Đề bài: Từ bài Bàn luận về phép học, hãy nêu suy nghĩ về mối quan hệ giữa "học" và "hành"
1. Mở bài:
Giới thiệu vấn đề nghị luận: mối quan hệ giữa học và hành.
2. Thân bài:
a. Giải thích
- Học: sự tiếp thu kiến thức, tri thức về tự nhiên, xã hội thông qua quá trình tìm tòi, học hỏi.
- Hành: thực hành, vận dụng kiến thức vào thực tế.
- Học và hành có mối quan hệ mật thiết với nhau.
b. Mối quan hệ giữa học và hành
- “Học” cần gắn liền với “hành”:
+ Kết hợp học và hành sẽ mang lại hiệu quả, giúp nắm vững kiến thức, hiểu sâu kiến thức; kiến thức được vận dụng vào thực tiễn sẽ mang lại lợi ích, hiệu quả công việc cao.
+ Ngược lại, nếu học không áp dụng vào thực tiễn thì kiến thức không phát huy được giá trị vốn có của nó.
- “Học” là cơ sở để “hành”:
+ Thực hành những điều đã học giúp ta đánh giá được kiến thức, hiệu quả học.
+ Nếu không có học, không có kiến thức sẽ không có cơ sở để thực hành.
c. Ý nghĩa của việc kết hợp học với hành
+ Khi kết hợp học với hành, tri thức không còn là những điều ở trong sách vở mà đã được chuyển hóa thành kinh nghiệm của người học.
+ Từ đó có thể giúp ích cho người học trong công việc, trong đời sống.
+ Học đi đôi với hành sẽ giúp việc học không nhàm chán, kích thích sáng tạo, tìm tòi,… thúc đẩy sự phát triển của con người và xã hội.
- Dẫn chứng:
+ Bác Hồ học ngoại ngữ.
+ N. Tesla khi làm khoa học.
+ Leonardo De Vinci tạo nên bộ ảnh giải phẫu người hoàn chỉnh.
d. Phản đề
- Phê phán lối sống học tập thụ động.
- Cần tránh lối học tập gắn với bệnh thành tích, không áp dụng vào thực tế, chuộng hình thức.
e. Bài học
- Học đi đôi với hành là phương pháp học tập hiệu quả.
- Cần xác định mục đích học tập, tìm biện pháp, cơ hội áp dụng vào thực tế.
- Học không chỉ ở trên lớp mà còn ở mọi người, vận dụng vào trong học tập, đời sống,…
3. Kết bài:
Khẳng định lại vấn đề nghị luận
>> Xem chi tiết Dàn ý Suy nghĩ về mối quan hệ giữa học và hành tại đây.
Học tập là một quá trình lâu dài và bền bỉ trong cuộc đời mỗi con người. Việc học từ lâu đã là một việc rất cần thiết giúp con người rèn luyện, tài đức. Tuy nhiên, để học tốt và học giỏi thì cần phải có phương pháp khoa học, một trong những phương pháp đó phải kể đến học đi đôi với hành.
Học chính là quá trình lĩnh hội, tiếp thu những tri thức của nhân loại cho bản thân, giúp con người phát triển tư duy và nhận thức của mình. Chúng ta có thể học từ nhà trường, thầy cô, bè bạn, học từ đời sống,... Hành là thực hành, là vận dụng những lý thuyết trên sách vở vào cuộc sống. Học - hành là hai công đoạn của một quá trình giúp con người học tập tri thức, rèn luyện kỹ năng để bước vào cuộc sống, làm chủ cuộc sống. Vì vậy, học và hành có mối quan hệ mật thiết, gắn bó, không thể tách rời nhau.
Thật vậy, nếu chúng ta chỉ học mà không hành thì những kiến thức có được chỉ là lý thuyết suông trên giấy, không áp dụng được vào thực tiễn. Dù có giỏi lý thuyết đến đâu, có nắm được những tri thức cao xa thế nào mà không áp dụng nó được vào cuộc sống, không giúp ích cho đời thì nó chỉ là mớ tri thức vô nghĩa. Ngược lại nếu có tri thức, biết vận dụng nó vào đời sống, biết rèn luyện kỹ năng thì tri thức ấy chính là công cụ hữu hiệu để tạo nên thành công cho con người, giúp ích cho cuộc sống. Mặt khác, nếu chúng là chỉ hành mà không học thì làm việc gì cũng khó. Bởi dù làm bất cứ công việc gì cũng cần phải có hiểu biết, phải có nền tri thức. Đặc biệt là những công việc phức tạp thì càng cần phải có tri thức, nắm rõ nguyên lý. Còn không, chỉ thêm phá hoại mà thôi. Một bác sĩ muốn cứu chữa cho bệnh nhân mình phải có tri thức khoa học. Một thợ sửa chữa ô tô phải nắm rõ nguyên lý vận hành. Một nhà giáo giỏi phải nắm được phương pháp giảng dạy, am hiểu chuyên môn của mình. Vì vậy, giữa học và hành là hai mặt của một vấn đề cần thiết để con người hoàn thiện và phát triển bản thân, thành công trên con đường học vấn của mình.
Chúng ta không thể không thừa nhận rằng vấn đề mà một bộ phận giới trẻ hiện nay đang gặp phải là học, lười thực hành. Các bạn sao nhãng việc học, lười ghi chép, thực hành cũng "bỏ quên" mà thay vào đó là dành thời gian cho việc lướt web, online facebook,... Những điều ấy thật đáng buồn khi các bạn đang là những mầm non tương lai của đất nước, là hy vọng và một phần cuộc sống của gia đình mình. Vì vậy, tôi khuyên các bạn hãy chăm chỉ học tập, nỗ lực thực hành. Hãy trau dồi tri thức và rèn luyện kĩ năng của bản thân mình mỗi ngày. Có thể nói học và hành là hành trang giúp con ngươi vươn tới những thành công trong cuộc sống.
Quan hệ giữa học và hành là quan hệ song song, tương hỗ lẫn nhau. Người biết học biết hành chắc chắn sẽ thành công trong tương lai. Vì vậy, ngay từ bây giờ, chúng ta lựa chọn cho mình phương pháp học tập thật đúng đắn các bạn nhé!
Học tập là cách tiếp nhận kiến thức từ sách vở, từ đời sống, xã hội. Học tập là cả một quá trình đầy gian nan và vất vả, học để có được thành tựu là càng khó khăn hơn gấp nhiều lần. Mỗi con người trong đời sống của mình đều có cho riêng mình một phương pháp học khác nhau. Nhưng học mà không vận dụng, không thực hành thì liệu có được coi là học thực sự? Vậy mối quan hệ giữa học và hành là gì? Tại sao lại có câu danh ngôn học phải đi đôi với hành?
Để hiểu rõ câu danh ngôn học phải đi đôi với hành cũng như mối quan hệ giữa chúng, ta cần hiểu rõ khái niệm của việc học và hành. Học tức là chỉ sự tiếp thu kiến thức bằng các trau dồi, để đạt được sự hiểu biết, kiến thức, hành vi, kỹ năng, giao tiếp trong cuộc sống. “Học” là phương pháp bổ sung kiến thức hình thành từ xa xưa và được tiếp diễn cho tới tận bây giờ. Còn “hành” tức là thực hành, là hành động, là sự thực tập, vận dụng kiến thức đã được học vào việc lao động, sáng tạo. Khi kiến thức chúng ta được học được áp dụng bằng cách thực hành vào thực tế sẽ giúp cho chúng ta hiểu rõ được những vấn đề được học cũng như rút ra cho mình những kinh nghiệm khác nhau. Để từ đó, chúng ta có thể ghi nhớ sâu hơn những kiến thức đã học cũng như áp dụng nó một cách hợp lý vào đời sống hàng ngày.
