Soạn bài Những điều bí ẩn trong tập tính di cư của các loài chim
* Soạn bài Những điều bí ẩn trong tập tính di cư của các loài chim - Gợi ý trả lời câu hỏi phần hướng dẫn đọc:
Câu hỏi 1 trang 46 Sgk Ngữ văn 8 Chân trời sáng tạo - tập 1:
Đặc điểm của văn bản thông tin giải thích một hiện tượng tự nhiên được thể hiện trong văn bản trên:
- Cấu trúc của văn bản gồm 4 phần:
+ Sa-pô: Không có.
+ Phần mở đầu: "Hàng trăm con chim di cư mỗi năm...như một phép lạ của cuộc sống" - Giới thiệu khái quát về hiện tượng tự nhiên sẽ lí giải.
+ Phần nội dung: "Vì sao chim di cư?...mỗi chiếc máy bay sau có thể tiết kiệm tối đa 18% lượng nhiên liệu" - Giải thích những điều bí ẩn trong tập tính di cư của các loài chim.
+ Phần kết thúc: Không có.
- Cách sử dụng từ ngữ của văn bản:
+ Sử dụng các từ ngữ thuộc chuyên ngành sinh học: di cư, sinh sản, loài, di truyền, tập tính, con cò đen đầu hói, bồ nông trắng,...
+ Sử dụng những động từ/ cụm động từ miêu tả hoạt động trạng thái của loài chim: trú đông, vỗ cánh, di cư,...
Câu hỏi 2 trang 46 Sgk Ngữ văn 8 Chân trời sáng tạo - tập 1:
- Thông tin cơ bản của đoạn văn: Én-sân mơ-rơ-lít là loài chim vô cùng kì lạ.
- Thông tin chi tiết của đoạn văn:
+ "Mỏ của chúng giống loài chim sẻ, cơ thể lại giống một con chim cánh cụt, đôi cánh giống loài vịt và chim non trông giống như những con gà con".
+ "chân của chúng ở rất gần đuôi và có dáng đứng thẳng"
+ "chúng có vẻ khá vụng về".
+ "Loài chim này bay khoảng 8000km mỗi năm...được biết đến khắp Bắc Thái Bình Dương".
- Vai trò của những thông tin chi tiết là cung cấp dẫn chứng, làm sáng rõ thông tin cơ bản.
Câu hỏi 3 trang 46 Sgk Ngữ văn 8 Chân trời sáng tạo - tập 1:
* Thông tin cơ bản 1: Nguyên nhân vì sao chim di cư:
- Đề mục: Vì sao chim di cư?
- Chi tiết về trường hợp di cư của loài Én-sân mơ-rơ-lít -> Phản bác quan điểm chim di cư để tránh cái lạnh trong mùa đông.
- Chi tiết về nguồn gốc bắt đầu sự di cư của loài chim từ thời kì băng hà 10.000 năm trước Công nguyên - Kết luận sự xói mòn và đóng băng định kì của sông băng đã khiến cho các loài chim hình thành một bản năng di truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác.
- Chi tiết về ý tưởng nghiên cứu của hai nhà khoa học W.E-lít-xơ Bon và Coóc-nây Con-quây - Kết luận chim di cư vì tình trạng thiếu lương thực xảy ra ở một số khu vực trong thời tiết lạnh.
* Thông tin cơ bản 2: Nguyên nhân vì sao đàn chim di cư lại bay theo đội hình chữ V.
- Đề mục: Tại sao đàn chim di cư lại bay theo đội hình chữ V?
- Hình ảnh minh họa trong SGK.
- Chi tiết về thực nghiệm của các nhà khoa học Anh trên mười bố con cò đen đầu hói và chi tiết về kết quả nghiên cứu năm 2001 ở những con bồ nông trắng - Giải thích cơ chế vận hành của đội hình bay chữ V của đàn chim di cư: Giúp đàn chim hạn chế việc hao tổn sức lực trong suốt thời gian bay.
- Chi tiết nghiên cứu từ những năm 1970 cho thấy khi bay thành đàn, chim có thể bay nhanh hơn khi bay đơn lẻ.
- Chi tiết giải thích cách bay theo đội hình chữ V giúp đàn chim giữ liên lạc tốt hơn.
- Các chi tiết ở phương diện hình thức (cách trình bày đề mục, sử dụng hình ảnh minh họa) và cả nội dung (các chi tiết được trình bày cụ thể trong từng phần của văn bản) cùng tập trung hướng đến việc biểu đạt, làm nổi bật thông tin của văn bản.
Câu hỏi 4 trang 46 Sgk Ngữ văn 8 Chân trời sáng tạo - tập 1:
- Đoạn trích trình bày thông tin theo mối quan hệ nhân quả.
- Căn cứ xác định: Cách tác giả sắp xếp, trình bày thông tin.
+ Tác giả trình bày hiện tượng và đặt ra câu hỏi để đi tìm lí do vì sao chim bay theo đội hình chữ V.
+ Các chi tiết còn lại của đoạn văn tập trung giải thích ba lí do khiến đàn chim bay theo đội hình chữ V.
+ Đoạn trích sử dụng một số từ ngữ, cách diễn đạt gợi mối quan hệ nhân quả giữa các thông tin: "Đó là mục đích của...", "Nhờ...".
Câu hỏi 5 trang 46 Sgk Ngữ văn 8 Chân trời sáng tạo - tập 1:
- Phương tiện phi ngôn ngữ được sử dụng trong văn bản là hình ảnh.
- Tác dụng: Minh họa cho nội dung "đội hình bay hình chữ V của chim di cư". Hỗ trợ người đọc tiếp nhận văn bản một cách trực quan hơn.
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - HẾT - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
Thông qua văn bản "Những điều bí ẩn trong tập tính di cư của các loài chim", hi vọng rằng em đã có thêm nhiều kiến thức mới về lí do và cách thức di chuyển của các loài chim. Mời em tham khảo thêm những bài mẫu khác trên Taimienphi.vn như: Soạn bài Bức thư của thủ lĩnh da đỏ, Soạn bài Thiên nhiên và hồn người lúc sang thu.