Dãn và Giãn là 2 từ được sử dụng rộng rãi trong đời sống hàng ngày nhưng lại rất ít người biết cách sử dụng đúng, chính xác theo nghĩa của từ. Đây chính là lý do mà các cụm từ như dãn hay giãn, giãn cách hay giãn cách, co dãn hay co giãn,..., được rất nhiều người tìm kiếm, hỏi đáp trên MXH, diễn đàn. Bài viết dưới đây sẽ trình bày định nghĩa, cách sử dụng 2 từ này đúng, chính tác theo quy tắc của tiếng Việt.
Dựa trên dữ liệu tra cứu trên từ điển tiếng Việt của giáo sư Hoàng Phê, ta có định nghĩa 2 từ "dãn" và "giãn" như sau:
* Dãn là gì
- Sự tăng đồ dài hoặc thể tích của một sự vật, hiện tượng mà không làm thay đổi khối lượng. Ví dụ: Dây chun bị kéo dãn, dãn da bụng, dãn nở nhiệt độ, suy tim do cơ tim dãn nở, cánh tay bị kéo dãn,....
- Sự trở lại trạng thái bình thường của sự vật, hiện tượng, không còn co, biến đổi hay căng thẳng nữa. Ví dụ: Cười lớn làm cho các nếp nhăn trên mặt dãn ra, đi lại cho dãn gân dãn cốt,...
- Làm giảm bớt, thưa ra, trở lại trạng thái không còn tập trung đông đúc. Ví dụ: Công an yêu cầu đám đông dãn ra để làm nhiệm vụ,...
- Dùng trong các công ty, xí nghiệp với ý nghĩa thải bớt, đuổi bớt công nhân. Ví dụ: Do ảnh hưởng của dịch Covid, công ty dãn thợ, giờ làm cho công nhân viên.
* Giãn là gì
Từ "giãn" trên từ điển tiếng Việt cũng được định nghĩa tương tự như từ "dãn".
Như vậy, 2 từ "dãn" và "giãn" có ý nghĩa, cách sử dụng tương tự như nhau. Tùy từng trường hợp, người ta sẽ lựa chọn ra từ phổ biến hơn để dùng trong các văn bản hành chính, báo chí, tài liệu,...
Cả 2 từ này đều đúng. Tuy nhiên, "giãn cách" được sử dụng rộng rãi hơn trong đời sống hàng ngày.
Đối với cặp từ này, "co dãn" và 'co giãn" (thể hiện sự co vào, dãn ra) đều được chấp nhận. Trong đó, từ "co dãn" được sử dụng phổ biến hơn
Trong 2 cặp từ này, "dãn nở" là từ đúng, sử dụng phổ biến và "giãn nở" được sử dụng với tần suất ít hơn.
Trong trường hợp này, sử dụng Thư dãn hay Thư giãn đều đúng với ngữ pháp tiếng Việt. Tuy nhiên, từ "Thư giãn" (cụm từ thể hiện trạng thái nghỉ ngơi, mang lại cảm giác thư thái, thoải mái cho thể) được sử dụng phổ thông hơn.
Như vậy, Taimienphi.vn đã giúp bạn hiểu định nghĩa, cách phân biệt 2 từ dãn hay giãn trong từng trường hợp. Mặc dù không có nhiều khác biệt về cách sử dụng của 2 từ này, tuy nhiên, bạn cũng cần đọc, viết và ghi nhớ thật nhiều các cụm từ ghép đi kèm với từ dãn và giãn trong từng trường hợp để biết cách sử dụng đúng.
Tiếp theo chủ đề chính tả, luyện tập cách phân biệt các âm "d" và "Gi" trong tiếng Việt, Taimienphi.vn mời bạn tham khảo bài viết chia sẻ dấu hay giấu mà chúng tôi chia sẻ trước đây.