Học và hành luôn luôn song hành và gắn bó mật thiết với nhau. Việc học và thực hành song song sẽ giúp chúng ta nắm vững được các kiến thức đã học cũng như mang lại hiệu quả tốt nhất cho việc trau dồi kiến thức. Ngược lại, nếu chúng ta chỉ biết học mà không biết áp dụng vào thực tế thì kiến thức ấy chỉ là một loại kiến thức thụ động, không thể mang lại hữu ích cho con người, đồng thời việc học của chúng ta cũng không có được hiệu quả tốt nhất, sẽ thường xuyên gặp thất bại hơn trong cuộc sống. Việc học như gốc rễ của một cái cây, để phát triển ra các nhánh thì rễ phải khoẻ. Trong thời đại công nghệ số hiện nay, việc học đi đôi với hành lại càng cần thiết hơn nữa, bởi sự phát triển không ngừng của các tiến bộ khoa học kĩ thuật. Nếu chúng ta không trau dồi kiến thức thường xuyên, áp dụng nó vào cuộc sống để hiểu thì chắc chắn, chúng ta sẽ trở nên thụt lùi so với thế giới.
Ngoài ra thực hành là bước kế tiếp giúp ta hiểu được giá trị của kiến thức, giúp ta đánh giá được giá trị của kiến thức và hiệu quả của việc học tập. Chúng ta tiếp cận một kiến thức mới, thế nhưng lại chưa hiểu được kiến thức ấy mang lại điều gì, giúp ích cho chúng ta điều gì trong cuộc sống, thì hãy vận dụng nó vào đời sống hàng ngày. Như vậy, đó sẽ là cách ghi nhớ kiến thức, kiểm tra, đánh giá hiệu quả của việc học tập. Học là nền tảng của thực hành, bởi thực hành sẽ cho ta những kinh nghiệm mới, từ đó, cho ta thêm nhiều kiến thức mới, để từ đó, khơi dậy sự thích thú, khám phá, sáng tạo của tâm hồn. Việc học sẽ không còn là sự nhàm chán, cực hình, mà nó sẽ là một niềm vui thích, say mê, tràn đầy sáng tạo. Đó là mối liên hệ mật thiết của học và hành mà ta đã nói ở trên.
Hãy nhìn lại những người vĩ nhân trên thế giới, có ai mà không áp dụng phương pháp này cho việc học của mình mà Hồ Chí Minh là một tấm gương sáng. Năm 1911, khi Người mới chỉ 21 tuổi, Người đã từ bến Nhà Rồng ra đi tìm đường cứu nước trên con tàu Amiral Latouche Tréville. Trên con tàu này, Người đã tự mình học tiếng Pháp bằng cách ghi nhớ những từ ngữ mới lên tay rồi tập đọc và giao tiếp với những người làm công khác trên tàu. Bằng cách đó, Người đã ghi nhớ được những từ ngữ mới, một ngôn ngữ mới vô cùng hiệu quả. Suốt cuộc đời của mình, Hồ Chí Minh biết nói tới 29 thứ tiếng, chưa kể tiếng của đồng bào nước Việt. Để có được thành tựu như vậy, Người đã miệt mài học tập không biết mệt mỏi, rồi dùng chính những kiến thức mình học để giao lưu, giao tiếp với những người bản địa. Đó là một cách thực hành hết sức khéo léo, hết sức thông minh. Ngày nay, các bạn trẻ cũng áp dụng phương pháp này khi học ngoại ngữ, bởi chúng ta có thể thấy hàng tốp những sinh viên, học sinh thực hành giao tiếp với người nước ngoài ở những thành phố lớn, đặc biệt là Hà Nội. Vốn kiến thức họ học tại trường sau đó đem nó vận dụng, giao tiếp với người nước ngoài, người bản xứ, từ đó, họ có thể nắm vững ngôn ngữ mình học một cách vô cùng hiệu quả.
Nhìn về xa hơn nữa, trên thế giới, nhà khoa học N. Tesla, nổi tiếng là nhà phát minh, kỹ sư cơ điện. Ông là người khám phá ra tia X, điện vô tuyến, hệ thống điện đa pha, … Để có được thành tựu to lớn ấy, N. Tesla không chỉ miệt mài, nghiên cứu các kiến thức đã học mà ông còn thí nghiệm liên tục, áp dụng nó vào thực tế để hiểu sâu hơn kiến thức của mình, tạo nên những kinh nghiệm mới. Đến cuối đời, N. Tesla gần như bị mù do phải làm việc nhiều dưới nguồn điện cao thế. Nhưng những đóng góp của ông cho khoa học thì sẽ mãi là nguồn cảm hứng vô tận cho con người trên khắp thế giới. Ta cũng biết tới Leonardo De Vinci, thiên tài toàn năng của nước Ý. Ông cống hiện thành tựu của mình trên mọi lĩnh vực như nghệ thuật, khoa học, y học, …Ông là người đầu tiên vẽ lên những hệ thần kinh trong cơ thể con người một cách chính xác nhất. Có được điều đó, nhờ khả năng học hỏi cũng như thực hành hết sức miệt mài và sáng tạo của ông. Với những kiến thức học được từ sách vở, Leonardo De Vinci còn thực hành giải phẫu từng thớ cơ và thịt con người để có được những kiến thức chính xác nhất. Điều này đã giúp con người có cái nhìn tổng quan cũng như hiểu rõ hơn về các cơ quan bên trong con người.
Có thể nói các nhà khoa học, các vĩ nhân trên thế giới, không ai học tập mà không song song với thực hành. Bởi lẽ đó là cách thức tốt nhất để ghi nhớ kiến thức, đồng thời tạo nên những kinh nghiệm phong phú, bổ sung các kiến thức mới từ đời sống, tạo nên một vốn kiến thức phong phú cho chính mình.
Đến đây, ta có thể xác định học đi đôi với hành là phương pháp học tập đúng đắn nhất, hiệu quả nhất. Mỗi người cần xác định cho mình mục tiêu học tập đúng đắn, sau đó, áp dụng những kiến thức đã học vào cuộc sống thường nhật, từ đó rút ra cho mình những kinh nghiệm cũng như kiến thức mới. Học tập là một thứ không biên giới, bạn có thể học từ bất cứ ai, bất cứ đâu, từ trường lớp,, thầy cô, đến bạn bè, người thân trong nhà, … Quan trọng là với mỗi kiến thức dã học, ta biết cách áp dụng nó với đời sống, giao tiếp để có thể khắc sâu kiến thức đó vào tâm khảm, biến thứ kiến thức đó thành của mình.
Ngày nay, với sự phát triển của khoa học, nhiều người luôn chạy theo những cách học, lối học “thời thường”, bỏ qua những phương pháp học tập đúng đắn. Bố mẹ bắt con cái học hành, tiếp thu kiến thức nhiều nhưng lại không hề dạy chúng cách áp dụng nó vào thực tế. Các thầy cô với bệnh thành tích, chạy theo xu hướng, để học sinh học tập bằng cách nhồi nhét kiến thức, hay phương pháp “đọc chép” mà không để học sinh có cơ hội tìm tỏi, thực hành các kiến thức mình dạy. Đây là một trong những phương pháp học nguy hiểm, bởi sẽ gây ra hậu quả rằng những đứa trẻ được học, được dạy sẽ chẳng hiểu gì, cũng chẳng nhớ gì. Từ đó, tạo nên một thế hệ học sinh yếu kém, chỉ biết tới thành tịch.
