Đề bài: Phân tích đoạn trích Người cầm quyền khôi phục uy quyền
1.1. Mở bài
- Sơ lược về Huy-go và phong cách sáng tác.
- Đoạn trích Người cầm quyền khôi phục uy quyền cuối phần thứ nhất Phăng-tin của tác phẩm Những người khốn khổ, kể về sự vùng dậy của quyền uy, thứ quyền uy đến từ lòng nhân ái, vị tha sâu sắc khiến cho quân độc ác cũng phải khiếp sợ của Giăng Van-giăng.
1.2. Thân bài
a. Nhân vật Gia-ve:
* Vẻ bề ngoài:
- Khuôn mặt: Có một "bộ mặt gớm ghiếc", nó đáng sợ đến mức Phăng-tin chỉ mới nhác trông thấy đã như "chết lịm đi", phải "lấy tay che mặt rồi kêu lên hãi hùng" cầu cứu Giăng Van-giăng.
- Giọng nói thì lạnh lùng, cộc lốc chỉ hai từ "Mau lên!" không chỉ vậy nó còn "man rợ và điên cuồng, không còn là tiếng người nói mà lá tiếng thú gầm"...(Còn tiếp)
>> Xem chi tiết Dàn ý Phân tích đoạn trích Người cầm quyền khôi phục uy quyền tại đây.
2.1. Mở bài:
Vích-to Huy-gô là một tác gia người Pháp được nhiều độc giả yêu quý và mến mộ. Các sáng tác của ông thường chứa đựng những giá trị, ý nghĩa nhân văn, nhân đạo. Tiêu biểu trong số đó, ta không thể bỏ qua tiểu thuyết “Những người khốn khổ”. Tác phẩm này đã tái hiện chân thực sự bất công của xã hội tư sản đương thời – thời đại mà nhà văn sống. Điều này được thể hiện rõ nét qua trích đoạn “Người cầm quyền khôi phục uy quyền”.
Nhân vật chính của thiên tiểu thuyết đồ sộ này là Giăng Van-giăng – một kẻ trộm đang lẩn trốn sự truy bắt của cảnh sát. Để có thể yên ổn sống, Giăng Van-giăng đã đổi tên thành Ma-đơ-len. Tại nơi ở mới, tức thị trấn Mông-tơ-rơi, Ma-đơ-len trở thành chủ nhà máy giàu có và là ngài thị trưởng quyền lực. Song, viên thanh tra Gia-ve luôn lăm le, rình mò nhằm “túm được cái đuôi” – thân phận thực sự của Ma-đơ-len. Đoạn trích “Người cầm quyền khôi phục uy quyền” kể về việc viên thanh tra Gia-ve tìm đến bệnh xá để bắt ông thị trưởng Ma-đơ-len, cũng chính là tên trộm Giăng Van-giăng. Vì lời hứa với Phăng-tin – nữ công nhân từng làm trong nhà máy của mình, Giăng Van-giăng đã cầu xin Gia-ve hoãn lệnh bắt ba ngày. Gia-ve không đồng ý và lớn tiếng nói cho Phăng-tin nghe nhân thân của Ma-đơ-len (Giăng Van- giăng). Cuối cùng, Phăng-tin không chịu nổi và qua đời ngay lúc ấy. Có thể thấy, thông qua trích đoạn này, nhà văn người Pháp muốn đề cập tới uy quyền của một con người và điều làm nên cái được gọi là “uy quyền” ấy. Đồng thời, khéo léo vẽ nên bức tranh toàn cảnh về xã hội lúc bấy giờ.
