hoan của một chàng trai đang băn khoăn tìm hướng đi cho cuộc đời mình thì bắt gặp ánh sáng cách mạng chỉ đường, dẫn lối.
- Nghệ thuật:
+ Thể thơ bảy chữ được thể hiện nhịp nhàng, khúc chiết.
+ Hình ảnh so sánh, ẩn dụ hết sức sáng tạo, thú vị.
+ Ngôn từ giản dị, trong sáng.
3. Kết bài:
Khẳng định giá trị tác phẩm.
Như vậy chúng tôi đã gợi ý Dàn ý phân tích bài thơ Từ ấy bài tiếp theo, các em chuẩn bị cho phần Giới thiệu một vài nét về Tố Hữu và bài Từ ấy và cùng với phần Phân tích hình tượng người chiến sĩ trong bài thơ Từ ấy và Chiều tối để có thể hiểu rõ hơn về nội dung này.
1. Mở bài:
- Giới thiệu tác giả, tác phẩm.
2. Thân bài:
a. Niềm vui sướng hân hoan khi giác ngộ lý tưởng cách mạng:
- Mốc thời gian “từ ấy”: mốc son đáng nhớ nhất trong cuộc đời của tác giả, đó là ngày ông được chính thức bước chân vào hàng ngũ của Đảng, được giác ngộ lý tưởng cách mạng.
- “Từ ấy trong tôi bừng nắng hạ”:
+ “nắng hạ” là thứ nắng rực rỡ, chói lòa và mạnh mẽ nhất trong cả năm.
+ Thể hiện được sức mạnh, cũng như sự đúng đắn của lý tưởng cách mạng, tầm ảnh hưởng to lớn của nó đối với cuộc đời người chiến sĩ trẻ tuổi.
- “Mặt trời chân lý chói qua tim”:
+ “mặt trời chân lý”: nâng tầm vóc của Đảng lên ngang bằng với vũ trụ rộng lớn, đồng thời trở thành chân lý bất diệt không đổi dời.
+ Động từ “chói” thể hiện khả năng tác động mạnh mẽ của lý tưởng cách mạng đến trái tim, tâm hồn.
- “Hồn tôi là một vườn hoa lá/Rất đậm hương và rộn tiếng chim”:
+ Lấy “hồn tôi” đem so với “một vườn hoa lá” thể hiện được sự tươi mới tràn đầy sức sống trong tâm hồn khi đón nhận lý tưởng cách mạng, ánh sáng soi đường.
+ “Rất đậm hương và rộn tiếng chim”: Nỗi mừng đạt đến cực hạn với hương thơm đậm ngọt, cùng tiếng chim rộn rã, sôi động.
b. Nhận thức mới:
- Chuyển từ cái tôi cá nhân, tình cảm cá nhân sang cái ta chung, mang tình cảm cá nhân cùng hòa chung với tình cảm lớn của cả dân tộc.
- Nhận thức được rõ ràng những phương hướng đúng đắn trong sự nghiệp giải phóng dân tộc ấy là phải xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân vững mạnh.
- Mang tình cảm của mình “trang trải khắp muôn nơi”, tuyên truyền, vận động, gieo rắc lý tưởng cách mạng đến với nhân dân, thấu hiểu tất cả những số phận khổ đau trên cuộc đời, từ đó trở thành cầu nối chắc chắn, gắn kết mọi người lại với nhau cùng chung tay chiến đấu “Gần gũi nhau thêm mạnh khối đời”.
c. Tình cảm mới:
- Tự đưa mình vào vị trí là con, anh, em ruột thịt của toàn thể đồng bào, toàn thể nhân dân.
- Tố Hữu đứng hiên ngang, giản dị giữa đời mở rộng vòng tay yêu thương, rộng lớn, với mong ước có thể san sẻ tình yêu thương, hơi ấm đến vạn nhà, vạn đầu em nhỏ, vạn kiếp phôi pha.
- Lượng từ “vạn” là một từ hay mang ý nghĩa khái quát chỉ sự bao la, rộng lớn của tấm lòng người chiến sĩ đối với nhân dân.