Học và hành là hai thứ không thể tách khỏi nhau, như Bác Hồ đã nói lí luận phải đi đôi với thực hành. Học sinh ngày nay nên tiếp thu kiến thức cũng như phải áp dụng thực hành ngay từ khi còn đang đi học để khi rời khỏi mái trường, chúng ta đã có được những kinh nghiệm quý báu trong giao tiếp và cuộc sống.
Trong cuộc sống hiện đại, việc học hành, thi cử đã trở thành một phần không thể thiếu đối với trẻ em. Vì tương lai của con cái các bậc phụ huynh thậm chí chăm lo, chọn trường lớp, thầy cô, cho các bé đi học khi còn rất sớm, đặc biệt chú trọng thêm các môn năng khiếu ngoại ngữ, với hy vọng con mình được phát triển toàn diện và không bị tụt lùi so với bạn cùng trang lứa. Tuy nhiên, việc xây dựng lộ trình, để các em học sinh dành hết trí lực cho việc học lý thuyết mà quên đi mất việc áp dụng và thực tiễn cuộc sống cũng đã và đang là vấn nạn đáng quan tâm, khi dần có rất nhiều thế hệ học sinh chỉ giỏi lý thuyết suông, mà lại luống cuống khi áp dụng lý thuyết và đời sống, vào công việc. Điều đó càng nói lên tầm quan trọng của mối quan hệ giữa học và hành.
“Học” là hoạt động tìm hiểu, ghi nhận kiến thức vào não bộ từ nhiều nguồn và nhiều phương tiện, từ việc học qua những bài giảng của thầy cô trên trường lớp, từ việc trao đổi với bạn bè, cha mẹ, người thân, hay tự học qua sách vở, phương tiện thông tin đại chúng,… Học giúp con người đạt được những hiểu biết, những tri thức mới mẻ, những trải nghiệm, sở thích mới làm phong phú thêm cuộc sống cũng như làm nền móng vững chắc cho công cuộc sinh tồn và phát triển trong xã hội.
“Hành” tức là hành động, trong câu nói “học đi đôi với hành”, thì từ “hành” được hiểu là việc áp dụng những kiến thức thực tiễn vào cuộc sống. Vừa học song song lý thuyết vừa thực hành, từ việc thực hành tìm ra được những kinh nghiệm, những lỗ hổng của lý thuyết, hay những mảng mà lý thuyết không thể làm rõ, từ đó khiến con người tự tin hơn trong công việc, trong cuộc sống khi bản thân nắm rõ được cả lý thuyết và thực tiễn.
Vậy tại sao học lại phải đi đôi với hành, và nếu như chúng ta chỉ học lý thuyết mà không hành động thì có được không? Sở dĩ học phải đi đôi với hành là bởi từ xa xưa đến nay con người khi bước chân vào con đường sách vở đều chỉ có một mục đích ấy là có thể phát triển bản thân, nâng cao tri thức, trang bị một hành trang vững chãi để bước vào đời, có thể tự dùng tài học, tri thức để tạo nên công danh sự nghiệp, làm được những việc có ích cho bản thân gia đình và xã hội. Như các sĩ tử xưa năm lần bảy lượt ôn luyện Tứ kinh, ngũ thư vào kinh ứng thí cốt cũng là để lấy công danh trả món nợ nam nhi, sau là để giúp ích cho đất nước, phụng sự cho nhân dân, làm rạng danh liệt tổ liệt tông.
Ngày nay việc học hành là dành cho tất cả mọi tầng lớp giai cấp, mọi người đều cố gắng học tập để có một nền móng vững chắc cho tương lai, để có thể có một nghề nghiệp ổn định, mức lương hợp lý, dễ dàng thăng tiến và có vị trí trong xã hội, thoát khỏi nghèo đói. Như vậy chung quy lại, việc học mục đích chính là để hành, là để có vốn kiến thức phục vụ cho công cuộc lao động kiếm sống và kiến thiết đất nước. Còn nếu như người ta chăm chăm học thật nhiều học mãi, đầu tư đủ loại sách vở, trường lớp thế nhưng chỉ học lấy lý thuyết và để đó chứ không vận dụng chúng vào thực tiễn để làm ra giá trị, của cải, tiền bạc, hay nâng tầm bản thân lên những vị trí cao hơn trong xã hội. Thì việc học ấy cũng chỉ là là vô nghĩa, không chỉ lãng phí công sức, thời gian, tiền bạc, thanh xuân mà còn là một hành động mù quáng không những không khiến con người ta phát triển mà còn trở thành thứ giam cầm khiến chúng ta không thể nhìn nhận được sai lầm và thách thức từ thực tế. Học mà không hành như vậy là điều vô cùng tai hại mà chúng ta cần hết sức tránh xa.
Đặt câu hỏi ngược lại, nếu chúng ta hành mà không học thì sẽ như thế nào, điều ấy có thể lấy ví dụ về một bác sĩ chưa học ngoại khoa mà tham một ca mổ, rõ ràng họ không thể làm, cũng như không đủ sức và kiến thức cũng như những kỹ năng cần thiết để làm. Ấy rồi ví dụ như việc để một người chưa từng đụng vào máy tính soạn thảo một trang word với đủ các kiểu căn lề, ký tự đặc biệt, chèn tranh, chèn chữ,… rõ ràng họ cũng chẳng thể làm được vì nó quá khó và nằm ngoài tầm hiểu biết, và nếu như cố gắng làm họ sẽ phải mất rất nhiều thời gian để nghiên cứu mày mò, và rõ ràng là họ chẳng thể tạo được một trang word hoàn chỉnh, đẹp đẽ trong thời gian ngắn.
Có một số ý kiến cho rằng chỉ cần làm nhiều, thực tập nhiều, làm theo thói quen và kinh nghiệm chứ không cần phải học lý thuyết cho mất thì giờ, lại dài dòng khó hiểu. Tuy nhiên đây là một quan điểm không thực sự chính xác, đặc biệt là trong thời buổi công nghệ tân tiến và đổi mới từng ngày, chúng ta không thể có đủ thời gian để mày mò trong bóng tối tìm kiếm kinh nghiệm, mà cần có những bước đi tắt vừa học vừa hành. Nếu việc thực hành, làm việc không có lý thuyết dẫn đường sẽ dẫn tới sự chậm chạp, dễ xảy ra sai sót, hiệu quả công việc không cao, không thể đạt tới những sự phát triển vượt bậc. Trước thực tế đó việc học lý thuyết luôn là kim chỉ nam, và thực hành chính là chìa khóa để tìm ra những lỗ hổng, đồng thời giúp chúng ta sửa chữa các khuyết điểm thường gặp, nhằm hạn chế sai sót, từ đó hiệu suất công việc cũng được cải thiện hơn.
Chung quy lại đối với bất kỳ một công việc nào nếu muốn làm được một cách thành thạo và suôn sẻ thì người làm cần phải nắm thật chắc lý thuyết, sau đó thực hành nhiều lần, có được kinh nghiệm từ những sai lầm thì mới có thể thành công. Chứ chẳng thể có chuyện thành công trong khi bản thân không có hiểu biết và kiến thức về lĩnh vực mà mình định làm việc.