Trước hết, nhân vật viên thanh tra Gia-ve trong tác phẩm là một người thực thi, thi hành pháp luật. Quyền lực của hắn được chính quyền, nhà nước bảo hộ. Vì thế, trong quá trình làm nhiệm vụ, hắn luôn giữ thái độ trịch thượng. Ngay giây phút có mặt ở bệnh xá, viên thanh tra với bộ mặt gớm ghiếc đã khiến Phăng tin lo sợ, hoảng hốt và kinh hãi. Cô cảm thấy bản thân như tắt thở. Chỉ với vài chi tiết nhỏ, nhà văn đã gợi lên hình ảnh một con người dữ dằn, hung hãn. Để làm nổi bật đặc điểm này, Huy-gô còn miêu tả chi tiết lời nói của Gia-ve. Đáp lại lời Giăng Van-giăng, Gia-ve chỉ ngắn gọn kêu lên hai tiếng “Mau-u lêênh”. Hai tiếng ấy được nói bằng thứ giọng mọi rợ, cuồng điên như “tiếng ác thú gầm” chứ “không phải là tiếng người nói”. Cái nhìn của hắn cũng không hề thua kém giọng điệu, hung tợn “như có móc, móc vào người”, khiến Phăng-tin cảm thấy như “đi thấu vào đến tận xương tủy”. Trong căn phòng dành cho bệnh nhân dưỡng thương, Gia-ve không quan tâm tới bất cứ điều gì xung quanh, sẵn sàng hét lên và xưng hô sỗ sàng “Thế nào! Mày có đi không?”. Chưa dừng lại ở đó, Gia-ve còn làm ra việc làm thô lỗ: túm cổ áo Giăng Van-giăng. Hắn coi việc bản thân chiến thắng trước “một kẻ đấu thủ bí hiểm và có tài lẩn tránh” như Giăng Van-giăng chính là vinh quang. Thái độ đắc thắng ở nhân vật này tiếp tục được khắc họa rõ nét qua hành động “phá lên cười” cùng lời nói mỉa mai “Ở đây làm gì còn có ông thị trưởng nữa!”. Để thể hiện sức mạnh, quyền lực của mình, Gia-ve đã ngắt lời và bắt Giăng Van-giăng “Gọi ta là ông thanh tra”. Gia-ve muốn nhấn mạnh vào thực tại: giờ đây, hắn không còn là viên thanh tra khúm núm, ngược lại, người phải cúi đầu là “ngài thị trưởng cao quý” Ma-đơ-len. Chưa dừng lại ở đó, Gia-ve lớn tiếng ra lệnh cho Giăng Van-giăng phải “Nói to, nói to lên! Ai nói gì với ta thì phải nói to!”, “Ta bảo mày nói to lên mà”. Nói những câu này, hắn khẳng định bản thân có uy quyền, nắm trong tay lẽ phải, làm việc minh bạch, rõ ràng và không hề mờ ám. Càng về sau, những lời nói cùng hành động càng cho thấy đây là con người trịch thượng, hống hách. Mặc dù là viên thanh tra, người đại diện nhà nước thực thi pháp luật nhưng hắn không có quyền xúc phạm danh dự, nhân phẩm người khác. Ấy vậy, hắn đã quát Giăng Van-giăng “tao không ngờ mày lại ngu ngốc thế”, giậm chân và mắng Phăng tin “Con khỉ, có câm họng không!”. Thậm chí, hắn còn xẵng giọng khinh bỉ “Cái xứ chó đểu gì mà những thằng tù đi đầy thì làm ông nọ ông kia, còn lũ gái điếm thì được chạy chữa như những bà hoàng!”. Cuối cùng, chính sự vô cảm của viên thanh tra Gia-ve đã gián tiếp gây ra cái chết thương tâm của Phăng-tin. Như vậy, bằng ngòi bút sắc nét, Huy-gô đã làm nổi bật chân dung một kẻ không tim, không phổi, không có tình người như tên Gia-ve. Hắn luôn cậy vào vị thế của mình để làm ra các hành động “ghê tởm”. Nắm trong tay sức mạnh to lớn của hệ thống luật pháp, hắn đã tận dụng hết sức, bắt Giăng Van-giăng phải phục tùng mọi mệnh lệnh. Thậm chí, sẵn sàng gọi lính vào cùm tay tên trộm thiện lương là Giăng Van-giăng. Như vậy, Gia-ve đang khôi phục uy quyền trước ngài thị trưởng Ma-đơ-len, người mà hắn luôn phải cúi đầu trước kia.
