Đề bài: Cảm nhận Vội vàng của Xuân Diệu
Cảm nhận bài thơ Vội vàng của Xuân Diệu
- Giới thiệu khái quát về tác giả Xuân Diệu.
- Nêu cảm nhận chung của em về bài thơ Vội vàng.
a. Tình yêu cuộc sống tha thiết của tác giả (13 câu thơ đầu)
* Ước muốn của nhà thơ (4 câu thơ đầu)
- Ước muốn táo bạo, kì lạ, liều lĩnh, muốn tắt nắng để giữ lại màu sắc, muốn buộc gió để giữ lại hương thơm của thiên nhiên.
+ Đây là ước muốn kì lạ, táo bạo của nhà thơ, là ước muốn trái ngược với quy luật của tự nhiên, đoạt quyền của tạo hóa, muốn chế ngự cả trời đất nhưng thực chất là ông đang sợ thời gian chảy trôi, muốn níu kéo thời gian, tận hưởng hương vị của cuộc sống, muốn bất tử hóa cái đẹp.
+ Khao khát muốn được lưu giữ khoảnh khắc hiện tại bằng cách chặn đứng bước đi của thời gian.
- Nghệ thuật:
+ Thể thơ ngũ ngôn ngắn gọn, rõ ràng như lời khẳng định, cố nén cảm xúc và ý tưởng táo bạo của mình.
+ Điệp ngữ “tôi muốn” gợi một cái tôi cá nhân khao khát giao cảm và yêu đời tha thiết.
+ Điệp từ “đừng” như lời cầu khẩn tạo hóa hãy cho thời gian dừng lại để cuộc sống mãi tươi đẹp như lúc này.
=> Xuân Diệu như một vị chỉ huy ngông cuồng và táo bạo, vừa giống một đứa trẻ ngây thơ, hồn nhiên. Mục đích duy nhất của ông là chặn bước đi của thời gian để giữ lại khoảnh khắc hiện tại => Tình yêu cuộc sống tha thiết.
* Bức tranh thiên nhiên mùa xuân - thiên đường mặt đất (9 câu tiếp)
- Hình ảnh thiên nhiên: Khu vườn xuân được mở ra liên tiếp với những hình ảnh phong phú như ong bướm, hoa lá, yến anh, ánh sáng,...
- Xuân Diệu đã nhìn thiên nhiên mùa xuân bằng cặp mắt xanh non và biếc rờn, vạn vật đang ở độ căng tràn, non tơ, mĩ miều nhất: mật, cành tơ, khúc tình si,...
=> Tác giả đã sử dụng nhiều từ ngữ giàu sức gợi, biến khu vườn tình yêu thành khu vườn hạnh phúc.
- Nghệ thuật:
+ So sánh “tháng giêng ngon như một cặp môi gần” rất gợi cảm, gợi vẻ đẹp hấp dẫn, mời gọi.
+ Ẩn dụ chuyển đổi cảm giác “tháng giêng ngon” cho người đọc hình dung rõ hơn về vẻ đẹp của một thứ vô hình, thể hiện quan điểm mới mẻ, khác biệt với trước kia: con người là tiêu chuẩn của cái đẹp -> đề cao và tôn vinh con người.
- Cảm xúc của tác giả: “Tôi sung sướng nhưng vội vàng một nửa/ Tôi không chờ nắng hạ mới hoài xuân”
+ Đang chìm trong niềm say mê, hân hoan thì tác giả chợt giật mình nhận ra rằng mùa xuân không tồn tại vĩnh viễn -> Chuyển từ sung sướng sang vội vàng để tận hưởng trọn vẹn mùa xuân.
+ Không chờ khi mùa xuân qua đi mới tiếc nuối mùa xuân mà thể hiện niềm tiếc thương của mùa xuân của mình ngay khi xuân vẫn còn đang diễn ra -> Quan điểm độc đáo, mới mẻ, khác biệt.
b. Nỗi băn khoăn về sự ngắn ngủi của kiếp người trước sự chảy trôi của thời gian:
- Quan niệm về thời gian: Thời gian là tuyến tính, một đi không trở lại (khác hẳn với quan niệm thời gian tuần hoàn của người xưa) bởi Xuân Diệu đã gắn liền thời gian với tuổi trẻ của con người.
+ Các cặp từ trái nghĩa: đương tới - đương qua, còn non - sẽ già vừa diễn tả sự chảy trôi của thời gian, vừa tô đậm sự nhạy cảm của tác giả.
+ Câu thơ như lời khẳng định một sự thật rằng thời gian qua đi sẽ không bao giờ quay lại.