=> Sự thay đổi lớn trong cả nhận thức và tình cảm ấy của Tố Hữu thể hiện sự giác ngộ hoàn toàn lý tưởng chiến đấu của Đảng, thể hiện được phẩm chất, tư cách đạo đức của Tố Hữu, cũng như tấm lòng yêu nước nồng nàn, sức trẻ, sức chiến đấu mãnh liệt đang sục sôi trong tâm hồn người chiến sĩ.
3. Kết bài:
Nêu cảm nhận chung.
1. Mở bài:
- Giới thiệu tác giả, tác phẩm.
2. Thân bài:
a. Niềm vui sướng hân hoan khi bắt gặp lý tưởng Đảng:
- “từ ấy” là thời gian nhà thơ chính thức bước chân vào hàng ngũ của Đảng, được chiến đấu dưới danh nghĩa của Đảng, của cách mạng.
-“bừng nắng hạ” ánh nắng rực rỡ, chói chang, ấm áp và có sức lan tỏa mạnh mẽ.
- “mặt trời chân lý” ẩn dụ đặc sắc cho Đảng cho lý tưởng cách mạng soi đường, với sự đúng đắn, đầy triển vọng trong bước đi của thời đại.
- “chói qua tim”: Sự tác động mạnh mẽ đến thế giới tình cảm, tâm hồn của nhà thơ.
- Phép so sánh “hồn tôi” - “vườn hoa lá” diễn tả sự hân hoan, niềm vui sướng hạnh phúc khi bắt gặp ánh sáng cộng sản.
- “Rất đậm hương và rộn tiếng chim” là sự rộn rã, reo vui đến từ sâu trong tâm hồn, tất cả đều ở mức cực đại, chín muồi.
b. Nhận thức mới:
- Chuyển từ cái tôi cá nhân, bế tắc, luôn quanh quẩn trong những nỗi hoang mang sang cái “tôi” rộng mở hơn, hào sảng hơn, hướng tới một cái ta chung nhất, gây dựng khối đại đoàn kết dân tộc.
- Nhận thức được sứ mệnh, trách nhiệm chiến đấu vì đất nước, vì dân tộc với lý tưởng cách mạng vĩ đại.
- Sự gắn kết tình thương mến thương, sự sẻ chia “Để hồn tôi với bao hồn khổ/Gần gũi nhau thêm mạnh khối đời” đã tạo thành khối đại đoàn kết dân tộc vững chắc.
c. Chuyển biến trong tình cảm:
- Tự xem mình trở thành một thành viên trong “đại gia đình” 54 dân tộc anh em, trở thành con, anh, em của vạn nhà, vạn kiếp phôi pha, vạn đầu em nhỏ.
- Lượng từ “vạn” càng nhấn mạnh tấm lòng bao la, rộng lớn mà người chiến sĩ trẻ dành cho đồng bào mình.
=> Bộc lộ sự tự nhận thức một cách toàn diện, sự chuyển biến tích cực trong tâm hồn của Tố Hữu.
3. Kết bài:
Nêu cảm nhận chung.
1. Mở bài
Giới thiệu tác giả, tác phẩm
- Tố Hữu là một nhà thơ nổi tiếng của Việt Nam
- “Từ ấy”- một tác phẩm vô cùng ý nghĩa đối với tác giả, đánh dấu một dấu mốc quan trọng trong cuộc đời của tác giả.
2. Thân bài
* Khổ 1: Thể hiện niềm vui sướng say mê của Tố Hữu khi bắt gặp lý tưởng Cộng sản
- “từ ấy “ là một thời điểm quan trọng trong cuộc đời và trong sự nghiệp của Tố Hữu, khi tác giả được giác ngộ Cách mạng, giác ngộ lý tưởng Cộng sản, được kết nạp vào Đảng Cộng sản Đông Dương.
=> Bước ngoặt đầu tiên và quan trọng nhất trong cuộc đời.
- “Bừng nắng hạ”: Là ánh sáng mạnh mẽ chói rực, hấp dẫn trong “tôi”.