Tiếp đến, ở đoạn trích này, nhân vật Giăng Van-giăng cũng được coi là một người đang khôi phục quyền uy. Bằng tấm lòng yêu thương, nhân ái, Giăng Van-giăng đã khiến người dân thị trấn Mông-tơ-rơi yêu mến, bầu lên làm thị trưởng. Trong đôi mắt Phăng-tin, Giăng Van-giăng là người đáng tin cậy, đáng để dựa vào. Mỗi lần đối mặt với viên thanh tra gớm ghiếc, Phăng-tin thường tìm tới sự giúp đỡ từ ngài thị trưởng “Ông Ma-đơ-len, cứu tôi với!”. Có thể thấy, uy quyền của Giăng Van-giăng không chỉ được tạo nên bởi vị thế xã hội mà còn bởi lòng tin tưởng của con người. Tuy thân phận lộ tẩy, trở lại là tên trộm bị truy nã nhưng Giăng Van-giăng vẫn thể hiện được uy quyền. Khoảnh khắc nhìn thấy Gia-ve ở bệnh xá, Giăng Van-giăng biết bản thân đã thực sự bại lộ danh tính. Ông không tỏ ra run sợ, lo lắng mà bình tĩnh nói “Tôi biết ông muốn nói gì rồi.”. Hay lúc Gia-ve túm lấy cổ áo, ông không giằng tay mà gọi tên hắn một cách trần trụi, thiếu lịch sự “Gia-ve”. Giăng Van-giăng chỉ hạ mình trước viên thanh tra để đưa ra điều kiện: hoãn lại ba ngày. Ông nói bằng cái giọng nhỏ nhẹ, xưng “ông” – “tôi”. Dù không muốn khom lưng trước kẻ mình ghét nhưng Giăng Van-giăng vẫn làm, nhằm thực hiện lời đã hứa trước đó với Phăng-tin. Sau khi chứng kiến cái chết của Phăng-tin, ông mạnh mẽ, đanh thép kết tội Gia-ve “Anh đã giết chết người đàn bà này rồi đó”. Đỉnh điểm, hành động giật gãy cái gióng giường, cầm chặt trong tay và trợn mắt nhìn, nói khẽ khàng “Tôi khuyên anh đừng có quấy rầy tôi lúc này” đã khiến Gia-ve sợ hãi. Như vậy, chỉ ít phút trước thôi, Gia-ve còn hùng hồn quát tháo, ra lệnh Giăng Van-giăng thì bây giờ hoàn toàn ngược lại. Sửa soạn xong xuôi cho người mất, Giăng Van-giăng chủ động, bình tĩnh nói với viên thanh tra một câu ngắn gọn “giờ anh muốn làm gì thì làm”. Khác với Gia-ve, Giăng Van-giăng mang trong mình uy quyền của người dám làm mọi việc để thực hiện nghĩa vụ từ chính lương tâm. Giăng Van-giăng dùng chính cái quyền uy ấy để trấn áp kẻ ác độc, vô cảm, máu lạnh như Gia-ve.
Với diễn biến truyện kịch tính, ngôn ngữ sinh động, miêu tả nhân vật Gia-ve thông qua nhiều điểm nhìn, nhà văn Vích-to Huy-gô đã khắc họa rõ nét chân dung hai nhân vật Giăng Van-giăng và Gia-ve – hai con người có uy quyền khác nhau. Nếu như Gia-ve là người thực thi pháp luật, lạnh lùng, làm việc như cỗ máy được tạo lập sẵn thì Giăng Van-giăng lại là người hành động dựa trên lương tâm, đạo đức. Tuy Gia-ve đã nắm vững quyền lực của bản thân, không phải cúi đầu trước bất kì ai nhưng điều đó chẳng làm Giăng Van-giăng sợ hãi. Đứng ở vị trí kẻ phạm tội lẩn trốn, Giăng Van-giăng vẫn thể hiện được quyền uy của bản thân khi khiến Gia-ve – viên thanh tra nắm quyền sợ hãi. Như vậy, Giăng Van-giăng mới thực sự là người khôi phục uy quyền.
Chỉ với một đoạn trích ngắn, nhà văn Huy-gô đã mang đến những hình ảnh chân thực về tình cảnh xã hội lúc bấy giờ. Đồng thời, khéo léo thể hiện quan điểm về quyền uy ở một con người. Quyền uy ấy được tạo nên từ sức mạnh của tình thương yêu, của đức hi sinh và lương tâm trong sáng. Theo thời gian, các giá trị nhân văn, nhân đạo của tác phẩm sẽ mãi tỏa sáng rực rỡ.
