A. KIẾN THỨC CƠ BẢN
I. Tác giả:
1. Cuộc đời
- Nguyễn Công Hoan (1903-1977) quê ở huyện Văn Giang, tỉnh Hưng Yên sinh trưởng trong một gia đình Nho học nghèo.
- Ông kiểm sống bằng nghề dạy học và bắt đầu sự nghiệp sáng tác vào năm 1920, nổi tiếng với tập truyện ngắn Kép tư bền (1935).
- Sau cách mạng, ông tiếp tục hoạt động trên lĩnh vực báo chí, văn học. Ông được bầu làm Chủ tịch Ban chấp hành Hội Nhà văn Việt Nam (1957 - 1958).
2. Sự nghiệp.
- Sự nghiệp sáng tác của Nguyễn Công Hoan khá đồ sộ. Ông để lại hơn 20 tiểu thuyết và khoảng 200 truyện ngắn..
- Truyện ngắn: Kép tư bên (1935), Hai thằng khốn nạn (1937), Người vợ lẽ bạn tôi (1937),...
- Tiểu thuyết: Lá ngọc cành vàng (1935), Ông chủ (1935), Bước đường cùng (1938)....
3. Phong cách
- Phong cách của một nhà văn hiện thực bậc thầy.
- Là một cây bút trào phúng xuất sắc, Nguyễn Công Hoan sử dụng tiếng cười để đả phá ách thống trị tàn bạo của thực dân Pháp và bè lũ tay sai.
II. Tác phẩm “Tinh thần thể dục”
1. Xuất xứ
- Nguyễn Công Hoan sáng tác tác phẩm khi thực dân Pháp rầm rộ cổ động “phong trào thể dục thể thao” nhằm đánh lạc hướng sự tranh đấu đòi độc lập, chủ quyền của tầng lớp thanh niên.
- Tác phẩm ra đời nhằm mục đích vạch trần bộ mặt bịp bợm đó.
2. Những sự kiện chính của tác phẩm
- Quan huyện gửi trát về bắt dân làng Ngũ Vọng đi xem bóng đá.
- Lí trưởng theo yêu cầu đó bất thân làng đi xem.
- Mọi người trong làng ai cũng cố từ chối vì phải đi làm kiếm sống.
- Lí trưởng sai người tróc nã bắt cho bằng được số người đi xem.
3. Ngoài đoạn mở đầu giới thiệu tờ trát của tri huyện Lê Thăng, truyện gồm có năm cảnh sau:
- Cảnh ở nhà anh Mịch; là đầy tớ nhà ông nghị, anh Mịch không dám đi vì sợ làm ông nghĩ giận thì cả nhà anh chết đói,
- Cảnh ở nhà bác Phô: bác Phô trai ốm, bác Phô gái van xin lí trưởng tha cho, thậm chí là để mình đi thay, nhưng bị từ chối vì đàn bà không được đi xem đá bóng.
- Cảnh ở nhà bà cụ phó Bính; bà cụ Xin cho con mình đi bằng cách đút lót lí trưởng để ông ta là ngơ việc mình thuê người khác đi hộ.
- Cảnh ở sân đình làng Ngũ Vọng và nhà của mấy người bị bắt đi xem đá bóng: lí trưởng quát tháo vì thiếu những 18 người. Tuần đến từng nhà tróc nã.
- Cảnh trên đường lên huyện: lí trưởng đi cuối cùng áp tải người xem như áp tải tù nhân.
4. Tính chất trào phúng và đối tượng bị đả kích
- Thể thao, đặc biệt bóng đá vốn là thú tiêu khiển của nhiều người, nhưng ở đây việc đi xem bóng đá là điều bắt buộc.
- Lí trưởng bị quan trên ép buộc nên đã cưỡng bức dân chúng đi xem. Nguyên nhân trốn tránh đi xem đá bóng là vì mọi người sẽ không có cơm ăn, sẽ đau ốm,... nếu hưởng ứng tinh thần thể thao đó.
- Bên ngoài có vẻ mang tính chính nghĩa (chăm lo đến đời sống tinh thần của người dân) nhưng thực chất phi nghĩa của chính sách thể thao, thể dục của bọn thực dân (khi mọi người đang sống trong cảnh khốn đốn vô vùng),
- Ông lí nhân trát bắt dân đi xem đá bóng đã tìm cách xoay tiền của dân, trắng trợn nhận hối lộ.
- Truyện tập trung phê phán các đối tượng:
+ Sự nhẫn tâm, lợi dụng chức quyền để trục lợi của ông lí.
+ Sự sợ hãi, nhút nhát của dân chúng.
+ Tính chất bịp bợm của chính sách thể thao do thực dân Pháp khởi xướng.
5. Thái độ của lí trưởng khi thúc bắt dân đi xem bóng
- Cương quyết tập trung cho bằng được.
- Hống hách, nóng nảy xem người như cỏ rác.
- Sợ hãi quan trên vì lo không tróc đủ số người.
6. Thái độ của người dân khi phải đi xem bóng đá để hưởng ứng “tinh thần thể dục”, thể thao là bức tranh hoàn toàn trong phản với thái độ của những kẻ có chức có quyền:
- Sợ hãi van xin.
- Sợ hãi tìm cách lẩn trốn.
- Chạy chọt, đút lót để không phải đi.
7. Đặc sắc nghệ thuật của truyện
- Nghệ thuật tạo dựng sự tương phản trào phúng.
- Người viết phát hiện ra mâu thuẫn rồi phóng đại lên để gây cười bằng cách dựng lên năm hoạt cảnh với nhiều chi tiết sống động và bút pháp giễu nhại hóm hỉnh, sâu cay sự bịp bợm của kẻ cầm quyền.
----------------------HẾT------------------------
Trên đây là phần Soạn bài Tinh thần thể dục của tác giả Nguyễn Công Hoan để có thêm kiến thức trả lời, làm tập làm văn, các em có thể tham khảo thêm phần Cảm nhận về bài thơ Thương Vợ và cùng với phần Soạn bài Thương vợ nữa nhé.
Câu 1: Bố cục 3 phần
Sau phần học này chúng ta tiếp tục chuẩn bị trả lời câu hỏi, Soạn bài Luyện tập viết bản tin cùng với phần Soạn bài Cha con nghĩa nặng để học tốt hơn