1. Mở bài:
- Giới thiệu khái quát về tác giả, tác phẩm.
- Khái quát nội dung khổ 1.
2. Thân bài:
- Biện pháp tu từ so sánh, nhân hóa "Mặt trời xuống biển như hòn lửa".
=> Khung cảnh thiên nhiên rực rỡ, báo hiệu một ngày sắp kết thúc.
- Biện pháp tu từ nhân hóa "Sóng đã cài then, đêm sập cửa": Gợi hình ảnh màn đêm đang dần buông xuống.
- "Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi": Tái hiện những con thuyền đang nối tiếp nhau ra khơi.
- "Câu hát căng buồm với gió khơi": Câu hát lạc quan, yêu đời, hăng say lao động.
3. Kết bài:
- Khẳng định lại giá trị nội dung và nghệ thuật ở khổ thơ đầu.
- Liên hệ mở rộng.
"Đoàn thuyền đánh cá" là bài thơ đặc sắc của nhà thơ Huy Cận viết về người lao động vùng biển. Đặc biệt, ở khổ thơ thứ nhất, tác giả đã tái hiện khung cảnh đoàn thuyền đánh cá ra khơi tấp nập. Đầu tiên, Huy Cận đã gợi lên khung cảnh thiên nhiên lúc chiều tà với hình ảnh "Mặt trời xuống biển như hòn lửa". Lúc này, mặt trời đỏ rực như đang dần chìm vào đại dương mênh mông. Ánh sáng của một ngày cũng dần biến mất nhường chỗ cho bóng tối. Bằng việc sử dụng biện pháp tu từ nhân hóa "Sóng đã cài then, đêm sập cửa", nhà thơ đã gợi lên cảnh vạn vật như đang chìm vào giấc ngủ. Khi mà thiên nhiên đi vào trạng thái nghỉ ngơi thì đó lại là lúc đoàn thuyền đánh cá ra khơi. Từ "lại" đã diễn tả hoạt động lặp lại thường xuyên. Công việc của người ngư dân không phải diễn ra trong ngày một, ngày hai mà đó là cả một hành trình dài. Nhưng không vì thế mà người đi biển nản lòng, họ vẫn cất vang "Câu hát căng buồm với gió khơi". Câu hát mang bao niềm vui, niềm hi vọng về một lần ra khơi thuận buồm xuôi gió. Bằng việc sử dụng biện pháp tu từ so sánh, nhân hóa đặc sắc, nhà thơ Huy Cận đã khéo léo làm nổi bật cảnh đoàn thuyền đánh cá ra khơi với sự hùng vĩ, tráng lệ. Qua đây, người đọc phần nào cảm nhận được tình yêu thiên nhiên và con người của nhà thơ.
------------------------
Để tìm hiểu chi tiết hơn về bài thơ, các em có thể tham khảo thêm các nội dung khác như: Đoạn văn phân tích khổ cuối Đoàn thuyền đánh cá, Đoạn văn phân tích khổ 1 bài Đoàn thuyền đánh cá, Phân tích cảnh ra khơi của Đoàn thuyền đánh cá.
Huy Cận là một nhà thơ tiêu biểu của nền thơ Việt Nam. Thơ của ông mang hai phong cách riêng biệt. Trước cách mạng tháng Tám, ông có hồn thơ u sầu, ảo não nhưng sau đó lại tươi trẻ, dạt dào hơn. "Đoàn thuyền đánh cá" là tác phẩm tiêu biểu cho phong cách thơ ông sau cách mạng. Bài thơ đã diễn tả không khí lao động vui vẻ, phấn khích của người ngư dân. Ở khổ thơ đầu tác giả đã miêu tả rất rõ hình ảnh con thuyền ra khơi cùng với câu hát yêu đời của người ngư dân.
Mở đầu đoạn thơ là hình ảnh đoàn thuyền đánh cá chuẩn bị ra khơi khi hoàng hôn xuống:
"Mặt trời xuống biển như hòn lửa
Sóng đã cài then đêm sập cửa".
Bằng việc sử dụng biện pháp tu từ nhân hóa và so sánh đặc sắc, nhà thơ Huy Cận đã giúp người đọc hình dung ra hình ảnh mặt trời đỏ rực như hòn lửa từ từ chìm vào đại dương mênh mông. Không gian mặt biển trong giây phút những tia sáng mặt trời cuối cùng giao hòa giữa ánh sáng và bóng tối được khắc họa đầy đủ và thật ấn tượng. Xét về vị trí địa lí thì khi đứng ở vùng biển Quảng Ninh không thể thấy được hình ảnh mặt trời xuống biển. Vậy đó là một điểm nhìn tưởng tượng, hay cũng có thể nhà thơ đang đứng trực tiếp trên con thuyền và hướng mắt về vùng biển thì mới có thể chiêm ngưỡng được vẻ đẹp kì vĩ đến vậy. Không chỉ thế, tác giả còn sử dụng biện pháp tu từ liên tưởng, tưởng tượng. Khi trời tối, vũ trụ mang một vẻ đẹp huyền bí. Nó như một ngôi nhà lớn mà màn đêm là cánh cửa và sóng là then cửa. Lúc này vạn vật đang dần chìm vào sự nghỉ ngơi sau một ngày dài. Ở hai câu thơ đầu ta thấy khung cảnh thiên nhiên sinh động hơn chứ không giống như xúc cảm ở bài thơ Tràng Giang: "Sóng gợn Tràng Giang buồn điệp điệp/ Con thuyền xuôi mái nước song song". Hình ảnh thơ trước cách mạng thật buồn tẻ bởi nó nhuốm màu tâm trạng của con người. Còn sau cách mạng hồn thơ Huy Cận như nảy nở trở lại trở nên vui tươi hơn.
Ở những câu thơ tiếp theo, đó là khung cảnh đoàn thuyền đánh cá ra khơi trong buổi chiều tà:
"Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi
Câu hát căng buồm với gió khơi".
Không chỉ có một, hai chiếc thuyền ra khơi mà có cả đoàn thuyền nối đuôi nhau ra ngoài biển lớn. Không khí lao động của những con người đang đi lên xây dựng đất nước thật hào hùng, hồ hởi, trong lòng họ rạo rực một niềm vui. Bằng việc sử dụng từ "lại", tác giả diễn tả hoạt động thường xuyên liên tục của người ngư dân. Việc ra khơi không phải chỉ diễn ra trong ngày một, ngày hai mà đó là cả một hành trình dài, liên tục. Hoạt động đối lập của con người và thiên nhiên cho ta thấy rõ được thời gian lao động của người ngư dân. Khi mà tất cả mọi vật đều chìm vào sự yên tĩnh thì họ mới ra khơi. Thế nhưng, không vì thế mà người dân cảm thấy mệt mỏi hay chán nản. Họ vẫn cất vang "Câu hát căng buồm với gió khơi". Đó là câu hát yêu đời, hân hoan, hi vọng những lần ra khơi thuận buồm xuôi gió, cá xếp đầy khoang.
Bằng việc sử dụng những biện pháp nghệ thuật đặc sắc kết hợp với trí tưởng tượng phong phú, nhà thơ Huy Cận đã làm nổi bật bức tranh đoàn thuyền đánh cá ra khơi. Từ đó, ngợi ca tinh thần lao động tích cực, nhiệt huyết của người ngư dân trong công cuộc dựng xây đất nước.
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - HẾT - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
Khi phân tích khổ thơ đầu bài thơ "Đoàn thuyền đánh cá", các em cần chú ý phân tích các biện pháp tu từ và những hình ảnh thơ đặc sắc để làm bài văn này dễ dàng hơn nhé.