Trong chương trình Ngữ văn 10, các em cũng sẽ bắt gặp đề bài liên quan tới tác phẩm Dưới bóng hoàng lan như Phân tích nhân vật Thanh trong Dưới bóng hoàng lan hay nhất, Phân tích Dưới bóng hoàng lan, Ý nghĩa nhan đề Dưới bóng hoàng lan.... Các em cùng tham khảo để làm tốt những bài văn này, đồng thời củng cố hiểu biết của mình về tác phẩm.
Vích-to Huy-go (1802-1885), là một thiên tài nở sớm của nền văn học nhân loại trong suốt thế kỷ XIX và kéo dài cho đến tận ngày hôm nay, ông là một con người đa tài hầu như trong lĩnh vực nghệ thuật nào mà Huy-gô tham gia, ông cũng để lại những dấu ấn đậm nét. Đặc biệt, bằng những trải nghiệm quý báu tích lũy được trong thời thơ ấu nhiều gian truân, bằng cuộc đời sống trong một thế kỷ nhiều biến động của bão tố cách mạng, Huy-gô đã sáng tạo ra những trang sách bất hủ mà theo như ông tự nhận định đó là "Một tiếng vọng âm vang của thời đại". Những người khốn khổ được biết đến là tác phẩm xuất sắc và nổi tiếng được biết đến trong kho tàng sáng tác mênh mông của Huy-gô, đó là tác phẩm mang những giá trị nhân văn cao cả, viết cho những con người khốn khổ phải vật lộn giữa cuộc đời đầy đớn đau. Đoạn trích Người cầm quyền khôi phục uy quyền cuối phần thứ nhất Phăng-tin của tác phẩm Những người khốn khổ, kể về sự vùng dậy của quyền uy, thứ quyền uy đến từ lòng nhân ái, vị tha sâu sắc khiến cho quân độc ác cũng phải khiếp sợ của Giăng Van-giăng.
Đoạn trích có sự xuất hiện nổi bất nhất chính là Gia-ve và Giăng Van-giăng, nói một cách hơi hóm hỉnh thì Gia-ve là người đồng hành cùng Giăng Van-giăng trong suốt bộ tiểu thuyết, hắn là một tên mật thám vô cùng mẫn cán, trách nhiệm trong công việc, tuy nhiên điều đó cũng đem đến nhiều mặt trái. Đặc điểm bề ngoài của nhân vật này được tái hiện thông qua cuộc chạm trán với Giăng Van-giăng, ông ta có một "bộ mặt gớm ghiếc", nó đáng sợ đến mức Phăng-tin chỉ mới nhác trông thấy đã như "chết lịm đi", phải "lấy tay che mặt rồi kêu lên hãi hùng" cầu cứu Giăng Van-giăng. Giọng nói thì lạnh lùng, cộc lốc chỉ hai từ "Mau lên!" không chỉ vậy nó còn "man rợ và điên cuồng, không còn là tiếng người nói mà lá tiếng thú gầm". Đặc biệt ánh mắt của Gia-ve được miêu tả rất đặc biệt, gây ấn tượng sâu sắc với người đọc, đó là một ánh nhìn giống như "cái móc sắt", "từng quen kéo giật về phía hắn bao nhiêu kẻ khốn khổ", ánh nhìn khiến người khác phải ghê sợ như ăn tận vào xương tủy của mình. Đến cả cái nụ cười vốn dĩ là thứ tuyệt vời của con người được tạo hóa ban tặng, để thể hiện niềm vui và hạnh phúc vậy mà nụ cười ấy phát ra trên người Gia-ve lại đem đến một cảm giác kinh khủng, đó là nụ cười "ghê tởm phô ra tất cả hai hàm răng". Tổng hòa tất cả những đặc điểm trên, thì cách hành xử của Gia-ve chẳng khác nào một con thú đói khát lâu ngày đang vồ mồi bằng tất cả trí lực và sự ghê gớm. Dường như tất cả những vẻ bề ngoài ấy đã bộc lộ gần hết thế giới nội tâm của Gia-ve, trước Phăng-tin - một người bệnh gần chết, hắn lại quát tháo khiến người bệnh khiếp sợ, không những thế hắn còn tàn nhẫn nói thẳng ra sự thật Cô-dét, con gái của Phăng-tin vẫn chưa trở về, đả kích nặng nề người đàn bà tội nghiệp. Phăng-tin vẫn còn một tia hi vọng bám víu cuối cùng rằng ông thị trưởng tốt bụng có thể đưa con cô về, nhưng Gia-ve cũng nhẫn tâm cắt đứt