Soạn bài Ra-ma buộc tội trang 59 SGK Ngữ văn 10 tập 1
Câu 1.
a. chọn D
b. Ra – ma không chỉ là một người chồng mà còn là một vị vua anh hùng chính vì vậy mà chàng phải thể hiện một thái độ sao cho phù hợp khi đứng trước nhiều người với đủ các tầng lớp khác nhau. Ngoài nguyên nhân cứu vợ thì nguyên nhân sâu xa, căn cốt hơn cả chính là lấy lại danh dự cho cộng đồng
- Xi ta cũng đảm nhiệm 2 chức vụ vô cùng quan trọng. Nàng là vợ nhưng cũng là hoàng hậu của một nước. chính vì vậy mọi hành động và lời nói đều phải cẩn trọng trước sau sao cho xứng đáng với cương vị và sự tôn nghiêm của hoàng hậu.
Câu 2.
a. Chọn A
b. Chọn C
c. Lời nói lặp lại liên quan rất nhiều đến danh dự và tài năng của một người anh hùng. Chàng hiểu rõ vai trò và sứ mệnh của bản thân nên dù yêu thương vợ nhưng chàng vẫn phải làm theo quy định những gì mà một vị vua nên làm. Trong lời nói của chàng là sự lúng túng, bối rối mặc dù nó được nói ra với một thái độ dứt khoát.
d. Khi Ra – ma nhìn Xi-ta bước lên giàn lửa chàng cảm nhận như trong lòng mình dường như lửa cũng đang đốt. Đây là một thử thách quá lớn đối với Ra – ma. Chàng bất lực đứng nhìn người mình yêu thương đang tiến gần tới cái chết
Câu 3.
- Xi ta xót xa trách rằng Ra - ma đã không suy xét cho kĩ khi vội vàng so sánh nàng với hạng phụ nữ tầm thường, vô luân kia. Với Xi ta - nàng luôn một lòng một dạ thủy chung không bao có ý định thay lòng đổi dạ. nàng sẵn sàng bỏ tất cả vinh hoa, phú quý, kể cả là danh dự của bản thân để theo Ra - ma vào nơi rừng sâu chịu cảnh lưu đày, khổ ải
- Khi bị quỷ vương bắt, nàng được thần khỉ ngỏ ý cõng trên lưng nhưng Xi Ta nhất quyết từ chối vì nghĩ đến danh dự cho Ra - ma và cũng như của chính mình → Nàng một lòng thủy chung với Ra - ma
- Xi-ta chọn cách bước lên giàn hỏa thiêu để chứng minh đức hạnh của mình đối với chồng trước mặt tất cả mọi người.
Câu 4.
Cảnh nàng Xi ta bước lên giàn hỏa thiêu khiến ai cũng xúc động, xót thương. Hình ảnh nhân vật Xi ta trong tác phẩm chính là hình ảnh đại diện cho người phụ nữ Ấn Độ với rất nhiều đức tính đáng quý, đáng trân trọng.
Câu 1.
Bố cục 2 phần:
- P1: từ đầu đến gan dạ 🡪 cuộc gặp gỡ của hai vợ chồng Uy – lít - xơ
- P2: còn lại 🡪 thử thách của Pê – nê – lốp và đoàn tụ
Câu 2.
- Trong lúc vợ chàng là Pê – nê – lốp không chịu nhận chàng và người con trai thì tỏ thái độ không bằng lòng khi mẹ không nhận ra cha thì Uy – lít – xơ vẫn điềm tĩnh mỉm cười và đặt niềm tin vào vợ “Đừng làm rầy mẹ...chắc chắn như vậy?”
- Chàng phân trần với con trai về việc giết các chàng trai của gia đình quyền quý 🡪 khôn ngoan, sáng suốt
- Uy – lít – xơ đã khóc sau khi nghe nguyên nhân tại sao vợ không nhận ra chàng 🡪 Chàng hiện lên là một con người giàu tình cảm, yêu thương gia đình
Câu 3.
- Pê-nê-lốp còn phân vân không chịu nhận ra chồng bở lẽ nàng sợ nếu như vội vã nhận người đó là chồng mà lại không phải thì sẽ ảnh hưởng rất lớn đến danh dự của nàng.
