1. Mở bài:
- Nguyễn Du là một nhà thơ tài năng, là bậc thầy ngôn ngữ.
- Tác phẩm nổi tiếng nhất của ông là "Truyện Kiều".
- Tác phẩm là câu chuyện về cuộc đời nàng Kiều tài năng, xinh đẹp. Vẻ đẹp và tài năng của nàng thể hiện thông qua đoạn trích "Chị em Thuý Kiều".
2. Thân bài:
a. Khái quát về đoạn trích:
- Vị trí: thuộc phần đầu "Gặp gỡ và đính ước", giới thiệu về gia cảnh của Kiều.
- Nội dung: Miêu tả vẻ đẹp của chị em Thuý Kiều, Thuý Vân.
b. Vẻ đẹp của Thuý Kiều:
* Vẻ đẹp nhan sắc:
- Nguyễn Du đã tập trung miêu tả vẻ đẹp của Vân trước để làm đòn bẩy, nhấn mạnh vẻ đẹp của Kiều "Kiều càng sắc sảo mặn mà".
+ Tác giả đã sử dụng nghệ thuật ước lệ, tượng trưng, lấy vẻ đẹp của thiên nhiên "làn thu thuỷ", "nét xuân sơn", "hoa", "liễu" để miêu tả vẻ đẹp của Thuý Kiều.
+ Nguyễn Du chú ý miêu tả đôi mắt của Kiều "Làn thu thuỷ, nét xuân sơn" để gợi lên cả vẻ đẹp của nàng: Đôi mắt đẹp, trong như nước mùa thu, đôi lông mày như nét núi mùa xuân (bút pháp điểm nhãn).
- Vẻ đẹp của Kiều của vượt ra khỏi chuẩn mực thông thường:
+ Nhà thơ đã sử dụng biện pháp nhân hoá "hoa ghen", "liễu hờn" cùng thành ngữ "nghiêng nước nghiêng thành" để chỉ vẻ đẹp của Kiều - một vẻ đẹp khiến thiên nhiên cũng ghen tị.
+ Việc miêu tả vẻ đẹp của Kiều vượt ra khỏi quy luật tự nhiên: gợi lên một số phận truân chuyên, trắc trở.
* Vẻ đẹp tài năng:
- Nàng được trời phú cho bản tính "thông minh" cùng tài năng cầm, kì, thi, hoạ: tất cả đều nhất mực tinh thông.
- Kiều còn "làu bậc ngũ âm" cũng như "ăn đứt hồ cầm": nàng thuộc tất cả âm giai của nhạc cổ lại tinh thông đàn tỳ bà cổ.
- Không chỉ vậy, Kiều còn có tài năng sáng tác với khúc nhạc "bạc mệnh", mỗi khi tấu lên đều khiến người nghe phải sầu não, buồn thương.
- Tài năng của nàng, đặc biệt là khúc nhạc "Bạc mệnh": dự cảm về số phận éo le, "hồng nhan" đầy trắc trở của Kiều.
c. Đặc sắc nghệ thuật:
- Nghệ thuật ước lệ tượng trưng để miêu tả vẻ đẹp của Kiều rất đặc sắc.
- Ngôn ngữ và hình ảnh so sánh đều hết sức gợi tả.
- Nghệ thuật đòn bẩy, điểm nhãn, nhân hoá, ... đều được sử dụng rất khéo léo.
3. Kết bài:
- Vẻ đẹp và tài năng của Kiều đều là tuyệt mỹ nhưng nó cũng là dự cảm về số phận trắc trở của nàng.
- Thể hiện tư tưởng nhân đạo của Nguyễn Du: trân trọng, ngợi ca vẻ đẹp, phẩm chất của người phụ nữ xưa.