Học và hành là hai phạm trù song song và có mối quan hệ gắn bó mật thiết, học lý thuyết là kim chỉ nam, ánh sáng soi đường cho hành, ngược lại việc thực hành giúp tạo ra giá trị, thành quả trong thực tế. Chính lẽ đó mỗi chúng ta trong quá trình học tập cần có sự cân bằng giữa học và hành không nên coi nhẹ bên nào, vận dụng tốt mối quan hệ giữa học và hành để có cho mình nền tảng tri thức vững chắc, mạnh mẽ tiến về tương lai.
Từ xưa, để truyền lại cho con cháu kinh nghiệm học tập hiệu quả, ông bà ta thường có câu: “Học đi đôi với hành”. Câu nói ấy đã khẳng định vai trò của việc thực hành trong quá trình học tập cũng như mối quan hệ giữa học và hành trong cuộc sống. Vậy “học” và “hành” có quan hệ mật thiết với nhau như thế nào?
“Học” là quá trình lĩnh hội, tiếp thu những tri thức trên nhiều lĩnh vực như khoa học, văn hóa, kinh tế, lịch sử từ nhà trường, gia đình và xã hội. Việc học được thực hiện trong một quá trình lâu dài và liên tục. Việc học giúp con người mở mang tri thức, có những hiểu biết cơ bản và uyên sâu về những vấn đề trong đời sống và thế giới tự nhiên. Khi “học” cần học những cái hay, cái tốt, tránh những cái chưa tốt, những điều xấu, điều sai thì việc “học” mới có ích. “Hành” là thực hành, là việc vận dụng những tri thức mà chúng ta lĩnh hội được vào cuộc sống, giải quyết những vấn đề đặt ra trong thực tiễn. Những kiến thức được “học” sẽ trở nên có ý nghĩa và giá trị khi chúng được áp dụng vào thực tế, giúp ích cho con người. Có thể khẳng định rằng giữa “học” và “hành” có mối quan hệ mật thiết, gắn bó chặt chẽ, luôn song hành cùng nhau, không thể tách rời.
Vậy, tại sao “học” và “hành” lại đi đôi với nhau? Trong đời sống, mục đích tối cao của học là giúp con người nâng cao trình độ, trau dồi tri thức, kỹ năng để làm việc, giúp công việc được thực hiện có năng suất và hiệu quả cao. Vì vậy nếu khi con người lĩnh hội được tri thức, nắm được định luật, định lý, nắm được công thức, có hiểu biết rồi mà không vận dụng vào thực tế thì thật vô nghĩa, tri thức ấy thành thứ vô giá trị. Có kiến thức mà không dùng không khác gì việc có vũ khí mà lại dùng tay không chống lại quân thù. Thực tế đã chứng minh điều đó. Ví dụ, những sinh viên trường y vốn được đào tạo bài bản, trải qua 6 năm học tập, tốn biết bao thời gian, tiền bạc nhưng khi ra trường lại không dùng kiến thức ấy chữa bệnh cho các bệnh nhân, những người cần giúp đỡ thì kiến thức ấy rồi cũng sẽ mai một, tốn công sức học tập mà cuối cùng không giúp ích được gì cho bản thân và xã hội. Trái lại, nếu vừa học, vừa luyện tập thì tay nghề của họ sẽ ngày càng được nâng cao, khi ra trường có đủ tri thức, kĩ năng để làm việc tại các cơ sở y tế hay giúp đỡ cho nhiều người bệnh khi họ cần thì tri thức học được trở nên có ý nghĩa hơn bao giờ hết. Hay khi học văn cũng vậy, nếu chúng ta chỉ học lý thuyết về ngôn từ, khái niệm, cách làm văn mà không tự mình cầm bút lên để triển khai một vấn đề, viết một bài văn hoàn chỉnh, không vận dụng ngôn từ vào quá trình giao tiếp trong đời sống thì các kiến thức ấy cũng chỉ là lý thuyết suông mà thôi. Điều đó thật đáng tiếc! Bởi sứ mệnh của tri thức là phục vụ con người, làm cho cuộc sống của con người trở nên ý nghĩa và tốt đẹp hơn.
Hơn thế nữa, nếu chúng ta chỉ biết cắm đầu cắm cổ vào làm mà không chịu học hỏi thì rất khó để thành công. Một đứa trẻ không thể tự mình nói được nếu không được cha mẹ hướng dẫn ngay từ bé, một chàng thanh niên cường tráng khó có thể nuôi sống bản thân nếu không cố gắng học tập để làm việc. Một nhà sư phạm không thể dạy cho thế hệ tương lai những tri thức hữu ích, những điều hay lẽ phải hay đơn giản là những con chữ lúc các em buổi đầu đến lớp nếu không được đào tạo bài bản, không chịu khó tích lũy tri thức trong quá trình học của mình. Một nhà kinh doanh khó có thể tạo ra lợi nhuận nếu không dựa trên những tri thức cơ bản về kinh tế, quy luật cung-cầu trên thị trường.
Dù làm bất cứ công việc gì, trên bất kì lĩnh vực nào mà không có tri thức soi sáng, chỉ làm việc theo thói quen hay kinh nghiệm giản đơn thì rất khó để đạt hiệu quả, chất lượng. Đặc biệt là đối với những công việc đòi hỏi độ chính xác cao, cần hiểu biết về công nghệ, khoa học, kĩ thuật,... thì càng cần phải "học". UNESCO từng đề xướng: "Học để biết, học để làm, học để chung sống, học để khẳng định mình" cũng vì lẽ đó. Vừa học vừa hành giúp con người không chỉ lĩnh hội được kiến thức mà còn rèn luyện thêm được kĩ năng, kinh nghiệm, biết nhìn nhận vấn đề để giải quyết khách quan, hợp lý và phù hợp với năng lực thực tiễn. Khi học tốt thì hiệu quả thực hành cao, tri thức càng sâu rộng thì làm việc càng chất lượng, ít lỗi lầm, hạn chế sai phạm. Ngược lại, khi không học, làm việc theo cảm tính thiếu tri thức sẽ dẫn đến nhiều sai phạm, thậm chí gây hậu quả nghiêm trọng. Hãy thử tưởng tượng xem nếu một bác sĩ thiếu tri thức về chẩn đoán, phẫu thuật,...thì bệnh nhân sẽ ra sao? Một kế toán thiếu hiểu biết về những con số thì công ty sẽ thế nào? Chúng ta sẽ bắt đầu từ đâu khi làm một bài toán tìm ẩn nếu không biết công thức nhân, chia, cộng, trừ đơn giản. Chúng ta sẽ viết một bài văn nghị luận như thế nào nếu chưa nắm được thế nào là bố cục, luận điểm, luận cứ bài viết. Chúng ta sẽ giao tiếp, hành xử ra sao nếu chưa học được những bài học đầu đời về cách đối nhân xử thế, về lòng nhân ái, vị tha, về tình thương trong cuộc sống? Tất cả đều nhờ có "học" mà nên.
La Sơn Phu Tử Nguyễn Thiếp từng cho rằng: “Học rộng rồi tóm lược cho gọn, theo điều học mà làm. Hoạ may nhân tài nhờ thế mới lập được công, nhà nước nhờ thế mới vững yên” đã một lần nữa khẳng định sự cần thiết của “học”và “hành”. Song, hiện nay, một bộ phận giới trẻ đang có lối học lệch lạc, đó là lối học hình thức, mưu cầu danh lợi, chạy theo điểm số mà không chú trọng đến nội dung. Cuối cùng không hiểu được vấn đề nên không thể áp dụng được khi bước ra cuộc sống. Lối học ấy thật không đáng chút nào! Vì vậy, chúng ta cần phải có phương pháp học tập đúng đắn để phát triển bản thân, làm nền móng vững chắc cho tương lai. “Học” phải chủ động, tích cực, nắm được cái cốt lõi của vấn đề, học từ cái cơ bản đến nâng cao, từ đơn giản đến phức tạp, học chuyên sâu ngành mà mình định hướng. Học phải kết hợp thường xuyên với thực hành để trau dồi kĩ năng, đúc rút kinh nghiệm, làm bản lề cho sự thành công mai sau.
