Soạn bài Khái quát văn học Việt Nam từ đầu thế kỉ XX đến Cách mạng tháng Tám năm 1945

Mục Lục bài viết:
1. Bài soạn số 1
2. Bài soạn số 2


Soạn bài Khái quát văn học Việt Nam từ đầu thế kỉ XX đến Cách mạng tháng Tám năm 1945, ngắn 1

Câu 1: Đặc điểm cơ bản của văn học Việt Nam thời kì từ đầu thế kỉ XX đến Cánh mạng tháng Tám 1945
a.
- Khái niệm "hiện đại hóa văn học" là quá trình làm cho văn học thoát ra khỏi hệ thống thi pháp văn học trung đại và đổi mới theo hình thức của văn học phương Tây, có thể hội nhập với nền văn học hiện đại trên thế giới.
- Những nhân tố tạo điều kiện cho nền văn học Việt Nam phát triển theo hướng hiện đại hóa :
+ Xã hội thực dân nửa phong kiến, cơ cấu xã hội có những biến đổi sâu sắc : xuất hiện các giai cấp, tầng lớp mới.
+ Ảnh hưởng của văn hóa phương Tây (Pháp).
+ Lực lượng sáng tác chủ yêu : Tầng lớp trí thức Tây học ( tiếp cận với nền văn học Pháp).
+ Chữ quốc ngữ đã thay thế chữ Hán và chữ nôm trong nhiều lĩnh vực.
+ Nghề in, xuất bản, báo chí, dịch thuật ra đời và phát triển khá mạnh.
+ Sự xuất hiện của đội ngũ phê bình văn học.
- Quá trình hiện đại hóa văn học Việt Nam thời kì này diễn ra qua ba giai đoạn.
+ Giai đoạn thứ nhất (từ đầu thế kỉ XX đến năm 1920) đây là giai đoạn chuẩn bị các điều kiện cần thiết cho công cuộc hiện đại hóa văn học.
+ Giai đoạn thứ hai (khoảng từ 1920 đến 1930) là giai đoạn giao thời, hoàn tất các điều kiện để văn học phát triển vượt bậc ở giai đoạn thứ ba.
+ Giai đoạn thứ ba (từ khoảng năm 1930 đến năm 1945) là giai đoạn phát triển rực rỡ, có sự cách tân sâu sắc ở nhiều thể loại, đặc biệt là tiểu thuyết, truyện ngắn và thơ, phóng sự, phê bình ra đời và đạt nhiều thành tựu.

b.
Văn học Việt Nam từ đầu thế kỉ XX đến cách mạng tháng Tám năm 1945 hình thành theo hai bộ phận và phân hóa thành nhiều dòng, vừa đấu tranh với nhau, vừa bổ sung cho nhau để cùng phát triển.
Do đặc điểm của một nước thuộc địa, chịu sự chi phối mạnh mẽ và sâu sắc của quá trình đấu tranh giải phóng dân tộc, văn học từ đầu thế kỉ XX đến Cách mạng tháng Tám năm 1945 hình thành hai bộ phận: Văn học công khai và văn học không công khai.
Văn học công khai là văn học hợp pháp, tồn tại trong vòng pháp luật của chính quyền thực dân phong kiến. Văn học không công khai bị đặt ra ngoài vòng pháp luật, phải lưu hành bí mật. Do khác nhau về đặc điểm nghệ thuật, về khuynh hướng thẩm mĩ, nên văn học công khai lại phân hóa thành nhiều dòng, trong đó nổi lên hai dòng chính: văn học lãng mạn và văn học hiện thực.
Bộ phận văn học không công khai có thơ văn cách mạng bí mật, đặc biệt là thơ của các chí sĩ và các chiến sĩ cách mạng sáng tác trong tù.

c.
Nguyên nhân của tốc độ phát triển văn học thời kì này là:
- Do sự thúc bách của yêu cầu thời đại.
- Do chủ quan của nền văn học (đây là nguyên nhân chính).
- Do sự thức tỉnh, trỗi dậy mạnh mẽ của cái tôi cá nhân.
- Ngoài ra cũng cần phải nhận ra rằng, thời kì này, văn chương đã trở thành một thứ hàng hóa, viết văn trở thành một nghề để kiếm sống. Đây là lí do thiết thực, một nhân tố kích thích người cầm bút.

Câu 2: Thành tựu chủ yếu:
a. Những truyền thống tư tưởng lớn của lịch sử văn học Việt Nam là yêu nước, anh hùng và nhân đạo. Văn học thời kì đầu thế kỉ XX đến Cách mạng tháng Tám 1945 tiếp tục phát huy truyền thống ấy trên tinh thần dân chủ.
b. Các thể loại văn học mới xuất hiện trong văn học Việt Nam từ đầu thế kỉ XX đến Cách mạng tháng Tám năm 1945 là: kịch nói, bút kí, phóng sự, tiểu thuyết, phê bình văn học...
Sự cách tân, hiện đại hóa của thể loại tiểu thuyết được thể hiện ở chỗ có sự thay đổi về hệ thống thi pháp. Tiểu thuyết hiện đại chú trọng xây dựng tính cach nhân vật hơn cốt truyện, đi sâu vào nội tâm nhân vật, thuật truyện không theo trật tự thời gian tự nhiên, tả thực, ngôn ngữ lời văn hiện đại, gần gũi với đời thường, từ bỏ lối văn biền ngẫu...
Sự cách tân, hiện đại hóa ở thơ ca: Thơ mới phá bỏ các quy phạm chặt chẽ của thơ cũ, chuyển từ cái ta chung chung sang cái tôi cá nhân.