nó, cắt đứt cả sinh mệnh của Phăng-tin bằng sự thật tàn nhẫn rằng ông thị trưởng là một tội nhân, không có Ma-đơ-len nào hết chỉ có "một tên kẻ cướp, một tên tù khổ sai". Thậm chí Gia-ve khi đứng trước tình mẫu tử sâu nặng như vậy, hắn vẫn lòng lim dạ đá, buông ra cả những lời độc ác, tàn nhẫn miệt thị, xúc phạm thân phận khốn khổ của chị và Giăng Van-giăng. Trước cái chết của Phăng-tin Gia-ve lại càng hiện lên với tâm hồn của một con người máu lạnh, một con quỷ dữ, hắn phát điên lên vì lời buộc tội của Giăng Van-giăng mà không hề cảm thấy một chút hối hận, áy náy, thương xót cho kẻ vừa mới trút hơi thở cuối trên giường bệnh. Từ tất cả những biểu hiện trên ta có thể thấy rằng nội tâm Gia-ve là hình bóng của một con quỷ tàn nhẫn, là bản tính của loài ác thú chứ không còn là con người nữa.
Trái ngược với sự tàn nhẫn, vô tình và hung hăng của Gia-ve thì Giăng Van-giăng lại có một hình tượng điềm tĩnh và nhân đạo. Khi đối mặt với Gia-ve, trước khi Phăng-tin qua đời, Giăng Van-giăng luôn có thái độ nhẹ nhàng, nhún nhường, ngôn ngữ nói chuyện tinh tế. Điều ấy không phải là sự sợ hãi trước quyền lực mà là tình yêu thương vô bờ bến, là lòng nhân ái dành cho người phụ nữ mất con khốn khổ, ông buộc phải nhẹ nhàng nói với Gia-ve nhằm giấu đi sự thật về Cô-dét, tránh cho Phăng-tin bị sốc. Trái ngược, sau cái chết của Phăng-tin, mọi cố gắng của Giăng Van-giăng đều trở thành vô ích, ông không lay chuyển được kẻ tàn nhẫn kia, cũng không cứu được Phăng-tin, cô ấy đã chết trong đau đớn và tuyệt vọng, điều này khiến ông vô cùng đau khổ và bất lực. Lúc này đây khi đứng trước Gia-ve thái độ của ông hoàn toàn xoay chuyển, trở nên cương quyết, ngôn ngữ lạnh lùng và dứt khoát, kết tội Gia-ve "Anh đã giết chết người phụ nữ này rồi đó". Trước hành động đòi bắt giải của Gia-ve, ông lạnh lùng giật gãy thanh sắt của giường, sẵn sàng chiến đấu với Gia-ve nếu hắn dám sấn tới, và hành động mạnh mẽ ấy của Giăng Van-giăng đã làm Gia-ve một kẻ vốn tàn nhẫn, sắt đá cũng phải run sợ. Có thể thấy rằng, tình thương dành cho Phăng-tin đã lên đỉnh điểm, lòng nhân ái mạnh mẽ đã mang đến cho ông sự can đảm chống lại cái ác chống lại cường quyền, để ông vượt qua ranh giới của thân phận, giành lấy chút thời gian để từ biệt người đàn bà khốn khổ vừa trút hơi thở cuối. Ngoài ra nhân vật Giăng Van-giăng còn hiện lên thông qua cách mà ông đối xử với cô, trước khi cô chết Giăng Van-giăng đã làm tất cả, kể cả việc hạ mình trước tên mật thám Gia-ve chỉ để níu giữ niềm tin và sự sống cho Phăng-tin. Sau khi cô qua đời, ông lại sẵn sàng chống đối Gia-ve chỉ để ở lại mấy phút từ biệt cô, người đàn ông ấy dịu dàng dùng tình thương lòng nhân ái vô hạn để ngắm nhìn người phụ nữ bất hạnh, thì thầm với cô những lời cuối cùng với nỗi xót thương vô hạn. Tình yêu thương ấy thể hiện ở những hành động của ông đối với Phăng-tin sau khi cô chết "lấy hai tay nâng đầu cô lên, đặt ngay ngắn giữa gối như người mẹ sửa sang cho con. Ông thắt lại dây rút cổ áo cho chị, vén gọn mớ tóc vào trong chiếc mũ vải. Rồi ông vuốt mắt cho chị". Trong cách đối xử với Phăng-tin, Giăng Van-giăng hiện lên như là một vị cứu tinh với tấm lòng bao dung, được bao phủ bằng những vầng hào quang của sự yêu thương, nhân ái vô bờ bến đối với những kiếp người rẻ mạt, khốn khổ.
