1. Đọc đoạn thơ sau và thực hiện các yêu cầu:
"Mắt trẻ con sáng lắm
Nhưng chưa thấy gì đâu!
Mặt trời mới nhô cao
Cho trẻ con nhìn rõ."
a. Giải thích nghĩa của từ "nhô".
b. Trong đoạn thơ trên, có thể dùng từ "lên" để thay thế cho từ "nhô" được không? Hãy chỉ ra sự tinh tế của nhà thơ trong việc sử dụng từ "nhô".
Trả lời:
a. Nhô: đưa phần đầu cho nó vượt hẳn lên phía trên hoặc ra phía trước, so với những cái xung quanh.
b.
- Không thể dùng từ "lên" để thay thế cho từ "nhô".
- Sự tinh tế trong việc sử dụng từ "nhô":
+ Khắc họa hình ảnh mặt trời dần nhô cao trên bầu trời trong xanh, vượt lên so với núi non, cây cối.
+ Gợi lên vẻ tinh nghịch, đáng yêu của hình ảnh mặt trời -> phù hợp với đôi mắt ngây thơ, trong sáng của trẻ thơ.
2. Trong bài thơ có các từ như "trụi trần", "bế bồng",.... Trong tiếng Việt cũng có các từ như "trần trụi", "bồng bế". Tìm thêm ở trong và ngoài văn bản những từ có thể đảo trật tự các thành tố để có từ khác đồng nghĩa.
Trả lời:
- Trong bài thơ có các từ: "khao khát", "thơ ngây", "mênh mông",...
- Các từ bên ngoài văn bản: "đủ đầy", "giận hờn", "đớn đau",...
3. Hãy chỉ ra những câu thơ có sử dụng biện pháp tu từ so sánh trong khổ hai của bài thơ. Nêu tác dụng của biện pháp tu từ so sánh đó trong việc thể hiện nội dung khổ thơ.
Trả lời:
- Những câu thơ có sử dụng biện pháp so sánh trong khổ hai:
"Cây cao bằng gang tay
Lá cỏ bằng sợi tóc
Cái hoa bằng cái cúc"
và:
"Tiếng hót trong bằng nước
Tiếng hót cao bằng mây"
- Tác dụng của biện pháp so sánh:
+ Khắc họa sinh động hình ảnh, màu sắc của cây cỏ hoa lá cùng âm thanh chim ca hót vang trong trẻo .
+ Giúp thiên nhiên vạn vật trở nên gần gũi, thân thuộc với tâm hồn trẻ thơ.
+ Mỗi sự vật ra đời đều góp phần trong việc nuôi dưỡng, phát triển về thể chất và tinh thần của trẻ.
4. Nhà thơ đã sử dụng biện pháp tu từ gì trong câu thơ "Những làn gió thơ ngây". Nêu tác dụng của biện pháp tu từ ấy.
Trả lời:
- Nhà thơ sử dụng biện pháp nhân hóa trong câu thơ "Những làn gió thơ ngây".
- Tác dụng:
+ Làm cho làm gió cũng trở nên có hồn, không còn là sự vật vô tri vô giác.
+ Khiến làn gió mang vẻ đáng yêu, trong trẻo và hồn nhiên của trẻ em.
5. Hãy ghi lại những câu thơ sử dụng biện pháp tu từ điệp ngữ và nêu tác dụng của việc sử dụng biện pháp tu từ đó trong đoạn thơ từ "Nhưng còn cần cho trẻ" đến "Từ bãi sông cát vàng".
Trả lời:
- Những câu thơ sử dụng biện pháp tu từ điệp ngữ:
"Từ cái bống cái bang
Từ cái hoa rất thơm
Từ cánh cò rất trắng
Từ vị gừng rất đắng
Từ vết lấm chưa khô
Từ đầu nguồn cơn mưa
Từ bãi sông cát vắng..."
-> Điệp từ "từ cái", "rất", "từ".
- Tác dụng của biện pháp điệp ngữ:
+ Liệt kê những hình ảnh phong phú, muôn màu muôn vẻ trong lời hát ru ngọt ngào của mẹ.
+ Góp phần khắc họa tình yêu thương trìu mến của mẹ thông qua những lời ru nhẹ nhàng, thấm đẫm âm hưởng dân gian.
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - HẾT - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
Để có thể chuẩn bị tốt hơn cho những bài tiếp theo, em hãy theo dõi và tham khảo các văn mẫu lớp 6 do Taimienphi.vn biên soạn như:
- Soạn bài Mây và sóng (Ra-bin-đơ-ra-nát Ta-go), Ngữ văn lớp 6 - Kết nối tri thức với cuộc sống
- Soạn bài Chuyện cổ tích về loài người, Ngữ văn lớp 6 - Kết nối tri thức với cuộc sống