- Thông qua cách thử bí mật của chiếc giường trong màn đó Pê-nê-lốp hiện lên là một con người thông minh, bình tĩnh, tự tin, chủ động và quyết đoán, đồng thời thể hiện lòng thủy chung sâu sắc với người chồng của mình
Câu 4.
- Cách kể chuyện mang đậm hơi thở của sử thi. Trong đoạn trích lời kể được kể lại chậm rãi, với ngôn ngữ kể trang trọng, tỉ mỉ trong từng lời thoại.
- Để khắc họa nhân vật tác giả đã đặt cho nhân vật những cái tên dưới hình thức của các cụm danh từ, tính từ phổ biến trong sử thi Hi Lạp.
- Biện pháp nghệ thuật ở cuối đoạn là so sánh mở rộng với hình ảnh rõ ràng, cụ thể, sinh động và tạo hiệu quả nghệ thuật cao cho câu văn.
1. Sau khi chiến thắng, Ra-ma và Xi-ta gặp lại nhau trước sự chứng kiến của “mọi người”.
a) Công chúng đó bao gồm những ai ?
D. Tất cả những đối tượng trên.
b) Hoàn cảnh ấy có tác động như thế nào đến tâm trạng, ngôn ngữ đối thoại của Ra-ma, Xi-ta ?
-Tâm trạng, ngôn ngữ đối thoại của Ra-ma:
+ Ra-ma vừa với tư cách cá nhân, vừa với tư cách xã hội, chàng vừa yêu thương lại xót xa cho người vợ nhưng vẫn phải giữ bổn phận gương mẫu của một đức vua anh hùng. “ Thấy người đẹp khuôn mặt bông sen với những cuộn tóc lượn sóng đứng trước mặt mình, lòng Ra-ma đau như dao cắt. Nhưng vì sợ tai tiếng, chàng bèn nói với nàng, trước mặt những người khác...”. Thực chất những lời chàng nói không hoàn toàn chân thực,, không phải những lời sâu kín trong lòng.
-Tâm trạng, ngôn ngữ đối thoại của Xi-ta:
+ Xi-ta “như muốn giấu mình đi vì xấu hổ”, rồi “ khiêm nhường đứng trước Ra – ma”, “nàng muốn tự chôn vùi cả hình hài thân xác của mình”. Nàng xót xa, tủi hẹn. Hơn thế, đó là nỗi khổ đau mất đi danh dự của một con người trước cộng đồng.
+ Lúc đầu, Xi-ta xưng hô là “chàng” – “thiếp” rất thân mật, riêng tư nhưng sau đó là quan hệ xã hội “Hỡi Đức vua!... Người..”.
+ Sau đó, nàng quyết định chứng minh tấm lòng trong sạch của mình: “Chị không muốn sống sau những lời tố cáo lầm lạc như vậy. Chồng chị không hài lòng về chị, chàng đã ruồng rẫy chị trước mặt mọi người. Giờ thì chị sẽ từ bỏ tấm thân này cho ngọn lửa.” . Và Xi-ta đã bước vảo ngọn lửa và cầu xin thần lửa bảo vệ để minh chứng cho lòng trong sạch của mình.
2.Theo lời tuyên bố của Ra-ma thì :
a) Chàng giao tranh với quỷ Ra-va-na, tiêu diệt hắn để giải cứu Xi-ta vì động cơ gì ?
Đáp án A.
Theo lời tuyên bố của Ra-ma thì việc chàng giao tranh với quỷ Ra-va-na, tiêu diệt hắn để cứu Xi-ta là vì danh dự của chàng bị xúc phạm khi Ra-va-na dám cướp vợ chàng. “Ta làm điều đó vì nhân phẩm của ta, để xóa bỏ vết ô nhục, để bảo vệ uy tín và danh dự của dòng họ lừng lẫy tiếng tăm của ta’’. Ra-ma cũng thẳng thừng bảo với Xi-ta rằng : “Chẳng phải vì nàng mà ta đánh thắng kẻ thù’’.
b) Chàng ruồng bỏ Xi-ta vì lí do gì ?
Đáp án C.