"Truyện Kiều" của Nguyễn Du là một kiệt tác của văn học Việt Nam. Trong đó, hình tượng nàng Kiều được coi là đại diện cho những người con gái tài sắc vẹn toàn. Vẻ đẹp ấy được thể hiện rất rõ qua đoạn trích "Chị em Thúy Kiều". Trước khi miêu tả Kiều thì Nguyễn Du đã diễn tả lại vẻ đẹp của Thúy Vân với "Khuôn trăng đầy đặn nét ngài nở nang". Ông sử dụng nghệ thuật đòn bẩy, đặt vẻ đẹp của hai người cạnh nhau để người sau càng nổi bật hơn người trước. So với Thúy Vân, Kiều "càng sắc sảo, mặn mà". Đó là vẻ đẹp trên đôi mắt "làn thu thủy" long lanh như dòng nước mùa thu, hay "nét xuân sơn" - cặp lông mày đẹp như dáng núi mùa xuân. Tác giả đã dùng nghệ thuật ước lệ, lấy thiên nhiên để diễn tả vẻ đẹp của người con gái đang độ tuổi xuân thì. Không chỉ vậy, Kiều còn đẹp đến nỗi khiến cho "hoa ghen", "liễu hờn". Biện pháp tu từ nhân hóa đã cho ta thấy sự tủi hờn, thua kém của thiên nhiên khi đứng trước một nàng Kiều sắc nước hương trời. Vẻ đẹp của Thúy Kiều không chỉ nằm ở ngoại hình mà còn có được thể hiện trong tài năng tuyệt vời. Là một người thông minh, cầm, kì, thi, họa không thể làm khó được nàng. Kiều tinh thông âm luật, đánh Hồ cầm còn hay hơn cả người Hồ. Không những vậy, nàng còn tự sáng tác được một khúc ca khiến người nghe cảm thấy đau thương, xót xa và đặt tên là khúc "Bạc mệnh". Có thể nói, Thúy Kiều là một mỹ nhân tuyệt sắc và không kém phần tài năng. Từ đó, ta thấy được tấm lòng trân trọng, yêu thương những con người tài hoa nhưng có số phận bất hạnh của tác giả Nguyễn Du.
Nguyễn Du là một nhà thơ tài năng, một bậc thầy của nghệ thuật sử dụng ngôn ngữ. Tác phẩm nổi tiếng nhất mà ông để lại cho hậu thế là kiệt tác "Truyện Kiều". Tác phẩm là câu chuyện về cuộc đời của nàng Kiều tài năng và xinh đẹp nhưng lại chịu số phận 15 năm lưu lạc, lênh đênh giữa cuộc đời. Vẻ đẹp và tài năng của nàng Kiều được Nguyễn Du thể hiện rõ thông qua đoạn trích "Chị em Thuý Kiều".
Đoạn trích "Chị em Thuý Kiều" nằm ở phần đầu "Gặp gỡ và đính ước" của tác phẩm "Truyện Kiều". Đây là phần mà tác giả Nguyễn Du tập trung giới thiệu về gia đình của Kiều. Đoạn trích "Chị em Thuý Kiều" miêu tả chi tiết về vẻ đẹp cũng như tài năng của hai chị em Thuý Kiều, Thuý Vân, đặc biệt là vẻ đẹp của Thuý Kiều.
Nếu như đoạn trích có 24 câu thơ thì Nguyễn Du dành tới 12 câu thơ để miêu tả vẻ đẹp của Kiều, điều đó chứng tỏ sự ưu ái của ông dành cho nàng. Không chỉ vậy, mặc dù Kiều là chị gái của Thuý Vân, nhưng ông lại dồn tâm, dồn lực để miêu tả vẻ đẹp của Thuý Vân trước khi miêu tả vẻ đẹp của Kiều. Để rồi khi bước sang miêu tả vẻ đẹp của Kiều, Nguyễn Du đã nhấn mạnh rằng:
"Kiều càng sắc sảo, mặn mà
So bề tài sắc lại là phần hơn"
Đây chính là nghệ thuật đòn bẩy, khơi gợi trong lòng người đọc một sự chờ đợi trong mong mỏi được chiêm ngưỡng vẻ đẹp của nàng Kiều. Và Nguyễn Du đã vẽ nên bức chân dung nhan sắc của Kiều đẹp tuyệt vời như sau:
Làn thu thủy, nét xuân sơn,
Hoa ghen thua thắm, liễu hờn kém xanh.
