Đề bài: Em hãy Phân tích tiếng cười trong truyện Tam đại con gà và chỉ ra ý nghĩa, bài học được gửi gắm sau tiếng cười ấy.
Phân tích tiếng cười trong truyện Tam đại con gà
1. Mở bài
Giới thiệu tác phẩm và thể loại truyện cười dân gian: Tiếng cười trong truyện Tam đại con gà mang tính hài hước, dí dỏm, phê phán thói hư tật xấu trong xã hội.
2. Thân bài
- Định nghĩa về truyện cười: Là một thể loại văn học dân gian lâu đời, thường được truyền miệng từ người này qua người khác, từ thế hệ này qua thế hệ khác, mang tính hài hước, giải trí nhưng lại có hàm ý sâu cay.
- Tiếng cười trong truyện Tam đại con gà được tạo nên bởi những mâu thuẫn tình huống éo le, trái khoáy, đi ngược lại với tự nhiên:
+ Anh học trò dốt nát lại được mời về làm thầy...(Còn tiếp)
>> Xem chi tiết Dàn ý Phân tích tiếng cười trong truyện Tam đại con gà tại đây.
"Một nụ cười bằng mười thang thuốc bổ", trong suốt chiều dài lịch sử văn học dân gian, nhân dân ta đã sáng tạo và truyền miệng rất nhiều những câu chuyện, bài hát mang tính giải trí nhằm đem lại những "thang thuốc bổ" sảng khoái, vui vẻ. Những tình huống, hành động trái với tự nhiên được cải biên thành những mẩu truyện hài hước mang tinh thần châm biếm, phê phán thói hư tật xấu trong xã hội. Truyện cười "Tam đại con gà" là một trong số vô vàn những tác phẩm dân gian chứa đựng ý nghĩa sâu sắc, trong tiếng cười có cả tiếng chê trách, lên án sự dốt nát của một tầng lớp người trong xã hội phong kiến xưa.
Truyện cười là một thể loại văn học dân gian lâu đời, thường được truyền miệng từ người này qua người khác, từ thế hệ này qua thế hệ khác, mang tính hài hước, giải trí nhưng lại có hàm ý sâu cay, thường phê phán những hiện được trái tự nhiên, mâu thuẫn, đối lập với chuẩn mực xã hội. Một truyện cười thành công là vừa gây được tiếng cười, vừa khiến độc giả suy nghĩ về cách đối nhân xử thế, lối sống sao cho đúng đắn, phù hợp với quy tắc ứng xử. Trong truyện "Tam đại con gà", tiếng cười được tạo nên bởi hiện tượng đi ngược với tự nhiên, mâu thuẫn trong tình huống truyện và sự ngu dốt còn tỏ ra mình tài giỏi, giấu dốt của nhân vật. Câu chuyện kể về một anh học trò dốt nát nhưng cũng đua đòi làm thầy, không biết chữ nên khi dạy sai bị gia chủ vặn vẹo, anh ta đã đáp trả bằng câu nói vừa bộc lộ hết cái dốt của mình, vừa nực cười, lố bịch. Một xã hội kệch cỡm, lố lăng, lừa đảo lẫn nhau mang đến tiếng cười sâu cay cho người đọc.
Tiếng cười của truyện được bộc lộ trong mâu thuẫn tình huống và nhân vật. Một xã hội mà kẻ dốt đặc cán mai lại được tôn làm "thầy" dạy chữ cho trẻ con, đi đâu cũng huênh hoang khoe mình hay chữ. Thậm chí lố bịch hơn nữa là lại có người tin rằng anh này hay chữ thật để mời về dạy cho con mình. Tình huống truyện được xây dựng rất khéo léo khi để nhân vật tự bộc lộ tính cách của mình. Khi gặp chữ "kê" nghĩa là "gà", vì có quá nhiều nét chữ phức tạp nên anh chàng không biết là chữ gì, lại bị học trò hỏi gấp nên đành liều tặc lưỡi trả lời rằng, "Dủ dỉ là con dù dì". Đây là một câu nói hoàn toàn vô nghĩa do anh chàng bịa ra trong lúc túng quẫn, cho thấy anh này là một kẻ thiếu kiến thức sách vở, không có trình độ sư phạm. Tuy nhiên, cái kệch cỡm ở đây nằm ở chỗ, anh này tuy dốt chữ nhưng lại rất khôn lỏi, biết dặn học trò nói khe khẽ thôi kẻo gia chủ nghe thấy. Tức cười hơn cả là việc thắp hương xin thổ công để xem mình dạy có đúng "dủ dỉ là con dù dì" hay không. Một kẻ dốt nát đỉnh điểm, mê tín đã bộc lộ tất cả qua chuỗi những suy nghĩ, hành động của nhân vật, dốt nát cả về học vấn, kiến thức đến luân thường đạo lý trong đời sống. Chẳng có gia tiên, thổ công nào có thể giúp anh ta xác nhận đúng chữ kia là "dủ dỉ là con dù dì", niềm tin mơ hồ vào thế lực siêu nhiên, xin đồng tiền đài ba lần khiến tiếng cười bật ra một cách tự nhiên, sảng khoái trước sự "đã ngu còn giấu dốt" của anh học trò.