Ra-ma tuyên bố từ bỏ Xi-ta bởi vì, chàng nói : “Người đã sinh trưởng trong một gia đình cao quý có thể nào lại thấy về một người vợ từng sống trong nhà kẻ khác, đơn giản chỉ vì mụ ta là một vật để yêu đương ?’’. Đây là vấn đề danh dự. Danh dự không thể cho phép người anh hùng chấp nhận một người vợ đã chung chạ với người khác. Tuy nhiên, ngoài vấn đề danh dự, trong lòng Ra-ma còn trỗi lên tình cảm ghen tuông nữa. Sự ghen tuông dày vò Ra-ma. Chàng không thể chịu nổi khi nghĩ đến việc “nàng (Xi-ta) đã bị quấy nhiễu ở trong vạt áo của Ra-va-na, đôi mắt tội lỗi của hắn đã hau háu nhìn khắp người nàng’’. Từ sự ghen tuông, Ra-ma đã ngờ vực sự trong trắng của Xi-ta : “Thấy nàng yêu kiều xinh đẹp, lại có được nàng trong nhà hắn, Ra-va-na đâu có chịu đựng được lâu.
c) Phân tích những từ ngữ lặp đi lặp lại nhiều trong lời nói của Ra – ma cho thấy ý chí, tâm trạng của chàng.
Ra – ma nhấn đi, nhấn lại sự rõ ràng, dứt khoát trong những lời nói của mình (“phải biết chắc điều này...”, “Ta nói rõ cho nàng hay, chẳng chút quanh co, ngập ngừng...”. Qua đây ta càng thấy có gì lúng túng, bối rối, không đành nơi chàng.
3. Trong lời đáp của mình, Xi-ta đã nhấn mạnh như thế nào về:
- Sự khác biệt giữa tư cách, đứa hạnh của nàng và loại phụ nữ tầm thường, thấp kém
- Sự khác biệt giữa điều tùy thuộc vào số mệnh của nàng, vào quyền lực của kẻ khác và điều trong vòng kiểm soát của nàng:
+ Điều tùy thuộc vào quyền lực của kẻ khác
+ Điều trong vòng kiểm soát của nàng:
Nàng chọn để ngọn lửa chứng minh cho phẩm tiết thủy chung của mình, đó là sự dũng cảm của một tấm lòng trinh bạch.
- Vai trò của thần A – nhi trong văn hóa Ấn Độ:
+ Là vị thần tượng trưng cho sự bất tử, cai quản cõi người trong văn hóa Ấn Độ. Vị thần tượng tương cho sự hiện sinh, không bao giờ lụi tàn, được nhân dân tin tưởng và tôn thờ.
+ Lời cầu khấn của Xi-ta cho thấy nàng đã tin tưởng vị thần Lửa với niềm tin thần sẽ che chở và chứng minh có tấm lòng của nàng. Qua đây, chúng ta cũng biết vị thần A – nhi có vị trí quan trọng trong tâm thức người dân Ấn Độ - đó là vị thần tối cao, mang sức mạnh siêu nhiên.
4. Phân tích thái độ của công chúng và nêu cảm nghĩ của anh(chị) trước cảnh Xi –ta bước vào lửa?
- Thái độ của công chúng trước cảnh Xi –ta bước vào lửa:
+ “Các phụ nữ bật ra tiếng khóc thảm thương. Cả loài Rắc – sa –xa lẫn loài Va –na – ra cùng kêu khóc vang trời”: công chúng vô cùng đau xót, thương cảm cho Xi –ta. Có lẽ họ cũng muốn giúp nàng Xi –ta nhưng lại không thể hành động.
- Cảnh Xi –ta bước vào lửa khiến em thấy cảm phục bởi sự dũng cảm của nàng.
Kiến thức cơ bản
1. Tóm tắt sử thi:
Câu chuyện diễn ra ở vương quốc Kô-sa-la. Vua Đa-xa-ra-tha có bốn người con trai do ba bà vợ sinh ra. Ra-ma là con cả, hơn hẳn các em về tài đức. Vua cha có ý định nhường ngôi cho chàng nhưng bà vợ thứ Ka-kê-i đã nổi lòng đố kị và nhắc lại chuyện ân nghĩa khi xưa. Nhà vua đành đày Ra-ma vào rừng mười bốn năm và trao ngôi lại cho con của Ka-kê-i. Ra-ma cùng vợ là Xi-ta và em trai Lắc-ma-na vào rừng sống ẩn dật. Thời hạn sắp hết nhưng biến cố lớn đã xảy ra, quỷ vương Ra-va-na lập mưu cướp Xi-ta đem về làm vợ. Mặc quỷ vương dụ dỗ và ép buộc, Xi-ta vẫn kịch liệt chống cự. Được tướng khỉ Ha-nu-man giúp đỡ, Ra-ma đã cứu được Xi-ta. Nhưng sau đó, Ra-ma nghi ngờ tiết hạnh của Xi-ta và không muốn nhận lại nàng làm vợ. Để chứng tỏ lòng chung thuỷ của mình, Xi-ta đã nhảy vào lửa. Thần lửa biết Xi-ta trong sạch nên đã cứu nàng. Ra-ma và Xi-ta trở về kinh đô, khiến cho con dân được sống trong thái bình.