Một hai nghiêng nước nghiêng thành,
Sắc đành đòi một, tài đành họa hai."
Nguyễn Du đã sử dụng nghệ thuật ước lệ, lấy vẻ đẹp của thiên nhiên để làm thước đo cho vẻ đẹp của con người. Những hình ảnh như thu thuỷ, xuân sơn, hoa, liễu, ... được ông sử dụng để thể hiện vẻ đẹp của một giai nhân tuyệt sắc. Nếu như ở Thuý Vân, Nguyễn Du chú trọng miêu tả từng chi tiết trên khuôn mặt, lông mày, màu da, nước tóc,... thì ở Thuý Kiều, ông lại chỉ tập trung miêu tả đôi mắt của nàng. Bởi đối với một con người, đôi mắt là cửa sổ của tâm hồn, chứa đựng tất cả tâm tư, tình cảm của người đó. Với Kiều, đôi mắt ấy như một "làn thu thuỷ", còn đôi lông mày của nàng lại như một "nét xuân sơn". Một đôi mắt trong biếc như làn nước của mùa thu cùng với đôi lông mày thanh tú tựa như dáng núi mùa xuân, một vẻ đẹp mà không có bút nào tả xiết! Đây là bút pháp điểm nhãn được Nguyễn Du sử dụng, chỉ một nét chấm phá mà gợi ra cả nhan sắc của một con người. Nguyễn Du chỉ vẽ Kiều thông qua đôi mắt vậy mà ta cũng đã cảm nhận được vẻ đẹp thanh tú tuyệt vời của nàng. Vậy mới biết, ngòi bút của Nguyễn Du quả thật vô cùng xuất sắc! Không chỉ vậy, Nguyễn Du còn so sánh vẻ đẹp của Kiều với "hoa", với "liễu", những vẻ đẹp yểu điệu, dịu dàng của thiên nhiên đã được người ta công nhân. Người xưa thường ví mỹ nhân như hoa, như ngọc. Vậy mà vẻ đẹp của nàng Kiều lại vượt qua cả vẻ đẹp của tạo hoá, vượt ra khỏi mọi khuôn khổ của vẻ đẹp tự nhiên, khiến cho "Hoa ghen thua thắm, liễu hờn kém xanh", thậm chí là "nghiêng nước nghiêng thành". Nguyễn Du đã sử dụng nghệ thuật nhân hoá "hoa ghen", "liễu hờn" cùng thành ngữ "nghiêng nước nghiêng thành" chỉ để miêu tả vẻ đẹp của Kiều. Vẻ đẹp ấy của nàng quả là tuyệt mỹ, khiến cho tạo hoá cũng phải hơn thua mà ghen tị. Thế nhưng khi miêu tả vẻ đẹp của nàng, Nguyễn Du dường như đã dự cảm về số phận của Kiều, về cuộc đời trôi nổi của nàng sau này. Bởi vẻ đẹp của nàng đã vượt mọi khuôn khổ, gợi lên những mâu thuẫn, bất hoà với tạo hóa, vậy thì chắc hẳn cuộc đời của nàng cũng sẽ đầy những truân chuyên và quả đúng là như vậy!
Nàng Thuý Kiều xinh đẹp không chỉ có nhan sắc "chim sa cá lặn", nàng còn là một người con gái với tài năng cầm, kỳ, thi, hoạ vô cùng tuyệt vời: "Sắc đành đòi một, tài đành hoạ hai". Ở Thuý Vân, Nguyễn Du chỉ tập trung miêu tả nhan sắc của nàng, nhưng với Thuý Kiều, ông lại chỉ dành một phần tả nhan sắc của nàng, còn lại, ông dồn hết tâm sức để miêu tả tài năng của nàng, rằng:
"Thông minh vốn sẵn tính trời,
Pha nghề thi họa, đủ mùi ca ngâm.