- Hình ảnh “mặt trời chân lý”: Hình ảnh ẩn dụ chỉ chân lý của Đảng đã soi sáng cho tác giả
- Hình ảnh so sánh “hồn tôi như một vườn hoa lá”: Hình ảnh kiểu mới, hình ảnh dùng để giãi bày khái quát tình cảm của tác giả
* Khổ 2: Nhận thức về lẽ sống:
- “Buộc”- động từ mạnh, thể hiện sự sẵn sàng, tự nguyện buộc mình với mọi người.
- “Mạnh khối đời”- có tinh thần đoàn kết, tương thân tương ái với nhau
=> Lẽ sống: Gắn cái tôi với cái ta chung
* Khổ 3: Sự chuyển biến trong tình cảm của Tố Hữu
- Điệp ngữ “là” kết hợp với liệt kê (em, anh, con vạn nhà)
=> Tố Hữu là một thành viên trong đại gia đình Việt Nam, gắn bó máu thịt với tất cả mọi người; tác giả đã thoát ra cái ích kỷ hẹp hòi cá nhân
để liên kết các giai cấp.
* Nghệ thuật:
- Biện pháp nghệ thuật: So sánh, liệt kê, ẩn dụ…
- Giọng điệu: Ngân vang, nhịp thơ được ngắt đều và giàu cảm xúc
- Hình ảnh trong các câu thơ mới lạ và tươi sáng: Vườn hoa lá, hương thơm, tiếng chim...
3. Kết bài
Kết luận, mở rộng.
- “Từ ấy”- bài thơ chứa đầy cảm xúc của tác giả, đó là niềm hân hoan khi được Đảng soi sáng, và nhận thức được lẽ sống mới.
- Đảng Cộng sản đã mang đến những ánh sáng rực rỡ, mở con đường mới cho nhiều người trong đó có tác giả.
1. Mở bài
- Giới thiệu về tác phẩm Từ ấy
- Là tiếng reo vui khi bắt gặp lý tưởng Cách mạng.
2. Thân bài
a. Hoàn cảnh sáng tác
- Sáng tác năm 1938, trong tập thơ đầu tay của Tố Hữu, là tiếng lòng của người thanh niên trẻ nhiệt thành với Cách mạng, tập thơ gồm ba phần: Máu lửa, Xiềng xích, Giải phóng.
- Bài thơ được trích từ phần Máu lửa, là những cảm xúc trong ngày đầu tiên Tố Hữu được đứng trong hàng ngũ Cách mạng, dấu ấn quan trọng trong cuộc đời của ông.
b. Nhan đề Từ ấy
- Đây là một từ phiếm chỉ thời gian
- Diễn tả cảm xúc, những rung động, biến đổi khó quên trong đời Tố Hữu, đánh dấu thời điểm ống giác ngộ lý tưởng Cách mạng, tạo nên bước ngoặt mới trong tâm hồn và cả hồn thơ của ông.
c. Phân tích:
- Khổ 1: Niềm vui sướng, say mê của người thanh niên trẻ lần đầu tiên bắt gặp lý tưởng Cách mạng
+ Hai câu đầu: Viết theo lối tự sự, "từ ấy": lúc nhà thơ mới mười tám tuổi, được ánh sáng Cách mạng chiếu sáng đường đời.
+ Hình ảnh "nắng hạ": nguồn năng lượng, ánh sáng, nhiệt lượng làm tâm hồn nhà thơ bừng sáng. => Ca ngợi lý tưởng Cách mạng như nguồn nắng hè rực rỡ chiếu rọi tâm hồn.
+ Hình ảnh "mặt trời chân lý": Là sự liên kết sáng tạo giữa hình ảnh và ngữ nghĩa: Lý tưởng Cộng sản là nguồn sáng cao đẹp nhất, rực rõ và đúng đắn nhất chiếu rọi, soi sáng cuộc đời của nhà thơ. => Cảm xúc rưng rưng, nghẹn ngào, biết ơn với nguồn sáng lý tưởng ấy.
+ Các động từ "bừng, chói": Diễn tả sự đột ngột, sự chiếu sáng mạnh mẽ, rạng ngời => Nhấn mạnh sự thay đổi hoàn toàn, mạnh mẽ trong tâm hồn của nhân vật trữ tình.