Như chủ tịch Hồ Chí Minh từng khẳng định: “ Học với hành phải đi đôi, học mà không hành thì vô ích, hành mà không học hành không trôi chảy”. Hiểu được mối quan hệ chặt chẽ giữa “học” và “hành” như thế, ngay từ bây giờ chúng ta hãy hành động thật đúng đắn với việc học của mình các bạn nhé.
Dân gian vẫn có câu thành ngữ “Trăm hay không bằng tay quen” chính là nhấn mạnh đến vai trò và giá trị của việc thực hành trong cuộc sống tốt hơn nhiều những lý thuyết suông. Quả thực người nói lý thuyết hay chưa chắc đã thực hành giỏi, bởi có nhiều người nói thì hay nhưng làm thì dở. Chính vì thế việc giữ gìn mối quan hệ giữa học và hành là rất quan trọng, phải làm sao để những kiến thức mà ta học trở nên ý nghĩa không còn là phù phiếm trên sách vở. Chúng ta phải ý thức một điều chắc chắn rằng, học và hành phải đi đôi với nhau, không thể tách rời.
Để hiểu được mối quan hệ giữa học và hành trước tiên ta phải hiểu “học” là gì và “hành” là gì? “Học” là quá trình ghi nhận, tiếp thu và lĩnh hội những tri thức, kiến thức khoa học, xã hội hay những lí luận đạo đức trông qua trường lớp, gia đình, bạn bè hoặc xã hội. Còn “hành” là thực hành, quá trình áp dụng những điều đã được học vào thực tiễn cuộc sống, đem kiến thức, kỹ năng được học vào vận dụng để giải quyết những vấn đề nảy sinh trong cuộc sống. Học điều hay lẽ phải, học cái tốt cái đẹp thì sẽ thực hành chính cái tốt đẹp đó vào cuộc sống sinh hoạt và ứng xử xã hội.
Học phải đi đôi với hành, nếu học mà không hành thì chẳng khác nào học xong để đấy, lãng phí thời gian học mà chẳng mang lại giá trị lợi ích gì cho cuộc sống. Chỉ học không hành thì việc học là vô nghĩa, lí thuyết không được áp dụng vào thực tiễn cũng trở nên vô giá trị.
Học tập để thực hành cũng phải học tử tế, học bài bản có đầu có cuối và học một cách nghiêm túc thì khi bước vào thực hành mới chơn chu, không sai phạm, không vướng mắc. Học tốt thì thực hành mới có hiệu quả cao, ngược lại nếu không có học thì không thể biết cách để thực hành, nếu thực hành mà không có lý thuyết chính là làm bừa, làm ẩu, rất dễ gây ra những hậu quả khôn lường. Thực hành mà không có lý thuyết thì cũng giống như việc đi săn trong đêm tối không có ánh sáng của ngọn đèn tri thức. Không chỉ không giải quyết được vấn đề gặp phải mà còn có thể gây ra những nguy hiểm, khó khăn cho chính bản thân. Ví dụ như một người không học về điện mà phải đấu dây điện sẽ rất dễ gây ra chập, cháy nổ nguy hiểm.
Học và hành là hai giai đoạn của một quá trình thống nhất, học đi trước, hành đi sau, học với hành nối tiếp nhau không bao giờ tách rời. Mục đích cuối cùng của học chính là hành, hành vừa là mục đích lại là phương pháp để chúng ta học tập tốt hơn. Học mà không hành được cũng là học chưa chín, hoặc là thiếu điều kiện, hoàn cảnh để thực hành. Chúng ta phải không ngừng học tập, trau dồi kỹ năng, kinh nghiệm đồng thời phải biết nắm bắt cơ hội, linh hoạt trong mọi hoàn cảnh để thực hành được những điều đã học.
Là học sinh, điều quan trọng nhất hiện tại chính là học và hành, phải xác định được tầm quan trọng của việc học và mối quan hệ chặt chẽ không thể thiếu giữa học và hành. Học đi đôi với hành chính là phương châm giáo dục của Việt Nam giúp cho việc học tập của mọi người trở nên thực sự ý nghĩa và thiết thực cho cuộc sống.
Một trong những điều trọng yếu nhất của phương pháp học tập là "Học đi đôi với hành". Nguyên lí ấy đã được ông cha ta nhắc đi nhắc lại nhiều lần. Trong bài tấu "Bàn luận về phép học" gửi vua Quang Trung, La Sơn Phu Tử cũng có viết, cần phải "theo điều học mà làm". Tuy vậy, nhiều người trong chúng ta còn chưa hiểu rõ, hiểu một cách đầy đủ nguyên lí ấy, chân lí ấy.
Vậy, thế nào là "học đi đôi với hành"? Thế nào là "theo điều học mà làm?". Học là học tập, học văn hóa, ngoại ngữ, học lí thuyết về khoa học kĩ thuật... Hành là hành động, là hoạt động. Học đi đôi với hành có nghĩa là vừa học văn hóa, lí thuyết vừa tập tành, vận dụng; lấy lí thuyết soi sáng thực hành, lấy thực hành củng cố lí thuyết; học tập phải gắn liền với sản xuất, với các hoạt động khác, nhất là hoạt động xã hội. "Theo điều học mà làm" có nghĩa là biến những kiến thức đã học được thành kĩ năng kĩ xảo, vận dụng những điều đã học được để làm ăn, phải biết làm theo những điều đã học để phục vụ lao động sản xuất, để ứng dụng vào cuộc sống. Đúng như cụ Phan Bội Châu đã chỉ rõ: "Học là bắt chước, học là cầu cho biết, học là để mà làm".
Tại sao phải "học đi đôi với hành"? Tại sao lại phải "theo điều học mà làm". Không học chay, học vẹt, học lí thuyết suông. Không thể học sáo rỗng, có thể đọc thiên kinh vạn quyển, "chữ chứa đầy bụng", nhưng khi bước vào đời thì ngu ngơ, rỗng tuếch, trở thành kẻ "thầy dở, thợ dốt". Vì không "học đi đôi với hành", vì không biết "theo điều học mà làm" nên nhiều người "đua học hình thức cầu danh lợi" như La Sơn đã chê trách. Cho nên học tập phải thiết thực và hữu ích.