Cung thương làu bậc ngũ âm,
Nghề riêng ăn đứt hồ cầm một trương.
Khúc nhà tay lựa nên chương,
Một thiên Bạc mệnh, lại càng não nhân."
Thuý Kiều, nàng không chỉ là hiện thân của vẻ đẹp mà còn là hiện thân của tài năng. Trời phú cho nàng sự "thông minh" thiên bẩm, lại còn phú cho nàng cả đủ cả "thi hoạ" và "ca ngâm". Tất cả tài năng của nàng đều đạt tới mức tinh thông, lí tưởng, đặc biệt là tài năng đàn cầm. Phụ nữ xưa chỉ cần biết cầm, kì, thi, hoạ, mỗi thứ một chút ít đã là bậc tài nữ trong thiên hạ, vậy mà Thuý Kiều lại có thể "làu bậc ngũ âm" cũng như đánh được loại đàn "Hồ cầm" - loại đàn của người Hồ vô cùng khó học. Không chỉ giỏi đánh đàn, nàng còn có thể sáng tác ra những tuyệt khúc mà nổi bật là thiên "Bạc mệnh". Tiếng đàn khúc "Bạc mệnh" của nàng vang lên đều khiến cho người nghe phải xúc động, đau khổ, sầu nào. Điều đó đã chứng minh cho tài năng thi ca vô cùng tuyệt vời của Kiều, nhưng đó cũng là biểu hiện, là dấu hiệu về số phận "bạc mệnh" của nàng. Bởi bài hát, khúc ca mang theo tâm tư của người viết nhạc, một khúc nhạc não nề, buồn thương như thế chứng minh cho một trái tim đa sầu đa cảm, cũng là dự báo về một cuộc đời "hồng nhan" éo le, đầy bất hạnh.
Có thể nói rằng Nguyễn Du đã vô cùng thành công khi miêu tả vẻ đẹp của Thuý Kiều. Nghệ thuật ước lệ tượng trưng, đòn bẩy được ông sử dụng vô cùng tinh tế để làm nổi bật vẻ đẹp của Thuý Kiều so với người em Thuý Vân. Cùng với đó là nghệ thuật lấy điểm tả diện, nghệ thuật nhân hoá,... đều được Nguyễn Du sử dụng hết sức khéo léo khi miêu tả nhan sắc và tài năng của Kiều. Không chỉ vậy, những ngôn từ miêu tả hết sức độc đáo, những hình ảnh thiên nhiên so sánh có sức gợi cao đã giúp chúng ta hình dung ra vẻ đẹp và tài năng tuyệt vời của người con gái mang tên Vương Thuý Kiều.
Chỉ bằng những câu thơ của mình, Nguyễn Du đã vẽ lên bức chân dung vô cùng tuyệt mỹ của Thuý Kiều không chỉ về nhan sắc mà còn là tài năng của nàng. Nhưng qua những lời thơ miêu tả đầy ngợi ca ấy, ông cũng nói lên dự cảm của mình về cuộc đời đầy trắc trở của nàng Kiều. Từ đó, ta có thể thấy được một trong những cảm hứng nhân đạo mà Nguyễn Du gửi gắm là trân trọng vẻ đẹp, tài năng của những con người, đặc biệt là những phụ nữ trong xã hội xưa.
2.1. Dàn ý Phân tích vẻ đẹp của Thúy Kiều:
2.1.1. Mở bài:
- Giới thiệu về "Truyện Kiều" và tác giả Nguyễn Du.
- Giới thiệu đoạn trích "Chị em Thúy Kiều".
- Khái quát về vẻ đẹp của Thúy Kiều trong đoạn trích "Chị em Thúy Kiều".
2.1.2. Thân bài:
a) Vẻ đẹp về nhan sắc:
- Nguyễn Du đã miêu tả Thúy Vân trước để làm đòn bẩy nhấn mạnh vẻ đẹp của Kiều.
- "Làn thu thủy": Đôi mắt xanh, trong vắt như làn nước mùa thu.