2. Đoạn trích là thử thách cuối cùng của Ra-ma và Xi-ta trên con đường tìm về với hạnh phúc và danh vọng. Bằng lối kể chuyện giàu kịch tính và nghệ thuật khắc họa tính cách rất điển hình, tác giả đã cho chúng ta thấy được quan niệm của người ấn Độ cổ đại về người anh hùng, về đường quân vương mẫu mực và về người phụ nữ lí tưởng trong xã hội.
Hướng dẫn soạn bài
Câu 1 (trang 59 sgk Ngữ Văn 10 Tập 1): Sau chiến thắng, Ra-ma và Xi-ta gặp lại nhau trước sự chứng kiến của “mọi người”
a, Công chúng đó bao gồm: anh em, bạn hữu của Ra-ma, đội quân của loài khỉ Va-na-ra, quan quân, dân chúng của loài quỷ Rắc-sa-xa => Đáp án D: Tất cả những đối tượng trên
b, Sự tác động của hoàn cảnh đến tâm trạng, ngôn ngữ đối thoại của các nhân vật:
- Nhân vật Ra-ma: Khi đứng trước rất nhiều người, thuộc nhiều tầng lớp khác nhau trong xã hội, Ra-ma không chỉ đứng trên tư cách một người chồng mà còn trên tư cách một người anh hùng, một đức vua. Tư cách kép ấy khiến Ra-ma phải có những thái độ ứng xử phù hợp. Chàng không thể nói nguyên nhân của cuộc chiến kia chỉ đơn thuần là cứu người vợ của mình mà còn phải nói rõ rằng lí do của cuộc chiến là để lấy lại danh dự của dòng tộc chàng (dù chàng có yêu thương, xót xa cho người vợ thì vẫn phải giữ bổn phận gương mẫu của một đức vua anh hùng).
- Nhân vật Xi-ta: Xi-ta vừa là người vợ của Ra-ma, đồng thời cũng là hoàng hậu của một nước. Lời của nàng nói không phải chỉ hướng vào Ra-ma mà còn là hướng vào tất cả mọi người có mặt ở đó, do vậy mọi lời nàng nói ra đều phải cẩn trọng, làm sao để mọi người hiểu được tấm lòng của nàng đối với chồng và giữ được sự cao quý của một hoàng hậu.
Câu 2 (trang 59 sgk Ngữ Văn 10 Tập 1):
a, Theo lời tuyên bố của Ra-ma thì chàng giao tranh với quỷ Ra-va-na, tiêu diệt hắn để giải cứu Xi-ta vì danh dự người anh hùng bị xúc phạm khi Ra-va-na dám cướp vợ của chàng => Đáp án A
b, Chàng ruồng bỏ Xi-ta vì danh dự không cho phép người anh hùng chấp nhận một người vợ đã chung chạ với kẻ khác ("Người đã sinh trưởng... một vật để yêu đương). Tuy nhiên cũng không phủ nhận được rằng trong thái độ ruồng bỏ Xi-ta của Ra-ma có "sự ghen tuông của người chồng" => Đáp án C
c, Trong lời nói của mình, Ra-ma lặp lại nhiều nhất những từ ngữ liên quan đến tài nghệ và nhất là danh dự (“nhân phẩm”, “uy tín”, “tiếng tăm”, “gia đình cao quý”…) của đức anh hùng. Chàng hiểu sâu sắc vai trò của chàng cũng như các khuôn mẫu của xã hội để dân chúng noi theo. Do đó, dù rất đau khổ và thương yêu vợ của mình, Ra-ma vẫn phải giữ trọn bổn phận: trước mặt mọi người, chàng nén lòng để nói “những lời gay gắt khó tả”, những lời “tàn nhẫn chưa từng có” dù cho những lời ấy có thể làm tổn thương đến Xi-ta, anh em, bạn hữu của chàng (“nàng có thế để tâm đến…Vi-phi-sa-na cũng được”). Bên cạnh đó là sự lúng túng, bối rối và không đành lòng nơi chàng khi chàng nói, dù với thái độ dứt khoát (“phải biết chắc điều này…”, “ta nói rõ cho nàng hay…”)
d, Khi Xi-ta bước lên giàn lửa, trong lòng của Ra-ma cũng đang chịu thử thách thật dữ dội, sự căng thẳng và có phần bất lực khi chỉ dám đứng nhìn người vợ yêu thương của mình bước gần tới sự đau đớn và cái chết (“Vào lúc đó, chẳng có ai trong…mắt dán xuống đất).