- Cảm nhận đầy bi kịch về sự sống: mỗi khoảnh khắc trôi qua là một sự mất mát, phai tàn, héo mòn của vạn vật
+ Tác giả nhận thấy sự đối lập giữa cái vô biên của thời gian với sự hữu hạn của đời người: lòng tôi rộng - lượng trời chật, không dài tuổi trẻ, xuân tuần hoàn - tuổi trẻ chẳng hai lần thắm lại, còn trời đất - chẳng còn tôi mãi.
+ Nhà thơ đã gắn liền mùa xuân của đất trời với tuổi trẻ của con người để thấy được rằng nếu tuổi xuân của đời người qua đi thì sự trở lại của mùa xuân đất trời cũng trở nên vô nghĩa: “Xuân hết nghĩa là tôi cũng mất”.
- Xuân Diệu cảm thấy tiếc nuối tất cả mọi thứ trong cuộc đời, biến nó thành nỗi xót xa, tuyệt vọng:
+ Nhà thơ dự cảm thấy trước những chia li, tàn phai của sự sống: tháng năm - rớm vị chia phôi, sông núi - than tiễn biệt, cơn gió - phải bay đi, chim - đứt tiếng reo vì sợ phai tàn.
+ Thán từ “ôi” và điệp ngữ “chẳng bao giờ” bộc lộ trạng thái tuyệt vọng, xót xa của nhà thơ trước bước đi vội vã của thời gian.
c. Quan niệm sống vội vàng để tận hưởng tuổi trẻ và tình yêu nơi trần thế
- “Mau đi thôi! Mùa chưa ngả chiều hôm”: Nếu không thể níu kéo thời gian thì hãy cố gắng sống vội vã, gấp gáp, vượt qua cả thời gian để tận hưởng từng giây phút tuyệt đẹp của cuộc đời, để cống hiến.
- Điệp ngữ “Ta muốn”: chuyển từ cái tôi cá nhân sang “ta” mang ý nghĩa bao quát tất cả mọi người.
- Các động từ mạnh tăng tiến dần: ôm, riết, say, thâu, hôn, cắn thể hiện tình cảm ngày càng mãnh liệt, cuồng nhiệt của chủ thể trữ tình.
=> Thông điệp hãy sống vội vàng, ra sức tận hưởng tuổi trẻ, mùa xuân, tình yêu đã bộc lộ khao khát hòa nhập vào thiên nhiên và tình yêu tuổi trẻ của tác giả.
- Câu thơ cuối: “Hỡi xuân hồng, ta muốn cắn vào ngươi” là đỉnh điểm của cảm xúc:
+ Là sự kết hợp giữa cái trừu tượng, thanh cao (xuân hồng) với cái cụ thể, bình thường (cắn) đem lại sự bất ngờ, thú vị đầy sáng tạo -> thể hiện tình yêu mãnh liệt, cháy bỏng với mùa xuân.
+ Thể hiện quan điểm nhân sinh: Sống vội vàng, cuống quýt không có nghĩa là ích kỉ, tầm thường mà đó là cách sống hết mình, cống hiến và hưởng thụ những gì tươi đẹp nhất của cuộc đời.
- Khái quát lại cảm nhận, suy nghĩ của em về bài thơ Vội vàng.
Bài văn mẫu Cảm nhận bài thơ Vội vàng của Xuân Diệu hay nhất
Vội vàng là một thi phẩm xuất sắc tiêu biểu cho thơ của Xuân Diệu, tác phẩm thể hiện đầy đủ các cung bậc cảm xúc trong tình yêu, đồng thời bộc lộ những khát khao nồng nàn, mãnh liệt của tác giả. Qua đó, nhà thơ gửi gắm đến người đọc, người nghe những triết lý nhân sinh sâu sắc bằng một giọng thơ đầy phóng khoáng, tự do.
Khi nhận định về phong trào thơ mới, nhà phê bình Hoài Thanh đã có một nhận xét rất ưu ái khi cho rằng: “Xuân Diệu là nhà thơ mới nhất trong các nhà thơ mới”. Thơ của Xuân Diệu có một sự kết hợp hài hòa giữa hai yếu tố cổ điển và hiện đại trong tư tưởng và tình cảm thẩm mỹ, vừa mang một phong cách rất Tây rất nồng nàn, gợi mở nhưng sâu kín lại là tâm hồn dân tộc sâu sắc. Trong Vội vàng ta lại càng cảm nhận rõ điều đó.