Học luận lí là để bồi dưỡng phẩm hạnh, để trở thành con ngoan, trò giỏi, người công dân tốt. Học các môn khoa học xã hội nhân văn không chỉ để có những hiểu biết, những kiến thức về văn, sử, địa,... mà còn để bồi dưỡng tâm hồn,... Học ngoại ngữ phải tập nói, tập dịch, để đọc sách, để có thêm một công cụ mà làm ăn, mà tiến thủ, chứ đâu phải là để nói một vài câu tiếng Tây, tiếng Tàu, tiếng Anh, tiếng Nhật... cho oai! Nước ta đang trên đường phát triển và hội nhập quốc tế, cho nên "học đi đôi với hành", "theo điều học mà làm" là những phương châm giúp chúng ta cải tiến phương pháp học tập. Các môn khoa học tự nhiên là cực kì quan trọng, sẽ trang bị cho thanh thiếu nhi bao kiến thức khoa học, kĩ thuật hiện đại. Phòng thư viện, phòng thí nghiệm, phòng học bộ môn, nhất là phòng máy tính,... đã và đang được xây dựng, phát triển ở các trường tiểu học, trường phố thông trên phạm vi cả nước đã cho thấy việc "học đi đôi với hành", "theo điều học mà làm" được ngành giáo dục và xã hội quan tâm, coi trọng như thế nào. Các phong trào mang tính xã hội rộng lớn của học sinh, sinh viên những năm gần đây như "phong trào tình nguyện", đóng góp quỹ từ thiện xóa đói giảm nghèo, giúp những người khuyết tật, những nạn nhân chiến tranh... không chỉ thể hiện tình tương thân tương ái, lá lành đùm lá rách, mà còn cho thấy trường học đã gắn liền với cuộc sống xã hội, phương châm "học đi đôi với hành" được hàng chục triệu thầy cô giáo và học sinh nhiệt liệt quán triệt, hưởng ứng.
Những hoạt động như cắm trại, tham quan, du lịch, sưu tầm văn học dân gian ở quê hương mình; những việc làm như trồng hoa, trồng cây, làm sạch trường, đẹp lớp,... là vô cùng thiết thực, đúng là "theo điều học mà làm". Quét nhà, lau nhà, nấu cơm, giặt quần áo trong gia đình là những công việc giúp tuổi trẻ trở nên tháo vát, khéo léo, biết yêu thương đỡ đần bố mẹ, sớm hình thành những đức tính tốt đẹp như siêng năng cần cù, yêu lao động và biết quý trọng người lao động.
"Học đi đôi với hành", biết "theo điều học mà làm" là rất thiết thực, bổ ích. Nhờ đó mà lí thuyết được khắc sâu, lí thuyết được thực hành soi sáng, vừa học vừa tập, vừa ôn vừa luyện, nên dễ hiểu, dễ nhớ. Học đi đôi với hành hướng học sinh, sinh viên biết tìm tòi, nghiên cứu, phát minh. Trong những kì thi "tuổi trẻ sáng tạo" ta thấy tuổi trẻ Việt Nam đã biết "theo điều học mà làm", có nhiều phát minh, ứng dụng trong lĩnh vực tin học và công nghệ thể hiện tài năng, trí tuệ Việt Nam.
"Học đi đôi với hành", "theo điều học mà làm" là phương châm, phương pháp giúp học sinh, sinh viên phát huy tinh thần chủ động, năng động trong học tập, sớm xác định được mục tiêu học tập đúng đắn. Học để mở mang tầm hiểu biết, để trở thành người lao động có kĩ thuật, có khoa học để phục vụ công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
Hiện tượng "học giả mà bằng thật", mua bán bằng giả hiện nay đâu chỉ là hội
chứng chạy theo bằng cấp, hư danh mà còn phản ánh một sự thật trong xã hội ta là nhiều người chưa hiểu "học đi đôi với hành", "theo điều học mà làm".
Con đường học tập đi tới tương lai của tuổi trẻ Việt Nam vô cùng tươi sáng và rộng mở. "Học đi đôi với hành", "theo điều học mà làm", là những bài học thiết thực, bổ ích đối với chúng ta. Những lời Bác Hồ viết trong "Thư trung thu" - 1952, ngày nay đọc lại ta càng thấy thấm thía:
"Mong các cháu cố gắng
Thi đua học và hành;
Tuổi nhỏ làm việc nhỏ,
Tuỳ theo sức của mình.
Để tham gia kháng chiến
Để gìn giữ hòa bình.
Các cháu hãy xứng đáng
Cháu Bác Hồ Chí Minh".
Mười bốn tuổi. Mười bốn tuổi với tám năm ngồi trên ghế nhà trường đã giúp tôi trưởng thành và chín chắn hơn rất nhiều. Tôi đã từng nghe Chủ tịch Hồ Chí Minh nói "Học phải đi đôi với hành. Học mà không hành thì vô ích. Hành mà không học thì hành không trôi chảy". Nhưng đến khi học văn bản "Bàn luận về phép học của La Sơn Phu Tử Nguyễn Thiếp, tôi mới thực nhận ra sự học và mối quan hệ giữa học và hành.
Ngay từ đầu văn bản, Nguyễn Thiếp đã chỉ ra mục đích chân chính của việc học: "Ngọc không mài không thành đồ vật. Người không học không biết đạo". Từ đó, ông nghiêm khắc nêu ra và phê phán lối học chuộng hình thức, cưỡi ngựa xem hoa để rồi gây nên những tai hoạ lớn cho bản thân, gia đình và cả đất nước. Để mọi người biết học, biết đạo, tức là quan hệ, ứng xử trong gia đình, xã hội, ông đã xác định phương pháp học đúng đắn để có kết quả cao nhất. Những ý kiến của ông rất chính xác, nào là phải học từ thấp đến cao, học rộng rồi tóm lược cho gọn, học phải đi đôi với hành.
Để hiểu rõ được bài học sâu sắc của Nguyễn Thiếp, trước hết ta cần hiểu xem học và hành là gì. Học là quá trình tìm tòi, thu nhận, tích luỹ kiến thức, rèn luyện kĩ năng để có hiểu biết về mọi mặt. Học không chỉ là học trên ghế nhà trường mà ngay từ nhỏ, khi còn sống trong vòng tay của cha mẹ, ta đã được học ăn, học nói, học đi hay, cư xử lễ phép với mọi người. Học phải học từ từ, từ thấp đến cao, từ cơ bản đến phức tạp như xây một ngôi nhà cao, móng có vững bền thì ngôi nhà mới chắc được. Khối óc con người không có khả năng nhớ quá lâu, quá nhiều và tỉ mỉ vì vậy khi có nhiều kiến thức, ta phải biết tóm gọn những ý chính, ý cơ bản. Còn hành có nghĩa là làm, là thực hành. Khi có kiến thức ta phải vận dụng những hiểu biết đó vào thực tế cuộc sống. Có như vậy, học mới có ích, mới không là vô nghĩa. Qua văn bản, tôi đã thấy được vai trò, mục đích to lớn của việc học đối với con người: Học không chỉ cho ta kiến thức, kĩ năng mà còn giúp ta làm việc tốt hơn, có một tương lai tươi sáng hơn. Nhưng quan trọng hơn là ta phải nhận thấy mối quan hệ giữa học và hành, để có phương pháp học tập đúng. Như thế mới có thể học tốt, mới có thể vươn tới đỉnh cao của sự học.
Thật vậy. Nếu ta chỉ học mà không hành thì những tri thức kia chỉ là vô ích, con người sẽ không làm được việc gì hoặc làm việc rất lúng túng. Có thể bạn là một cây Toán, cây Văn của trường lớp mà bài tập về nhà không làm, bài văn không chịu viết mà chỉ khư khư ôm quyển sách thì liệu bạn có học tốt lên được không? Hay chỉ làm cho tài năng, năng khiếu của bạn bị mai một, kiến thức bị rỗng, có mà như không. Bạn thích học Vật lí, Hoá học mà không làm thí nghiệm, quan sát hiện tượng, không biết ứng dụng kiến thức về máy cơ đơn giản, về tính chất của ôxi vào đời sống thực tế thì liệu bạn có giữ mãi được những gì mình học, có học tốt được? Hay tình yêu của bạn đối với môn học chỉ ngày một nhạt phai. Có biết bao thủ khoa, á khoa đại học khi ra trường lại không làm được chính nghề mà họ học. Đó là vì học đã không vận dụng, thực hành trong khi học, họ chỉ biết học thuộc lòng. Nếu ai cũng như vậy thì con người sẽ không như "nước đổ đầu vịt" mà là "học trước quên sau". Nhớ làm sau được khi ta ngồi im như tượng, miệng lẩm nhẩm học thuộc lòng như cầu kinh niệm Phật. Nếu ai cũng như vậy thì thế giới loài người sẽ trở thành một thế giới của những con mọt sách hay sao?