+ Câu thơ "mặt trời chân …tim": nhấn mạnh lý tưởng Cách mạng không chỉ tác động lên nhận thức mà còn cả tâm hồn nhà thơ, sưởi ấm trái tim của ông.
=> Hai câu thơ đầu là niềm vui sướng vô bờ của nhà thơ khi bắt gặp được lý tưởng Cách mạng, được lý tưởng ấy chỉ đường khi ông đang bơ vơ, lạc lối giữa cuộc đời.
+ Hai câu thơ sau: Là những hình ảnh so sánh hết sức sáng tạo, là tâm hồn của nhà thơ khi bắt gặp lý tưởng Cách mạng
+ Được thể hiện theo lối thơ vắt dòng
+ Khẳng định tâm hồn của nhà thơ được đổi mới, bừng dậy mạnh mẽ, dâng tràn nguồn sống mãnh liệt (một vườn cây trái với hoa thơm, chim chóc).
+ Tất cả những âm thanh, màu sắc trong vườn cây tâm hồn nhà thơ đều tươi đẹp, hòa hợp với nhau, tràn trề sức sống, rộn rã, tươi vui, khiến cho nhà thơ không khỏi say mê, ngây ngất.
=> Tố Hữu đã đến với lý tưởng Cách mạng bằng tất cả tâm hồn, nhận thức, bằng lý trí, trái tim tràn ngập yêu thương.
=> Những hình ảnh thơ được Tố Hữu sử dụng đều vô cùng độc đáo và sáng tạo, mới lạ trong diễn đàn thơ ca Việt Nam.
- Khổ 2: Sự chuyển biến mạnh mẽ trong nhận thức của nhà thơ:
+ Trước khi giác ngộ: Tố Hữu thuộc tầng lớp tiểu tư sản, sống bên trên những người dân lao động với lối sống coi trọng cái tôi cá nhân.
+ Sau khi gặp lý tưởng: Ông khẳng định quan niệm sống mới của mình: gắn bó, hòa nhập giữa cái tôi của cá nhân với cái ta chung của mọi người.
+ Từ "buộc": Diễn tả hành động tự nguyện cũng như quyết tâm của Tố Hữu, tự giác gắn bó với mọi người – những người lao động vô sản.
+ "Trang trải": Tâm hồn của Tố Hữu không còn cô đơn, mà trải rộng ra với cuộc đời, tạo nên sự đồng cảm với mỗi người trong mỗi hoàn cảnh.
+ "Để hồn …đời": Tinh thần đoàn kết, sự yêu thương dành cho quần chúng lao động.
+ "Khối đời": Hình ảnh ẩn dụ cho khối người đông đảo trong cùng cảnh ngộ, cùng chung sức, chung lòng với nhau, chung lý tưởng, đoàn kết, gắn bó chặt chẽ với nhau, phấn đấu vì mục đích chung là giành quyền sống, tự do và độc lập.
+"với": Đây là từ ngữ mà Tố Hữu dùng để chỉ sự gắn kết, sát cánh bên nhau của nhà thơ với những kiếp người.
=> Nhà thơ đã tiến một bước lớn trong cả nhận thức lẫn tình cảm, ông hướng về những người cùng khổ không chỉ bằng nhận thức mà còn bằng cả trái tim đầy tình yêu thương, hữu ái giai cấp.
=> Tố Hữu cũng sử dụng một loạt những hình ảnh ẩn dụ để gửi gắm tình cảm hữu ái giai cấp của mình, đồng thời thể hiện niềm tin vào tinh thần đoàn kết của nhân dân ta, khi mà cái tôi riêng hòa làm một với cái ta chung.
- Khổ 3: Sự chuyển biến trong tình cảm của nhà thơ
+ Tiếp theo những chuyển biến về nhận thức, Tố Hữu miêu tả những bước chuyển biến trong tình cảm của nhà thơ, trong mối quan hệ với quần chúng lao động, hướng về những người bị áp bức, thiệt thòi.
