Mua và trưng bày mâm ngũ quả trên ban thờ ngày Tết là văn hóa lâu đời của người dân Việt. Tùy theo từng vùng miền, mâm ngũ quả, 5 loại quả đại diện cho ngũ hành trong trời đất lại được biến tấu và trưng bày theo nhiều cách khác nhau.
Vậy mâm ngũ quả ngày tết 2024 gồm những loại quả gì? Cách lựa chọn, chưng bày ra sao để cả năm no đủ, thành công? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn tìm được câu trả lời cho mình.
Mâm ngũ quả là mâm trái cây gồm 5 loại trái khác nhau, đại diện cho 5 hành Kim, Mộc, Thủy, Hỏa, Thổ trong vũ trụ. Mâm ngũ quả thường được lựa chọn cẩn thận và trang trí trên ban thờ của các gia đình, dòng họ với mong muốn cuộc sống sẽ được sung túc, no đủ trong cả năm.
Từ xa xưa, kinh Vu lan báo hiếu của Đạo Phật cũng nhắc đến ngũ quả với ý nghĩa đại diện cho ngũ thiện căn của con người, bao gồm: Huệ căn, niệm căn, định căn, tấn căn, tín căn của con người.
Mặc dù khác nhau về tín ngưỡng vùng miền, tuy nhiên, mâm ngũ quả ở 3 miền Bắc, Trung, Nam vẫn thường bao gồm các loại quả như chuối xanh, quất, bưởi, đào, nho, cầu, dừa, đủ, xoài, sung, thơm,... và đại diện cho Phú (giàu có, nhiều của cải), Quý (phẩm chất sang trọng), Thọ (có nhiều sức khỏe), Khang (gia đình thịnh vượng), Ninh (sự bình an) ngày tết.
Theo tín ngưỡng của người dân Miền Bắc, mâm ngũ quả ngày tết đẹp, đúng chuẩn không thể thiếu các loại trái cây với 5 màu sắc rực rỡ như nải chuối xanh, bưởi, sung, lựu, quất, ớt, phật thủ,... Mỗi loại trái cây thường mang một ý nghĩa riêng, đại diện cho các mong muốn trong năm mới của gia chủ.
- Nải chuối xanh, quả phật thủ nhiều tay: thể hiện sự che chở, bao bọc
- Quả bưởi, cam, trứng gà: đại diện cho may mắn, phúc lộc đủ đầy trong năm mới
- Quất, táo: thể hiện cho sự sung túc, phú quý
- Đào, hồng: mong cầu sự thăng tiến, thành đạt
- Lựu: gia đình đông đúc, con cháu sum vầy
- Dưa hấu: thể hiện sự tròn đầy, mong năm mới may mắn, sung túc
- Quả thanh long: long phụng hội tụ
- Đu đủ: mong muốn một năm đầy đủ, phồn thịnh
- Xoài: một năm tiêu xài không thiếu thốn
* Cách bày mâm ngũ quả miền Bắc.
Mâm ngũ quả của người miền Bắc thường được trình bày theo thứ tự từ lớn đến nhỏ. Nải chuối lớn nhất sẽ được đặt ở dưới cùng. Tiếp đó, quả bưởi, phật thủ sẽ được đặt ở chính giữa nải chuối. Những loại quả khác sẽ được trình bày xung quanh sao cho hài hòa, cân đối. Các loại quả nhỏ như quất, ớt, sung sẽ được gài vào các khe nhỏ phía dưới nải chuối hoặc đặt lên trên cùng.
Bạn có thể tham khảo một số mẫu bày mâm ngũ quả ngày tết 2024 ở miền Bắc dưới đây.
Khác với sự cầu kỳ, kỹ tính của người miền Bắc, mâm ngũ quả của người miền Nam lại được trưng bày một cách đơn giản với danh mục quả đa dạng như chuối, bưởi, dứa, xoài, sung, dưa hấu, nho, táo đỏ, táo xanh, ..