Việc hành quan trọng là thế nhưng ý nghĩa của học cũng không hề nhỏ bé. Nếu ta chỉ cắm cúi hành mà không học thì sẽ làm việc một cách khó khăn, lúng túng, sản phẩm làm ra sẽ không đạt chất lượng cao. Tôi đã được đọc một câu chuyện nhỏ. Câu chuyện đó kể về một con khỉ mồ côi mẹ, sống xa thế giới loài khỉ. Đến khi có người cho nó một quả chuối vàng ươm, nó cầm lên ngắm nghía, ngửi ngửi rồi vứt đi mà không biết bóc ăn. Câu chuyện đơn giản vậy thôi mà hàm chứa một ý nghĩa vô cùng sâu sắc. Chú khỉ con kia là loài khỉ mà không biết ăn chuối đó là vì chú sống không có mẹ, không được học tập về tập tính, thói quen của loài khỉ. Trong câu chuyện đó có thấp thoáng bóng dáng của con người. Con người mà không được học thì cũng không có kiến thức, chẳng phải giống như con khỉ mà không ăn chuối hay sao? Tôi có một vài câu hỏi nữa cần tôi và các bạn tự trả lời. Liệu bạn có thể tính được khối lượng, chất sản phẩm trong một phương trình hoá học nếu không biết cách tính toán. Bạn có thể tính được hiệu suất trong Vật lí nếu không biết hiệu suất là gì. Và bạn có thể vẽ được hình học động nếu không biết chức năng và các phần chính của phần mềm Geogrebra, có thể viết được một bài văn nghị luận chặt chẽ thuyết phục nếu không biết luận điểm là gì, cách sắp xếp các luận điểm theo một trình tự hợp lí ra sao? Câu trả lời là không. Bạn không thể làm được việc gì nếu không có tri thức, không thể có tri thức nếu không học. Học còn ảnh hưởng rất lớn tới tương lai, công việc của chúng ta sau này. Bạn muốn làm một bác sĩ giỏi chữa bệnh cứu người mà lại không học từ bây giờ, không chịu tìm hiểu sâu về y học thì ước mơ kia sẽ không thực hiện được. Bạn muốn làm một công nhân lành nghề mà lại không hay những kỹ thuật, những trang thiết bị hiện đại, tiên tiến thì bạn sẽ không thể nào làm nên những sản phẩm có chất lượng, năng suất cao. Có biết bao những mơ ước đẹp đẽ biến thành những mơ tưởng hão huyền chỉ vì bạn không có ý chí, không học. Ngày nay, xã hổi đã đổi khác, thế giới ngày một văn minh, nước ta đang trên con đường xây dựng Việt Nam công nghiệp hoá, hiện đại hoá. Người nông dân cũng phải được trang bị đầy đủ tri thức, hiểu biết chính xác về giống cây trồng, vật nuôi, cách chăm sóc, phòng dịch bệnh, sâu bọ. Hơn thế, bà con còn được học tập về những máy móc, phục vụ nông nghiệp, làm tăng năng suất lại tiết kiệm được sức lao động. Nếu con người chỉ biết lao vào công việc mà quên mất việc học thì khác nào cái máy, con rô bốt vô tri vô giác, khác nào một con vẹt học tiếng người, nói tiếng người mà chẳng hiểu mình đang nói gì?.
Còn khi ta biết kết hợp việc học với việc hành thì làm việc tốt hơn củng cố được kiến thức, kĩ năng đã học. Ta đã từng nghe danh những tấm gương sáng ở nước nhà và trên thế giới. Như ông vua máy tính Bill Gates, một tỉ phú của thế giới, là người cần cù học tập sau đó thực hành ngoài cuộc sống và kết quả của việc làm đó là ông đã xây dựng được một mạng lưới vi tính khổng lồ, rải khắp thế giới. Như nhà khoa học Ê-đi-sơn không chỉ thông minh, học giỏi, phát minh ra bóng đèn điện, xe điện mà còn là người cần cù, siêng năng. Có ai biết rằng nhà phát minh đó đã thường xuyên cầm búa làm việc thành thạo như những công nhân lành nghề khác. Lịch sử ta từ trước tới giờ, sáng lên hình ảnh Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn- vị dũng tướng tài ba, hiểu sâu rộng văn chương, binh pháp. Ông đã đem những gì tích luỹ được mà viết Binh Thư yếu lược, mà soạn Bình ngô đại cáo làm xúc động trái tim, sục sôi ý chí chiến đấu của bao tướng sĩ. Lí Tiên Hoàng Lí Công Uẩn là người học sâu hiểu rộng lịch sử nước ta,sử sách nước ngoài để rồi có quyết định sáng suốt dời đô từ Hoa Lư đến thành Đại La, làm nhân dân muôn đời hạnh phúc, an vui. Trong hai cuộc kháng chiến gian khổ của dân tộc, Hồ Chí Minh như vì sao sáng, sáng cả về học thức uyên thâm, sáng cả về những việc làm, những hi sinh của người cho đất nước. Bên cạnh đó là Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã học tập người xưa, lãnh đạo quân dân kháng chiến chống pháp rồi đánh Mĩ. Nhà nông học Lương Định Của thì sao? Ông đã cùng nhân dân lội xuống ruộng cấy lúa, đem hết tài năng của mình để tạo ra những giống lúa mới đem lại cuộc sống ấm no cho bao người. Nếu bạn bảo "Những vị đó đều là nhân tài kiệt xuất, ta làm sao sánh bằng". Xin thưa rằng để trở thành nhân tài họ phải học, phải hành chăm chỉ cần cù. Tôi có biết một bạn gái lớp 8 đã vui vẻ nhận lời hướng dẫn em làm Toán viết Văn, đi trồng lạc, trồng ngô cùng bố, sẵn sàng giúp đỡ gia đình. Với cô bạn ấy, đó cũng là thú vui, là cách để củng cố kiến thức cho mình. Chỉ cần một chút để ý thôi, bạn sẽ nhận thấy xung quanh mình có rất nhiều người đã học và hành đúng đắn, đã đạt được những kết quả, thành công lớn lao và ý nghĩa.
Thật khâm phục La Sơn Phu Tử. Thật cảm ơn những bài học sâu sắc của tác giả. Từ đây, tôi đã nhận thấy rằng học và hành có mối quan hệ chặt chẽ với nhau. Học sẽ giúp hành lưu loát, trôi chảy, hành sẽ giúp học tốt hơn. Ngày nay, bên cạnh những người có ý thức học, kết hợp học với hành thì còn có nhiều học sinh, sinh viên chỉ học lấy hình thức, lấy tiếng là người đi học mà không biết gì, không thấy được cái sai của mình và cái đúng của học. Mọi người hãy từ bỏ lối học đó, hãy lấy câu "Học đi đôi với hành" để làm cơ sở cho một phương pháp học tập đúng. Học có vai trò to lớn đối với mỗi con người, với cả gia đình và dân tộc. Vì vậy có cách học đúng đắn, học theo lời dạy của bậc cha ông mới xứng là người con đất Việt. Giờ đây, tôi vẫn vui chơi, nghịch ngợm như trước nhưng tôi đã biết không được nghịch điện, không được bẻ cành hái hoa, không được vứt rác bừa bãi, không được thiếu lễ phép, tôn trọng mọi người. Chắc chắn rằng tôi sẽ còn cố gắng để tìm đến con đường học vấn chân chính, và bạn sẽ có được phương hướng cho mình.
