1. Giải thích nghĩa của từ "thở" được dùng trong dòng thơ "Mái lá khoan thai thở làn khói nhẹ. Chỉ ra sự khác biệt về nghĩa của từ "thở" trong ngữ cảnh này với từ "thở" trong câu: "Em bé thở đều đều khi ngủ say".
Trả lời:
- Từ "thở" trong dòng thơ "Mái lá khoan thai thở làn khói nhẹ" có nghĩa là phả ra, tỏa ra.
- Trong câu "Em bé thở đều đều khi ngủ say", từ "thở" chỉ hoạt động hô hấp của con người, hít khí vào lồng ngực rồi đưa trở ra qua mũi, miệng.
=> Từ "thở" trong câu "Mái lá khoan thai thở làn khói nhẹ" mang tính hình tượng. Nhà thơ sử dụng biện pháp nhân hóa làm câu thơ thêm gợi cảm, khiến mái lá cũng có thể "thở" giống con người.
2. Tìm các từ láy trong bài thơ. Chọn một từ để giải thích và nêu tác dụng của việc dùng từ láy đó.
Trả lời:
- Các từ láy trong bài thơ là: leng keng, lao xao, véo von, khúc khích, xao xuyến, thẹn thò.
- "thẹn thò" có nghĩa là rụt rè, ngượng ngùng, mất vẻ tự nhiên trong quan hệ tiếp xúc.
=> Tác giả sử dụng từ "thẹn thò" khắc họa trạng thái, dáng vẻ người chị dịu dàng, duyên dáng.
3. Cho biết công dụng của dấu ngoặc đơn và dấu ngoặc kép trong bài thơ "Gò Me".
Trả lời:
- Dấu ngoặc đơn: "Véo von điệu hát cổ truyền/ (Tre thôi khúc khích. Mây chìm lắng nghe)".
=> Dấu ngoặc đơn đánh dấu phần bổ sung thông tin cho phần trước đó.
- Dấu ngoặc kép: " - Hò... ơ... Trai Biên Hòa lụy gái Gò Me/ Không vì sắc lịch, mà chỉ vì mê giọng hò...".
=> Dấu ngoặc kép đánh dấu từ ngữ, câu, đoạn dẫn trực tiếp.
4. Chỉ ra các biện pháp tu từ trong những dòng thơ sau và nêu tác dụng của chúng:
a. Ao làng trăng tắm, mây bơi
Nước trong như nước mắt người tôi yêu.
b. Nằm dưới hàng me, nghe tre thổi sáo.
c. Me non cong vắt lưỡi liềm
Lá xanh như dải lụa mềm lửng lơ.
d. Tre thôi khúc khích, mây chìm lắng nghe.
Trả lời:
a. Biện pháp tu từ nhân hóa và so sánh.
- Tác giả đã sử dụng biện pháp nhân hóa khiến mây và trăng có những hành động giống con người, "tắm", "bơi" khắc họa khung cảnh sinh động mây, trăng in bóng xuống ao làng gợi lên khung cảnh làng quê yên bình, thể hiện sự gắn bó của nhà thơ với quê hương.
- Biện pháp so sánh "nước trong" được ví với "nước mắt người tôi yêu" lấy vẻ đẹp của con người để khắc họa vẻ đẹp thơ mộng của thiên nhiên. Qua đó, bộc lộ tình yêu quê hương thiết tha của nhà thơ.
b. Biện pháp tu từ nhân hóa.
- Biện pháp tu từ nhân hóa trong câu "Nằm dưới hàng me, nghe tre thổi sáo" giúp tăng giá trị gợi hình, gợi cảm cho câu thơ: Làm cho hình ảnh "tre" trở nên sinh động, có hơi thở, linh hồn của con người, có thể cảm nhận âm nhạc, có thể thổi sáo. Qua đó thể hiện tình cảm yêu thương của tác giả đối với quê hương.
c. Biện pháp tu từ so sánh.
"Lá xanh" được ví với "dải lụa mềm lửng lơ" khắc họa khung cảnh thiên nhiên thơ mộng. Qua đó, bộc lộ nỗi nhớ, tình yêu quê hương thiết tha.
d. Biện pháp tu từ nhân hóa.
- Biện pháp tu từ nhân hóa khiến cho tre và mây có trạng thái cảm xúc giống con người, tre "thôi cười khúc khích", mây "chìm lắng nghe" điệu hò của con người. Việc sử dụng biện pháp tu từ khiến câu thơ trở nên sinh động, gợi cảm: thể hiện sự giao hòa giữa con người và thiên nhiên đồng thời cho thấy cái nhìn tinh tế của nhà thơ khi quan sát cảnh vật thiên nhiên.
Hi vọng qua bài soạn này, em có thể nắm vững các kiến thức về tiếng Việt. Ngoài ra, Taimienphi.vn luôn cập nhật các bài soạn văn mẫu lớp 7 mới để phục vụ nhu cầu học tập của học sinh:
- Soạn bài Bài thơ "Đường núi" của Nguyễn Đình Thi, Vũ Quần Phương, Ngữ văn lớp 7, Kết nối tri thức với cuộc sống
- Soạn bài Viết bài văn biểu cảm về con người hoặc sự việc, Ngữ văn lớp 7, Kết nối tri thức với cuộc sống