Câu 3 (trang 59 sgk Ngữ Văn 10 Tập 1):
- Trong lời đáp của mình, Xi-ta đi từ sự đau đớn, mất tự chủ đến sự bình tĩnh, lấy lại được vị thế của mình (“Lấy tà áo lau nước mắt… nức nở, nàng nói), những lời nói của nàng dụ dàng màn đầy sức mạnh, thấu tình đạt lí:
+ Xi-ta khẳng định tư cách, phẩm hạnh của mình, đưa ra những lời trách khi Ra-ma không suy xét chính chắn mà so sánh nàng ngang hàng với hạng phụ nữ tầm thường: có thể những người phụ nữ kia sẽ thay lòng đổi dạ khi ở trong hoàn cảnh của nàng, nhưng nàng thì không. Xét cho cùng, một người phụ nữ đã từ bỏ cung điện sa hoa để theo chồng vào rừng chịu khổ, người con gái được sinh ra bởi Đất Mẹ không thể bị đánh đồng với hạng phụ nữ tầm thường kia được.
+ Xi-ta phân biệt giữa sự phụ thuộc vào số mệnh của nàng, quyền lực của kẻ khác và điều trong vòng kiểm soát của nàng: Việc nàng bị bắt cóc và bị quỷ Ra-va-na động chạm xảy ra khi nàng bị ngất đi, đây là việc ngoài ý muốn của nàng. Còn trái tim cùng tình yêu, những thứ nàng chủ động vẫn luôn dành trọn cho Ra-ma. Nàng nhắc lại việc Ha-nu-man ngỏ ý muốn cõng nàng đến gặp chồng nhưng nàng từ chối như một minh chứng khẳng định thêm cho sự trong sạch của mình.
- A-nhi – thần Lửa là một vị thần rất quan trọng trong văn hóa của người Ấn Độ. Thần Lửa có mặt ở khắp mọi nơi nên có thể biết được mọi hành động tốt, xấu của con người đã làm. Nghi lễ thử lửa cũng vì thế mà được tin rằng có thể kiểm chứng đức hạnh của người phụ nữ. Việc Xi-ta chọn cách tự thiêu mình và lời cầu khấn của ngàng trước khi bước vào giàn lửa là một phép thử để chứng minh tiết hạnh của bản thân, hành động này vừa hào hùng vừa bi thương. Xi-ta đã nhờ đến thần Lửa để chứng minh phẩm tiết thủy chung của nàng đối với người chồng trước mặt tất cả mọi người, đem lại một cái kết đẹp hơn cho câu truyện.
Câu 4 (trang 59 sgk Ngữ Văn 10 Tập 1):
Chứng kiến cảnh Xi-ta bước chân vào gian lửa đang cháy lớn là một cảnh đêm đến cho người chứng kiến nhiều cảm xúc, mọi người ai nấy đều xúc động, thương xót cho nàng ("Ai nấy, già cũng như trẻ đau lòng đứt ruột... Các phụ nữ bật ra tiếng kêu khóc thảm thương). Và có thể nói, hình ảnh của Xi-ta là hình mẫu của một người phụ nữ hội tụ đầy đủ những phẩm chất của người phụ nữ lí tưởng ở Ấn Độ xưa.
- Soạn bài Uy-lít-xơ trở về
- Soạn bài Chọn sự việc, chi tiết tiêu biểu trong bài văn tự sự