“Tôi muốn tắt nắng đi
Cho màu đừng nhạt mất
Tôi muốn buộc gió lại
Cho hương đừng bay đi”
Phép điệp cấu trúc ngay trong bốn dòng thơ đầu, kết hợp với điệp ngữ “Tôi muốn” và điệp từ “cho” đã nhấn mạnh khao khát của nhà thơ, cái khao khát giao hòa với thiên nhiên, bám riết lấy cuộc đời, để tận hưởng, lưu giữ lấy cái hương sắc cuộc đời tuyệt mỹ nhất thế gian, của màu nắng của hương gió, như Hàn Mặc Tử muốn đợi trăng, trăng về. Khao khát ấy có vẻ ngông cuồng, nhưng lại chính là đặc trưng của nền văn học lãng mạn, phát huy cao độ trí tưởng tượng để diễn tả những khát vọng, ước mơ. Quả thật, nắm bắt những khoảnh khắc tuyệt diệu của thiên nhiên, ôm vào lòng mà thưởng thức luôn là khao khát muôn đời của thi nhân, thật đẹp, thật đáng trân trọng biết bao. Nếu không yêu cuộc đời, không yêu mùa xuân và tuổi trẻ thì chẳng bao giờ nhà thơ có được những khao khát đẹp và những vần thơ ý vị sâu sắc đến vậy. Thể thơ ngũ ngôn, nhịp điệu vừa nhẹ nhàng lại nồng nàn, sâu sắc đã thể hiện được cái ước muốn mãnh liệt của nhà thơ, đó là một tâm hồn nồng nàn, sôi nổi, đắm say, yêu cuộc sống tha thiết.
Cảm xúc dâng trào của tác giả từ niềm ước muốn mãnh liệt, níu giữ màu nắng, hương gió, chuyển sang một bức tranh thiên nhiên, rực rỡ, sôi động, không kém phần lãng mạn, tươi trẻ.
“Của ong bướm này đây tuần tháng mật
Này đây hoa của đồng nội xanh rì
Này đây lá của cành tơ phơ phất
Của yến anh này đây khúc tình si
Và này đây ánh sáng chớp hàng mi
Mỗi sáng sớm thần Vui hằng gõ cửa”.
Ta thấy một hồn thơ Xuân Diệu đong đầy tình yêu với thiên nhiên, với cuộc sống, trong ánh mắt ấy, cuộc sống thật ngọt ngào với “tuần đầy tháng mật”, thấy hoa cỏ mơn mởn trong “đồng nội xanh rì”, thấy chồi non của “cành tơ phơ phất”, hòa vào bức tranh sinh động đó là giọng hót đầy si mê của nhà yến anh. Cuộc sống trong tầm mắt nhà thơ luôn tràn đầy niềm vui, khi “Mỗi sáng sớm thần Vui hằng gõ cửa”. Giọng thơ thật mượt mà, xuân sắc, bộc lộ cái hứng thú, nỗi niềm hân hoan trước một màu xuân trong trẻo, rộn ràng.
Đang thả hồn phơi phới, bay bổng cùng khung cảnh thiên nhiên đẹp đẽ, bỗng tác giả như giật mình, giọng thơ trở nên nhanh và vội vã, như e sợ vụt mất điều gì đó quan trọng lắm.
“Xuân đang đến nghĩa là xuân sẽ qua
Xuân còn non nghĩa là xuân sẽ già”
À thì ra, tác giả ngộ ra rằng, vạn vật đều có hữu hạn, xuân đến rồi xuân cũng đi, có “non” thì cũng phải có “già”, đời người cũng thế, chẳng thoát nổi bàn tay của tạo hóa “Mà xuân hết nghĩa là tôi cũng mất”. Xuân Diệu có ý thức rất sâu sắc về thời gian của tuổi trẻ, từng vần thơ đều lộ nỗi lo lắng, bất an của nhà thơ, ông lo mùa xuân sẽ hết mất, tuổi trẻ cũng mau qua. Trong khi đó ông vẫn chưa kịp tận hưởng trọn vẹn cuộc sống, trọn vẹn mùa xuân.
“Lòng tôi rộng mà lượng trời cứ chật
Không cho dài tuổi trẻ của nhân gian”
Tác giả bắt đầu có chút oán than, trách ông trời, lòng yêu cuộc sống, niềm khao khát yêu thương của tuổi trẻ đang còn mãnh liệt, nồng nàn ấy thế mà ông trời lại keo kiệt, chẳng “cho dài tuổi trẻ của nhân gian”. “Dài” là bao lâu? Thiết nghĩ rằng, với cái lòng “tham” tận hưởng và nỗi luyến tiếc sâu sắc của Xuân Diệu, thì cái “dài” ở đây dễ là vô hạn lắm. Để thấy được rằng, cái sự tiếc nuối tuổi trẻ, mùa xuân đã hiện hữu trong tâm hồn tác giả từ rất sớm, từ khi xuân chưa qua, đời còn trẻ, thật sâu sắc. Người đọc cũng dần nhận ra cái triết lý sâu sắc về thời gian mà Xuân Diệu đã gửi gắm vào từng câu thơ trong Vội vàng.