+ Tố Hữu khẳng định tình cảm gắn bó với quần chúng, ông tự nhận là "con", là "anh", là "em", của "vạn nhà", "vạn kiếp", "vạn đầu em nhỏ".
=> Coi tầng lớp lao động, mọi người là gia đình ruột thịt của mình => đặt lên vai mình trách nhiệm đối với họ.
+ Động từ "đã là": Tình cảm sâu sắc của tác giả và mọi người, tình cảm gắn bó đã xuất hiện từ lâu - Đặt trong tình huống, Tố Hữu là một tiểu tư sản, tầng lớp đề cao cái tôi nhân.
=> Nhà thơ đã vượt qua giai cấp của mình để hòa vào với giai cấp lao động bằng tình cảm chân thành. => khẳng định sức mạnh của lý tưởng Cộng sản đã cảm hóa, biến đổi những người trí thức tiểu tư sản, biến họ trở thành những người của Cách mạng,
d. Kết luận chung:
- Nội dung: "Từ ấy" ca ngợi sức mạnh của lý tưởng Cách mạng, diễn tả niềm vui, hân hoan của một chàng trai mười tám tuổi đang băn khoăn tìm hướng đi cho cuộc đời mình thì bắt gặp ánh sáng Cách mạng chỉ đường dẫn lối, để từ đó, ông dấn thân vô, hòa mình vào các tầng lớp khác, đấu tranh cho quyền sống, quyền độc lập của dân tộc.
- Nghệ thuật:
+ Thể thơ bảy chữ được thể hiện nhịp nhàng, khúc chiết.
+ Hình ảnh so sánh, ẩn dụ hết sức sáng tạo, thú vị.
+ Ngôn từ giản dị, trong sáng, hình ảnh thơ bộc lộ tư tưởng Cách mạng sâu sắc.
3. Kết bài
- Khẳng định lại vấn đề.
1. Tác giả
- Tố Hữu là bút danh của Nguyễn Kim Thành sinh năm 1920 tại Thừa Thiên - Huế. Ông là nhà thơ lớn của nền thi ca cách mạng Việt Nam. Cuộc đời thơ của Tố Hữu gắn liền với cuộc đời cách mạng của ông.
- Tác phẩm "Từ ấy" (1937 - 1946), "Việt Bắc" (1954) ,"Gió lộng", (1961), "Ra trận" (1972), "Máu và hoa" (1977)...
2. Xuất xứ, chủ đề
- Bài thơ Từ ấy được Tố Hữu sáng tác vào tháng 7-1938, nhan đề bài thơ trở thành tên tập thơ đầu của Tố Hữu.
- Bài thơ Từ ấy nói lên niềm vui sướng hạnh phúc của một thanh niên yêu nước bắt gặp lí tưởng cách mạng của Đảng, thêm yêu đời và gắn bó với nhân dân cần lao.
3. Nội dung cảm nhận
a. Từ ấy là lúc, là khi nhà thơ được giác ngộ cách mạng, một kỉ niệm sâu sắc của người thanh niên yêu nước bắt gặp lí tưởng cách mạng, mà sau này, ông nói rõ trong một số bài thơ: "Mẹ không còn nữa, con còn Đảng - Dìu dắt con đi chửa biết gì" (Quê mẹ)
"Mặt trời chân lí" là hình ảnh ẩn dụ ca ngợi lí tưởng cách mạng, ca ngợi chủ nghĩa Cộng sản đã soi sáng tâm hồn, đã "chói qua tim" đem lại ánh sáng cuộc đời như "bừng" lên trong nắng hạ - một cách nói rất mới, rất thơ về lí tưởng.
Từ ấy trong tôi bừng nắng hạ
Mặt trời chân lí chói qua tim
Lí tưởng cách mạng đã làm thay đổi hẳn một con người, một cuộc đời. So sánh để khẳng định một sự kiện biến đổi kì diệu mà lí tưởng cách mạng đem lại.