Cuối cùng, phần kết của đoạn trích chính là minh chứng rõ nét nhất của khuynh hướng lãng mạn trong sáng tác của Huy-go. Dẫu rằng cái kết là cái chết của Phăng-tin là việc Giawng Van-giăng quay về con đường đày ải, khổ sai, thế nhưng cái kết ấy lại không đem đến cho người đọc cảm giác bi lụy, tuyệt vọng về một cái kết buồn. Điều ấy đã được V. Huy-go thể hiện bằng hai câu văn, thứ nhất "Chết là đi vào bầu ánh sáng vĩ đại", điều đó khiến độc giả liên tưởng đến việc Phăng-tin cuối cùng cũng thoát khỏi chốn trần gian đầy tối tăm, bẩn thỉu và đau khổ, để đến một nơi tốt hơn, ở nơi ấy có hào quang thanh khiết và vĩ đại của Chúa che chở, chị sẽ có một khởi đầu mới, một cuộc đời mới sáng sủa hơn, không cần phải chịu đủ mọi đớn đau, tủi nhục nữa. Câu thứ hai cũng đại diện cho khuynh hướng lãng mạn của Huy-gô ấy là câu "Giờ thì tôi là của anh", đây là câu nói của nhân vật chính Giăng Van-giăng ông chấp nhận quay lại con đường tù khổ sai, một cách tự nguyện và thanh thản, thể hiện tư thế chủ động của nhân vật, rằng chúng có thể mãi mãi cầm cố thể xác ông nhưng không bao giờ có thể giam cầm tâm hồn vĩ đại của ông bằng cái lồng cũi bẩn thỉu của cường quyền, việc bị bắt giữ đối với Giăng Van-giăng dường như chẳng có nghĩa lý gì cả.
Đoạn trích Người cầm quyền khôi phục uy quyền đã gửi gắm đến độc giả một thông điệp rằng lòng nhân ái rất quan trọng trong cuộc sống, nhất là khi con người rơi vào những tình thế khó khăn, nhất là khi con người phải đẩy lùi bóng tối của cường quyền của sự khổ đau và nhen nhóm niềm tin vào tương lai. Nhưng cũng có một hiện thực đầy đau xót rằng chỉ riêng tình thương và lòng nhân hậu vẫn chưa đủ để xóa đi hết những bất công trong cuộc đời mà con người ta còn cần phải có thêm những con đường khác nữa.
---------------------HẾT----------------------
Người cầm quyền khôi phục uy quyền là đoạn trích đặc sắc trong tiểu thuyết Những người khốn khổ của Huy-go, để tìm hiểu kĩ hơn về tác phẩm, ngoài bài Phân tích đoạn trích Người cầm quyền khôi phục uy quyền, các em có thể tìm đọc thêm: Phân tích nhân vật Phăng-tin trong đoạn trích Người cầm quyền khôi phục uy quyền, Phân tích hai tính cách trái ngược của Gia-ve và Giăng Van Giăng trong Người cầm quyền khôi phục uy quyền, Phân tích phần kết Người cầm quyền khôi phục uy quyền. Từ đó, nêu nhận xét về nghệ thuật lãng mạn, Phân tích hình tượng nhân vật Giăng Van-giăng trong đoạn trích Người cầm quyền khôi phục uy quyền đã được chúng tôi cập nhật trong tài liệu tham khảo những bài văn hay lớp 11 hay bài Phân tích tâm trạng nhân vật Thanh ở đoạn văn cuối phần kết truyện, các em nhớ đón đọc!