- "Nét xuân sơn": Đôi lông mày cong, đẹp như dáng núi mùa xuân.
- "Hoa ghen", "liễu hờn": Thiên nhiên cũng phải ghen tị trước sắc đẹp của nàng -> Dự cảm, báo hiệu những điều chẳng lành sẽ ập đến, gợi số phận trắc trở, long đong.
=> Bút pháp ước lệ tượng trưng: Lấy vẻ đẹp của thiên nhiên để mô tả vẻ đẹp của con người.
b) Vẻ đẹp trong tài năng:
- Sự "thông minh" trời phú, học gì cũng đều tinh thông.
- "Làu bậc ngũ âm": Thuộc tất cả các âm giai của nhạc cổ.
- "Ăn đứt hồ cầm": Tiếng đàn của nàng còn hay hơn cả tiếng đàn của người Hồ - dân tộc sáng tạo ra chiếc đàn đó.
- Nàng tự sáng tác ra khúc "Bạc mệnh" khiến người nghe cảm thấy bi thương, đau xót mỗi khi tiếng đàn được cất lên -> Tiếng đàn báo hiệu cuộc đời nàng.
=> Người con gái tài năng, tinh thông âm luật.
c) Nghệ thuật:
- Nghệ thuật ước lệ tượng trưng, đòn bẩy.
- Ngôn ngữ, hình ảnh gợi tả.
- Các biện pháp tu từ như: so sánh, ẩn dụ, nhân hóa,...
2.1.3. Kết bài:
- Nêu cảm nhận của em về vẻ đẹp của nhân vật Thúy Kiều.
2.2. Bài văn mẫu Cảm nhận về vẻ đẹp và tài năng của Thúy Kiều siêu hay lớp 9
"Truyện Kiều" của Nguyễn Du là tập đại thành của thi ca Việt Nam thời trung đại. Tác phẩm nổi tiếng không chỉ bởi những tư tưởng vượt thời đại mà còn bởi bút pháp miêu tả nhân vật đầy nghệ thuật. Điều này được thể hiện rất rõ qua đoạn trích "Chị em Thúy Kiều". Ở đây, Nguyễn Du đã xây dựng nên một nàng Kiều tài sắc vẹn toàn, thể hiện sự ngợi ca dành cho những người phụ nữ tài hoa trong xã hội xưa.
Khi bắt đầu miêu tả Thúy Kiều, Nguyễn Du viết:
"Kiều càng sắc sảo mặn mà
So bề tài sắc lại là phần hơn"
Trước đó, tác giả đã miêu tả Thúy Vân là người con gái mang vẻ đẹp trang trọng, phúc hậu, khiến thiên nhiên phải nhún nhường vài phần. Thế nhưng đến Kiều, nàng lại mang vẻ đẹp "sắc sảo", "mặn mà". Nguyễn Du đã sử dụng đòn bẩy, đặt Thúy Vân lên trên trước để làm nổi bật lên vẻ đẹp của Kiều ở phía sau. Những từ "càng", "phần hơn" mang theo sắc thái tăng tiến, làm tôn lên vẻ đẹp xuất chúng của đứa con gái cả nhà họ Vương.
Để tạo ấn tượng cho người đọc về Thúy Kiều, Nguyễn Du đã tập trung miêu tả rõ hơn vẻ đẹp của nàng ở hai câu sau:
"Làn thu thủy nét xuân sơn
Hoa ghen thua thắm, liễu hờn kém xanh"
Những hình ảnh của thiên nhiên như "thu thủy", "xuân sơn", "hoa", "liễu" đã được tác giả sử dụng triệt để để diễn tả vẻ đẹp của một giai nhân tuyệt sắc đang ở độ xuân thì. Kiều có đôi mắt long lanh, trong sáng, đẹp như "làn thu thủy" - làn nước mùa thu trong vắt. Cặp lông mày của nàng có "nét xuân sơn", chính là dáng núi mùa xuân cong cong, nghiêng nghiêng, hài hòa với khuôn mặt. Chỉ với hai chi tiết đó thôi tác giả đã gợi ra cho ta về một người con gái đẹp nghiêng nước nghiêng thành. Đây chính là bút pháp điểm nhãn, mô tả một vài bộ phận để gợi ra toàn bộ chủ thể. Người thiếu nữ ấy còn đẹp đến nỗi khiến cho thiên nhiên phải ghen tị. "Hoa" và "liễu" đã được nhân hóa với nét tính cách "ghen", "hờn" thể hiện sự tự ti, ganh ghét đối với vẻ đẹp của nàng Kiều. Và có lẽ, đây cũng chính là điềm báo cho cuộc đời đầy sóng gió của nàng sau này.