Hồn ta là một vườn hoa lá
Rất đậm hương và rộn tiếng chim
"Hồn" đã trở thành "vườn hoa lá" một vườn xuân đẹp ngọt ngào hương sắc, rộn ràng tiếng chim hót. Đây là khổ thơ hay nhất, đậm đà màu sắc lãng mạn nhất trong thơ Tố Hữu. Ngoài việc sáng tạo hình ảnh ẩn dụ (mặt trời chân lí), tác giả lựa chọn sử dụng từ ngữ rất chính xác, hình tượng và gợi cảm" bừng", "chói", "đậm", "rộn" để diễn ta thay hay niềm say mê lí tưởng "Đảng đã cho tôi sáng mắt sáng lòng" (Agagông - Pháp)
b. Hai khổ thơ (2,3) nói lên sự gắn bó với nhân dân, những người nghèo khổ (buộc, trang trải, gần gũi) yêu thương nhân dân bằng một tình yêu giai cấp (là con..., là em.., là anh...). Cũng là một cách nói nồng nàn của một hồn thơ trẻ trung, sôi nổi. Tố Hữu nay đã già nhưng bài thơ Từ ấy vẫn trẻ và đẹp mãi.
1. Mở bài
a. Hoàn cảnh ra đời
Từ ấy là bài thơ có ý nghĩa mở đầu cho con đường cách mạng, con đường thi ca của Tố Hữu, là cái mốc đánh dấu thời điểm (1937) và được kết nạp Đảng năm 1938 - Tố Hữu giác ngộ và gặp ánh sáng lí tưởng cộng sản. Đó cũng chính là tuyên ngôn nghệ thuật của Tố Hữu. Tự nhận định về Từ ấy, anh viết: "Từ ấy: là một tâm hồn trong trẻo của tuổi mười tám, đôi mươi đi theo lí tưởng cao đẹp, dám sống, dám đấu tranh".
b. Nội dung
Tâm nguyện cao đẹp của người thanh niên trẻ trung nhiệt tình cách mạng: Niềm say mê mãnh liệt và vui sướng tràn trề cùng với nhận thức mới về lẽ sống, sự chuyển biến sâu sắc trong tâm hồn khi gặp gỡ và được giác ngộ lí tưởng cộng sản.
c. Tứ thơ
Tứ thơ "Từ ấy" bắt nguồn từ cảm hứng của thời điểm Tô Hữu đón nhận lí tưởng cách mạng.
2. Thân bài
a. Khổ 1: Diễn tả niềm vui sướng, say mê khi gặp lí tưởng của Đảng
- Hai câu đầu viết theo bút pháp tự sự: "Từ ấy trong tôi..." Từ ấy, là lúc nhà thơ mới vào tuổi 18 thật trẻ trung được mặt trời "chân lí" cách mạng soi sáng đường đời. Hình ảnh ẩn dụ "nắng hạ" cho nguồn nhiệt lượng cách mạng làm bùng sáng tâm hồn nhà thơ, "mặt trời chân lí" là một liên kết đầy sáng tạo giữa hình ảnh và ngữ nghĩa. Câu thơ ca ngợi ánh sáng điệu kì của cách mạng. Đó là thứ ánh sáng của tư tường cộng sản - ánh sáng của những công bình xã hội, của chân lí xã hội.
- Hai câu thơ sau của khổ thơ đầu, chợt vụt thoát bay bổng, dạt dào cảm hứng lãng mạn. Những vang động và vui tươi tràn ngập trong tâm hồn được so sánh bằng những hình ảnh và âm thanh lấy từ thiên nhiên tạo vật: "vườn hoa lá", "đậm hương" "rộn tiếng chim".
- Đón nhận ánh sáng cách mạng là Tố Hữu đã đón nhận một con đường thênh thang tươi sáng cho cuộc đời, cho hồn thơ: một cuộc đời có ý nghĩa thiêng liêng, to lớn, một hồn thơ bát ngát tình yêu cách mạng, yêu đồng bào.
b. Khổ 2: Biểu hiện những nhận thức về lẽ sông
- Hai dòng đầu : nhà thơ khẳng định quan niệm mới mẽ về lẽ sống là sự gắn bó hài hòa giữa "cái tôi" cá nhân với "cái ta" chung của mọi người.