Tiếng cười được xây dựng theo tình huống truyện nối tiếp và linh hoạt cùng nhân vật chính mang bản chất ngu dốt, lố bịch. Xin được đồng tiền đài, anh chàng ung dung và tự tin nhân lên gấp bội. Không còn cần dặn trẻ con nói nhỏ, đọc bé, anh này huênh hoang đọc rõ to, trẻ con thì gào lên nhắc lại "dủ dỉ là con dù dì". Một bức tranh tổ hợp của sự kệch cỡm. Trong xã hội phong kiến, hình ảnh thầy đồ ngồi trên phản, trẻ con ê a nhại lại bên dưới luôn được coi là chuẩn mực, hay chữ. Nhưng xét trên thực tế, đó chỉ là cách học vẹt vô bổ, đến ngay cả bản thân thầy đồ cũng chưa chắc có thật sự là người tài giỏi, biết chữ hay không. Sự dốt nát truyền từ đời này sang đời khác. Khi bị gia chủ hỏi về chữ "kê", chàng học trò không hề nhận thức về sự yếu kém của mình mà còn đổ tội "thổ công nhà nó cũng dốt nữa" khiến tiếng cười ngày càng thêm sâu cay. Tư duy hạn hẹp, niềm tin vô cơ sở vào thế giới tâm linh, anh chàng hoàn toàn có thể đi hỏi những người quen thân về chữ "kê", nhưng bản tính sĩ diện hão không cho anh ta làm vậy, luôn tự nhận mình tài giỏi, hay chữ. Chính cái tính sĩ diện hão ấy đã dẫn đến câu chống chế cuối truyện, đẩy tiếng cười lên tới đỉnh điểm. "Tôi vẫn biết đấy là chữ kê, mà kê nghĩa là gà. Tôi muốn dạy cho cháu đến tam đại con gà: Dủ dỉ là con dù dì/ Dù dì là chị con công/ Con công là ông con gà". Bản chất ngu dốt lại còn sĩ đời, khôn vặt, lấp liếm, phải chăng, câu chuyện không chỉ đơn thuần gây cười cho độc giả mà còn là lời lên án thẳng thừng và sâu cay với đại bộ phận "thầy đồ" đương thời. Tiếng cười thốt ra sau những suy nghĩ sâu sắc về nghề giáo trong xã hội xưa, xã hội trào phúng và nực cười. Cái đặc sắc là ở chỗ, tiếng cười khiến độc giả phải ngẫm, phải nghĩ, phải hiểu thì mới có thể cười, và ẩn sau nụ cười trào phúng ấy là sự băn khoăn về cuộc đời, xã hội và con người lúc bấy giờ.
Câu chuyện được xây dựng ngắn gọn, dễ đọc, dễ nhớ, dễ tiếp thu, yếu tố gây cười liên tục xuất hiện đã tạo nên tiếng cười vừa trào phúng vừa sâu cay. Những tác giả dân gian đã rất thành công trong việc khai thác chất liệu dân gian, chất liệu đời thường cùng sự cường điệu hóa, ngoa dụ hóa, xây dựng nhân vật hệ thống, bài bản cốt làm nổi bật chính bản chất tức cười của nhân vật đó. Tác phẩm đã đả kích thói hư tật xấu sĩ diện và giấu dốt của một cá nhân nói riêng và phần lớn những kẻ biết tí chữ lúc bây giờ, tính khoe khoang, ảo tưởng cũng đã và đang tồn tại trong xã hội ngày nay. Tiếng cười đặt ra những suy nghĩ và trăn trở cho người đọc về lẽ sống và thói đời, khuyên con người ta nên không ngừng học hỏi, không giấu dốt để bản thân có khả năng tự tiến bộ.
--------------HẾT----------------
Mỗi câu truyện cười không chỉ mang đến tiếng cười hài hước nhằm mục đích giải trí sau những giờ lao động mệt nhọc mà đằng sau tiếng cười ông cha ta còn gửi gắm những bài học, những thông điệp sâu sắc về con người, xã hội. Trên đây chúng tôi đã cùng các em Phân tích tiếng cười trong truyện Tam đại con gà, để thấy được đặc sắc trong nghệ thuật gây cười cũng như bài học được gửi gắm trong đó, các em có thể tham khảo thêm: Khái quát đặc sắc về nội dung và nghệ thuật truyện Tam đại con gà, Phân tích truyện Tam đại con gà, Nghệ thuật gây cười trong truyện Tam đại con gà, Sơ đồ tư duy Tam đại con gà.