Hiểu biết hạn hẹp của tôi chỉ có thể có những suy nghĩ giản đơn, nhỏ bé về sự học vô bờ. Có thể bạn sẽ còn lĩnh hội được những ý nghĩa thâm thuý sâu xa của "Bàn luận về phép học" mà tôi chưa có khả năng. Nhưng bây giờ, trong óc tôi đang hiện lên một ý nghĩa nhỏ bé mà quan trọng "Học có vai trò to lớn nhưng nếu ta cố gắng, phấn đấu, sửa chữa cái sai thì ta sẽ đạt được điều mong muốn."
Trong bài tấu gửi vua Quang Trung vào tháng 8 năm 1791,ở phần " Bàn luận về phép học", La Sơn Phu Tử Nguyễn Thiếp có viết: "Học rộng rồi tóm lại cho gọn, theo điều học mà làm". Như vậy, cách chúng ta mấy trăm năm, La Sơn Phu Tử đã nhận ra được tầm quan trọng của phương pháp học tập kết hợp giữa lí thuyết với thực hành. Điều đó cho chúng ta biết rằng giữa hai yếu tố "học" và "hành" có mối quan hệ mật thiết với nhau không thể tách rời.
Vậy, "học" là gì? Học là quá trình tiếp thu tri thức và biến những tri thức được tiếp thu ấy thành vốn hiểu biết của bản thân. Việc học không chỉ đơn thuần thông qua việc hướng dẫn giảng dạy của thầy cô, sự truyền thụ kinh nghiệm của những người lớn tuổi mà còn thông qua sự trao đổi với của bạn bè, qua việc đọc, nghiên cứu tài liệu, sách vở và quan sát từ thực tế cuộc sống. Tuy nhiên, "học" chỉ dừng lại ở khâu lí thuyết. Muốn biến những điều đã học thành thực tế, nhất thiết phải thông qua lao động thực hành.
"Hành" là những thao tác nhằm vận dụng các kĩ năng, kiến thức đã tiếp thu vào việc giải quyết những tình huống, những vấn đề cụ thể. Không một môn học nào lại không có phần thực hành.Việc thực hành thể hiện qua các bài tập sau khi vừa học lí thuyết,qua các tiết thí nghiệm thực hành các bộ môn Lý ,Hóa ,Sinh; qua các thao tác vận động ở bộ môn Thể dục.Theo La Sơn Phu Tử trình bày trong phần " bàn luận về phép học" thì "hành" là việc vận dụng đạo lý của thánh hiền vào cuộc sống, biến những triết lý trừu tượng thành việc làm cụ thể nhằm thể hiện nhân cách, phẩm giá của con người.
Chủ tịch Hồ Chí Minh có nói: 'Học mà không hành thì học vô ích, hành mà không học thì hành không trôi chảy". Lời dạy trên của Bác cũng góp phần khẳng định mối quan hệ mật thiết và tương hỗ giữa hai yếu tố "học" và "hành" trong cuộc sống.
Việc thực hành có tác dụng củng cố kiến thức, khắc sâu những điều đã học. Người có học mà không biết ứng dụng những điều đã học vào thực tế thì việc học ấy trở thành vô ích. Sau mỗi bài học lí thuyết là bài bài tập để củng cố, sau mỗi tiết thí nghiệm thực hành là kiến thức đã học được khắc sâu hơn. Nếu không có những tiết bài tập và thí nghiệm thì những điều chúng ta đã học sẽ trở thành mớ lý thuyết suông không có tác dụng gì.
Đối với sĩ tử ngày xưa, đi học là để hiểu rõ Đạo. Đó là lẽ đối xử hằng ngày giữa con người với nhau. Người đi học mà không hiểu rõ đạo, không biết vận dụng đạo lý thánh hiền để cư xử với nhau mà chỉ "đua nhau lối học hình thức hòng cầu danh lợi,không còn biết đến tam cương, ngũ thường". Chắc chắn điều đó sẽ dẫn đến kết quả "chúa tầm thường thần nịnh hót". Và hậu quả tất yếu sẽ là " nước mất nhà tan ".
Ngược lại, nếu mọi người biết vận dụng lẽ đạo vào trong cuộc sống thì xã hội sẽ tốt đẹp hơn nhiều. La Sơn Phu Tử Nguyễn Thiếp đã nhấn mạnh "Đạo học thành thì người tốt nhiều,người tốt nhiều thì triều đình ngay ngắn mà thiên hạ thịnh trị"
Tuy nhiên việc thực hành muốn đạt đến thành công cần phải có vai trò khơi gợi dẫn dắt của lí thuyết. Những kiến thức đã học luôn có tác dụng định hướng, dẫn dắt để việc thực hành được tốt hơn. Người thực hành mà không có sự dẫn dắt của học vấn thì khó có hy vọng đạt được mục đích, chẳng khác gì một người đi trong bóng đêm mà không có ánh sáng của ngọn đuốc soi đường.Không một học sinh nào có thể làm được bài tập mà không căn cứ vào những công thức hay định lý đã học. Cũng không một ai thành công ngay ở thí nghiệm đầu tiên mà không có sự hướng dẫn thao tác của thầy cô. Qua bài tấu, để củng cố và phát huy vai trò của việc học, La Sơn Phu Tử Nguyễn Thiếp đã thiết tha đề nghị xin vua Quang Trung thay đổi phương pháp học tập sao cho thích hợp: "Lúc đầu học tiểu học để bồi lấy gốc.Tuần tự tiến lên học đến tứ thư, ngũ kinh, chư sử. Học rộng rồi tóm lược cho gọn, theo điều học mà làm."
Có một phương pháp học tập tốt và đúng đắn, kết hợp với những thao tác thực hành bài bản, chắc chắn kết quả học tập sẽ được nâng cao và "nhân tài mới lập được công. Triều đình nhờ thế cũng được vững yên".
Tóm lại, từ viếc tìm hiểu bài tấu "Bàn luận về phép học" của La Sơn Phu Tử Nguyễn Thiếp, em nhận thấy hai yếu tố "học" và "hành" đều có tầm quan trọng như nhau và quan hệ mật thiết cùng nhau. "Học" có vai trò dẫn dắt việc "hành" và "hành" có tác dụng củng cố khắc sâu và hoàn chỉnh việc "học". Từ đó, em phải thay đổi phương pháp học tập sao cho đúng đắn, biết kết hợp vận dụng tốt cả hai yếu tố "học" và "hành" để nâng cao trình độ học vấn của bản thân và áp dụng linh hoạt vào thực tế.
------------------------HẾT-------------------------
Như vậy chúng tôi đã gợi ý Từ bài Bàn luận về phép học, hãy nêu suy nghĩ về mối quan hệ giữa "học" và "hành" bài tiếp theo, các em chuẩn bị cho phần Phân tích bài Bàn luận về phép học của Nguyễn Thiếp và cùng với phần Soạn bài Bàn về phép học để có thể hiểu rõ hơn về nội dung này.