- Động từ "buộc" là một ngoa dụ để thể hiện ý thức tự nguyện sâu sắc và quyết tâm sắt đá của Tố Hữu để vượt qua "ranh giới" của "cái tôi" để chan hòa mọi người "Tôi buộc lòng tôi với mọi người".
- Từ đó, tâm hồn nhà thơ vươn đến "trăm nơi" (hoán dụ) và "trang trải" sẻ chia bằng những đồng cảm sâu sắc, chân thành và tự nguyện đến với những con người cụ thể.
- Hai dòng thơ sau bộc lộ tình yêu thương con người bằng tình yêu giai cấp rõ ràng. Nhà thơ đặc biệt quan tâm đến quần chúng lao khổ "Để hồn tôi với bao hồn khổ" và từ đó như một biện chứng mang cái tất yếu là sức mạnh tổng hợp "Gần gũi nhau thêm mạnh khối đời". Ta cũng gặp điều đó trong thơ Nguyễn Khoa Điềm - nhà thơ trưởng thành trong thời kì chống Mĩ xâm lược: "khi chúng ta cầm tay mọi người - Đất nước vẹn tròn, to lớn".
Tóm lại, Tố Hữu đã khẳng định mối liên hệ sâu sắc giữa văn học và đời sống, mà chủ yếu là cuộc sống của quần chúng nhân dân.
c. Khổ 3: Sự chuyển biến sâu sắc trong tâm hồn nhà thơ
- Trước khi gặp cách mạng, Tố Hữu là một thanh niên tiểu tư sản. Khi ánh sáng cách mạng như "Mặt trời chân lí chói qua tim", đã giúp nhà thơ vượt qua những tầm thường ích kỉ trong đời sống tâm hồn chật hẹp để vươn đến một tình yêu "vẹn tròn to lớn".
- Nhà thơ tự nhận mình "là con của vạn nhà" trong nghĩa đồng bào thiêng liêng nhất; là em của "vạn kiếp phôi pha" gần gũi bằng tình cảm xót thương những kiếp đời lao khổ, bất hạnh, những kiếp sống mòn mỏi, đáng thương; là anh của "vạn đầu em nhỏ" "cù bất cù bơ". Từ những cảm nhận ấy đã giúp nhà thơ say mê hoạt động cách mạng với những thiết tha cao đẹp công hiến đời mình góp phần giải phóng đất nước, giải phóng những kiếp lầm than trong xã hội tăm tối dưới bóng thù xâm lược.
3. Kết bài
- Hồn thơ Tố Hữu chứa chan tình yêu giai cấp và niềm biết ơn sâu sắc cách mạng.
- Thơ Tố Hữu rõ ràng là thơ trữ tình - chính luận, hướng người đọc đến chân trời tươi sáng.
- Tiếng nói trong thơ là tiếng nói của một nhà thơ vô sản chân chính.
- Giọng thơ chân thành, sôi nổi, nồng nàn.
- Hình ảnh thơ tươi sáng, ngôn ngữ giàu tính dân tộc.
1. Mở bài
Giới thiệu bài thơ " Từ ấy": Tố Hữu là một nhà thơ nổi tiếng trong thế giưới văn học Việt Nam. Ông có các tác phẩm nối tiếng như: Việt Bắc (1955 - 1961); Gió lộng (1955-1961); Ra trận (1962 - 1971); Máu và hoa (1972 - 1977);.... Ông có một sự nghiệp văn thơ vô cùng phong phú và thành công. Đáng kể nhất là bài thơ " Từ ấy", bài thơ đã được đưa vào chương trình giảng dạy. Bài thơ như bộc lộ niềm say mê náo nức khi đón nhận lí tưởng Đảng của tác giả. Đồng thời thể hiện tâm nguyện của nhà thơ khi giác ngộ Cách Mạng và hướng về Cách Mạng.
2. Thân bài
a. Khổ 1: niềm vui sướng, say mê của tác giả khi gặp lí tưởng của Đảng
" Từ ấy trong tôi bừng nắng hạ
Mặt trời chân lý chói qua tim
Hồn tôi là một vườn hoa lá
Rất đậm hương và rộn tiếng chim..."