* Cách trưng bày mâm ngũ quả của người miền Trung
Giống như cách trưng bày mâm ngũ quả của người miền Bắc, người miền Trung bày mâm ngũ quả theo trọng lượng và hình khối của quả. Những quả to, nặng sẽ được đặt ở dưới cùng để làm bệ đỡ cho những quả nhỏ phía trên sao cho vừa mắt, hài hòa là được.
Dưới đây là một số mẫu, hình ảnh mâm ngũ quả của người miền Trung mà bạn có thể tham khảo
Mâm ngũ quả ngày Tết cầu, dừa, đủ, xoài chính là nét đặc trưng trong văn hóa của người miền Nam. Theo đó, mâm ngũ quả của người Nam Bộ sẽ không thể thiếu 5 loại quả: mãng cầu, dừa, đu đủ, xoài, sung.
Sở dĩ có sự khác biệt này chính là do cách đọc, cách phát âm của người dân. Với cách đọc này, mâm ngũ quả của người miền Nam sẽ thể hiện ý nghĩa sung túc, cầu vừa đủ xài.
Cũng theo quan điểm này, các loại quả như chuối, cam, quýt sẽ không bao giờ xuất hiện trên mâm ngũ quả của người miền Nam. Điều này được giải thích bởi quả chuối, phát âm giống "chúi" (cả năm sẽ không thể ngóc đầu lên được), hay quả cam, quýt (quýt làm cam chịu, đại diện cho sự không hay).
* Cách bày mâm ngũ quả của người miền Nam năm 2024.
Bởi vì không thờ chuối nên mâm ngũ quả của người miền Nam sẽ được bày theo hình tam giác hay ngọn tháp. Những quả to, nặng sẽ được bày ở phía dưới, những quả nhẹ hơn sẽ được bày lên trên. Cặp dưa hấu hình tròn sẽ được bày ở 2 bên bàn thờ.
Một số mẫu bài trí mâm ngũ quả ngày tết Miền Nam sẽ được thể hiện qua các hình ảnh dưới đây.
* Cách lựa chọn loại quả trưng bày trên mâm ngũ quả ngày tết
Tùy thuộc theo văn hóa vùng, miền nơi sinh sống và quan niệm thờ cúng của gia đình mà bạn có thể lựa chọn danh sách quả trưng bày trên mâm ngũ quả cho phù hợp. Tuy vậy, bạn cần phải lựa chọn những loại quả tươi, còn cuống lá, màu sắc rực rỡ theo ngũ hành, không chính nẫu hay có mùi hắc, nồng, vị cay, đắng.
Những loại quả có mùi thơm đặc trưng, có gai như Sầu riêng, mít cũng không được chọn, đặt trong mâm ngũ quả.
* Cách làm sạch các loại quả
Các loại quả sau khi lựa chọn cần được mang về nhà, rửa sạch với nước muối loãng, lau với khăn sạch để trưng bày.
* Trưng bày mâm ngũ quả ngày tết 2024
Mâm ngũ quả cần được bày trên khay, đĩa to, chắc chắn. Sau khi bày, cần đặt lên ban thờ trước đêm 30 Tết (tháng đủ) hoặc trước đêm 29 (nếu tháng thiếu).
* Tuyệt đối không được trưng bày các loại quả nhựa, mâm ngũ quả giả lên ban thờ ngày tết 2024.
Sau khi tham khảo mâm ngũ quả ngày tết 2024 tại 3 miền Bắc, Trung, Nam, chắc hẳn bạn đã tìm ra ý tưởng lựa chọn hoa quả và cách bài trí mâm ngũ quả hút tài lộc, may mắn cho gia đình mình trong ngày tết rồi đúng không. Ngoài ra, để ban thờ gia đình, dòng họ thêm đẹp, bạn cũng cần tham khảo thêm các mẫu cắm hoa ban thờ đẹp của chúng tôi và đón tết sung túc, đủ đầy.