Nếu ai có bảo “xuân vẫn tuần hoàn”, thì Xuân Diệu sẽ đáp lại ngay “tuổi trẻ chẳng hai lần thắm lại”. Đúng vậy, xuân đi rồi xuân lại về, nhưng liệu cuộc đời có ai mà hai lần tuổi trẻ không? Nên điều mà Xuân Diệu băn khoăn và mãi tiếc nuối chính là thanh xuân của một đời người vốn hữu hạn, chẳng đủ cho ông yêu, ông tận hưởng hết niềm vui thú nhân gian, chẳng đủ để ông sống và yêu trong say đắm ngọt ngào. Chết là về với cát bụi “Còn trời đất, nhưng chẳng còn tôi mãi”, Xuân Diệu sống trong “bâng khuâng, tôi tiếc cả đất trời”, cái niềm tiếc nuối của nhà thơ là vô tận, ông tiếc hết tất thảy, cả trời đất cũng đưa vào cái tâm hồn tiếc nuối rộng lớn của ông. Triết lý thời gian sâu sắc hiện hữu trong từng vần thơ, thông qua cơn gió với “nỗi hờn phải bay đi”, tiếng chim “sợ độ phai tàn sắp sửa”. Xuân Diệu đang chứng minh rằng chẳng phải riêng ông mà cả đất trời đều sợ thời gian trôi qua mau, xuân chóng tàn.
Trong bài thơ có đoạn “Chẳng bao giờ! Ôi! Chẳng bao giờ nữa…/Mau đi thôi!Mùa chưa ngả chiều hôm,”. Vực dậy trong nỗi niềm tiếc nuối, Xuân Diệu dường như lập tức xốc lại tinh thần, tác giả nhận ra rằng không thể mãi sống như vậy được, nếu tuổi trẻ đã “chẳng hai lần thắm lại”, vậy thì cớ gì ta không yêu, không tận hưởng cuộc sống vốn đang còn tươi đẹp, trước khi ta già cỗi, mắt mờ, tai yếu?
“Ta muốn ôm
Cả sự sống mới bắt đầu mơn mởn
Ta muốn riết mây đưa và gió lượn
Ta muốn say cánh bướm với tình yêu
Ta muốn thâu trong một cái hôn nhiều”.
Giọng thơ của tác giả mang lại cảm giác vồ vập, gấp gáp, sợ rằng tuổi trẻ, mùa xuân sẽ vụt mất. Cảm tưởng như Xuân Diệu muốn ôm hết tất cả vào lòng mà tận hưởng cho thỏa. Ông say “chếch choáng” trong mùi thơm hoa cỏ, đong đầy tâm hồn bằng “ánh sáng” của mặt trời mùa xuân, hưởng thụ “cho no nê thanh sắc của thời tươi”. Đỉnh điểm của khát khao cháy bỏng ấy là ước muốn “cắn” vào “xuân hồng”, hoang dại và đầy quyến rũ. Ước muốn không đơn thuần là được tận hưởng, mà chuyển sang mong muốn chiếm giữ, biến mùa xuân thành của riêng mình, để từ từ thưởng thức cho trọn vẹn.
Với giọng thơ táo bạo, đầy đắm say, lãng mạn, Vội vàng là thông điệp đầy giục giã, thôi thúc mà Xuân Diệu muốn gửi cho những người đang sống, bất luận trẻ hay già, nam hay nữ. Chúng ta chỉ được sinh ra và sống một lần duy nhất, đừng lãng phí thời gian và tuổi trẻ vào những điều vô ích, đừng chỉ lo quanh quẩn với một cuộc sống tẻ nhạt. Hãy tích cực mở rộng tấm lòng để sống, cho và tận hưởng những điều tốt đẹp nhất. Bài thơ là sự kết hợp đặc sắc, đầy hấp dẫn giữa mạch cảm xúc dâng trào, lý luận sáng tạo, ngôn từ và hình ảnh đa dạng phong phú, tất cả đã tạo nên một Vội vàng thật đẹp, thật tươi trẻ, đầy say mê.
-------------------------HẾT--------------------------
Để bài văn Cảm nhận về bài thơ Vội vàng trở nên sâu sắc, hấp dẫn và mang dấu ấn cá nhân, bên cạnh những cách dẫn dắt, kết luận thông thường, các em có thể tham khảo thêm những cách Mở bài và Kết bài Vội vàng đặc sắc khác qua việc tham khảo: Mở bài bài thơ Vội vàng của Xuân Diệu và Kết bài bài thơ Vội vàng của Xuân Diệu mà chúng tôi đã giới thiệu và đăng tải tại Thuthuat.Taimienphi.vn.