Không chỉ là người có vẻ đẹp ngoại hình xuất sắc, Thúy Kiều còn được miêu tả với những tài năng xuất chúng:
"Thông minh vốn sẵn tính trời,
Pha nghề thi họa đủ mùi ca ngâm.
Cung thương làu bậc ngũ âm,
Nghề riêng ăn đứt hồ cầm một trương
Khúc nhà tay lựa nên chương
Một thiên Bạc mệnh, lại càng não nhân."
Con gái trưởng của Vương viên ngoại được trời phú cho sự thông minh nên khi học gì cũng tinh thông. Văn nhân thi sĩ thời xưa chơi đàn, chơi cờ, làm thơ, vẽ tranh thì Kiều cũng biết không thiếu một thứ gì. Không những thế, tài đánh đàn của nàng còn được người người ca ngợi. Thúy Kiều thuộc được cả năm nốt trong âm giai của nhạc cổ. Nàng đàn Hồ cầm hay đến nỗi, nếu như người Hồ mà nghe tiếng đàn của nàng cũng phải xin thua. Thúy Kiều còn có thể tự sáng tác một khúc nhạc của riêng mình, lấy tên là "Bạc mệnh". Bất cứ ai nghe xong khúc nhạc ấy đều không khỏi thổn thức vì những giai điệu tuyệt vời mà nàng Kiều mang đến
Để diễn tả vẻ đẹp và tài năng của Thúy Kiều, Nguyễn Du đã sử dụng rất nhiều những biện pháp, bút pháp nghệ thuật đặc sắc như ước lệ tượng trưng, nghệ thuật đòn bẩy, điểm nhã, nhân hóa,... Mỗi thứ lại được sắp đặt khéo léo, hợp lí, giữ nguyên được cái nét giản dị của ngòi bút tác giả.. Mỗi câu thơ đọc lên, người đọc lại được một phen trầm trồ, thán phục và kinh ngạc vì cách miêu tả độc đáo nhà thơ mang lại.
Đoạn trích "Chị em Thúy Kiều" đã thể hiện cho người đọc thấy rõ được vẻ đẹp về ngoại hình và tài năng của người con gái tài hoa tên Vương Thúy Kiều . Thế nhưng đó cũng là những dấu hiệu báo trước về số phận trắc trở của nàng sau này. Qua đoạn trích, Nguyễn Du đã thể hiện sự ca ngợi dành cho vẻ đẹp của người phụ nữ tài sắc vẹn toàn trong xã hội xưa.
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - HẾT - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
Tài năng của Nguyễn Du cùng những tư tưởng cao đẹp, vượt thời đại của ông về con người và cuộc đời là không thể nào phủ nhận. Đoạn trích Chị em Thuý Kiều là một trong những trích đoạn hay nhất của Truyện Kiều. Thông qua các bài viết khác như: Phân tích nhân vật Thúy Kiều trong đoạn trích Chị em Thúy Kiều, Cảm nhận về vẻ đẹp và tài năng của Thúy Kiều trong Chị em Thúy Kiều, Phân tích đoạn trích chị em Thúy Kiều, Phân tích chân dung Thúy Kiều trong đoạn Chị em Thúy Kiều chúng ta sẽ được cảm nhận và tìm hiểu rõ hơn về nhân vật Thuý Kiều trong kiệt tác Truyện Kiều của Nguyễn Du.