- " từ ấy" một dấu mốc rất quan trọng trong cuộc đời tác giả đó là gặp lí tưởng đảng
- Các hình ảnh ẩn dụ như: bừng nắng hạ, chói qua tim,...
+ " Bừng nắng hạ": ánh sang đột ngột, bất ngờ
+ " Chói qua tim": một ánh sang có sức xuyên thấu mạnh mẽ
=> Ánh sang chói chang, bắt đầu, soi rọi chân lí cho tác giả
- Hai câu cuối là hình ảnh so sánh: khi tiếp nhận lí tưởng,tác giả cảm thấy cuộc đời mình tươi xanh và sang lạng, tác giả cảm thấy vui vẻ và tươi mới
b. Khổ 2: lời tự nguyện của tác giả khi đến với lí tưởng Đảng
"Tôi buộc lòng tôi với mọi người
Để tình trang trải khặp muôn nơi
Để hồn tôi với bao hồn khổ
Gần gũi nhau thêm mạnh khối đời"
- Tác giả đã thể hiện sự tự nguyện của mình với lí tưởng Đảng qua: " buộc" và " trang trải"
- Các từ chỉ cảm xúc như "Lòng tôi ","tình ","hồn tôi"gắn liền với các từ thể hiện tập thể "mọi người ","trăm nơi","bao hồn khổ" ?
=> Thể hiện sự gắn bó đồng cảm sâu xa giữa cái tôi, cái riêng với cái ta cái chung ,giữa tấm lòng nhà thơ với khối đời chung của nhân dân lao động.
c. Khổ 3: Sự khẳng định của nhà thơ
"Tôi đã là con của vạn nhà
Là em của vạn kiếp phôi pha
Là anh của vạn đầu em nhỏ
Không áo cơm ,cù bất cù bơ."
- Các từ thể hiện tình cảm gần gửi, thắm thiết như: là con, là em, là anh.
- Các đối tượng thể hiện sự gắn bó, thân thiết: vạn nhà, vạn kiếp phôi pha, vạn đầu em nhỏ,....
=> Sự chuyển biến tâm trạng sâu sắc của tác giả.
d. Nghệ thuật
- Sử dụng biện pháp tu từ : ẩn dụ ,so sánh , diệp từ
-Thể thơ thất ngôn, 1 thể thơ truyền thống
-Ngôn ngữ giàu hình ảnh, nhịp diệu
-Sự đa dạng của bút pháp tự sự, lãng mạn, trữ tình
3. Kết bài
Nêu cảm nghĩ của em về bài thơ
Tố Hữu tên thật là Nguyễn Kim Thành, ông sinh và và lớn lên tại Thừa Thiên Huế, là một trong những nhà thơ tiêu biểu cho phong trào thơ cách mạng Việt Nam. Nhắc đến thơ Tố Hữu là nhắc đến những vần thơ mang đậm tính trữ tình cách mạnh, thể hiện khát khao, ý chí của những người cách mạng nặng lòng với đất nước. Những tâm sự của ông qua từng vần thơ đều mang tầm vóc thời đại, của một cái tôi cộng đồng. Có thể nói, Tố Hữu chính là lá cờ đầu của thơ ca kháng chiến với hàng loạt các tập thơ tiêu biểu như Từ ấy, Việt Bắc, Gió lộng, Ra trận hay Máu và hoa. Bài thơ Từ ấy được trích trong tập thơ cùng tên là một bông hoa đẹp trong vườn thơ đầy hương sắc của ông.
Từ ấy trong tôi bừng nắng hạ
Mặt trời chân lý chói qua tim
Hồn tôi là một vườn hoa lá
Rất đậm hương và rộn tiếng chim
Mở đầu bài thơ là lời thơ mang đậm chất tự sự, nhà thơ nhắc lại một sự kiện trọng đại trong đời mình. Trạng ngữ "Từ ấy" đặt đầu câu đã nhấn mạnh thời điểm đầy ý nghĩa khi tác giả bước vào hàng ngũ Đảng, được giác ngộ lý tưởng Đảng Cộng sản...(Còn tiếp)
>> Xem chi tiết bài mẫu Phân tích bài thơ Từ ấy tại đây.