II. Luyện tập
Vì sao có thể gọi văn học Việt Nam ba mươi năm đầu thế kỉ XX (từ 1900 đến 1930) là văn học giai đoạn giao thời? 
Hiện đại hóa văn học là một quá trình. Trong giai đoạn đầu, đặc biệt là ở giai đoạn thứ nhất, sự đổi mới còn có những trở ngại nhất định, bởi sự níu kéo của cái cũ. Vì thế, văn học từ năm 1990 đến năm 1930 được gọi là giai đoạn văn học giao thời.


Soạn bài Khái quát văn học Việt Nam từ đầu thế kỉ XX đến Cách mạng tháng Tám năm 1945, ngắn 2

I. HƯỚNG DẪN SOẠN BÀI

Câu 1: Đặc điểm cơ bản của văn học Việt Nam thời kì từ đầu thế kỉ XX đến cánh mạng tháng tám 1945 
a. Khái niệm “hiện đại hóa văn học” 
Hiện đại hóa là quá trình làm cho Văn học Việt Nam có tính chất hiện đại. Có thể nhịp bước và hòa nhập với văn hóa thế giới tạo nên những đặc điểm, tính chất của một nền văn hóa hiện đại.
- Những nhân tố tạo điều kiện cho nền văn học Việt Nam phát triển theo hướng hiện đại hóa : 
Năm 1958 Pháp tiến hành xâm lược nước ta. Sau nửa thế kỉ bình định về quân sự, đầu thế kỉ XX chúng mới thực sự khai thác thuộc địa về kinh tế.
Thành phố công nghiệp ra đời, đô thị, thị trấn mọc lên ở nhiều nơi
Giai cấp, tầng lớp mới xuất hiện: tư sản, tiểu tư sản, công nhân, dân nghèo thành thị,...
Đầu thế kỷ XX, chữ quốc ngữ thay thế chữ Hán, chữ Nôm
Nghề in, nghề xuất bản, nghề làm báo phát triển mạnh
 - Quá trình hiện đại hóa văn học Việt Nam thời kì này diễn ra qua 3 giai đoạn:
+ Giai đoạn từ đầu thế kỉ XX đến 1920 ⟶ Nền văn học bước vào giai đoạn giao thời. Tuy vẫn sử dụng chữ Hán và các thể loại truyền thống là chủ yếu nhưng bộ phận văn học gia đạn này có sự đổi mới mạnh mẽ về tư tư tưởng, về quan niệm văn chương.
+ Giai đoạn 1920 - 1930 ⟶ Diện mạo văn học có bước phát triển mạnh mẽ. Nền văn học chuyển sang hướng hiện đại hóa với nhiều thành tựu đáng chú ý
+ Giai đoạn 1930 - 1945⟶ chứng kiến sự phát triển sôi nổi, phong phú và hết sức mau lẹ của nền văn học dân tộc theo hướng hiện đại. Đây là giai đoạn kết tinh của văn học Việt Nam
b. Văn học Việt Nam từ đầu thế kỉ XX đến cách mạng tháng Tám năm 1945 có sự phân hóa như thế nào ?
Văn học từ đầu thế kỉ XX đến Cách mạng tháng Tám năm 1945 hình thành hai bộ phận: Văn học công khai và không công khai
- Văn học công khai gồm 2 dòng chính: lãng mạn và hiện thực
- Văn học không công khai bị đặt ra ngoài vòng pháp luật, phải lưu hành bí mật. 
 c. Nguyên nhân của tốc độ phát triển văn học thời kì này là: 
Do yêu cầu đặt ra của xã hội hiện đại
Sự trỗi dậy mạnh mẽ của “cái tôi” cá nhân ở bộ phận thanh niên trí thức sau hàng trăm năm bị kìm hãm.
Văn chương trở thành hàng hóa, sáng tác văn chương trở thành một nghề để kiếm sống.
 
Câu 2: Thành tựu chủ yếu: 
Phát huy truyền thống quý báu của dân tộc là chủ nghĩa yêu nước và chủ nghĩa nhân đạo
Văn học quan tâm đến những con người bình thường trong xã hội, nhất là tầng lớp nhân dân cực khổ, lầm than
Các nhà văn không chỉ lên án tố cáo áp bức bóc lột mà còn thể hiện sâu sắc khát vọng mãnh liệt của mỗi cá nhân.
Tiểu thuyết: khai thác đề tài cuộc sống nhân dân, dựng lên bức tranh hiện thực có tầm khái quát rộng lớn, phản ánh được phần nào những mâu thuẫn, xung đột chủ yếu của xã hội.
Truyện ngắn: phong phú và đặc sắc với các truyện ngắn trào phúng của Nguyễn Công Hoan, truyện ngắn trữ tình của Thạch Lam, Thanh Tịnh,...
 
II. LUYỆN TẬP 
Vì sao có thể gọi văn học Việt Nam ba mươi năm đầu thế kỉ XX (từ 1900 đến 1930) là văn học giai đoạn giao thời ?
Giai đoạn từ 1900 - 1930, nhìn tổng thể đây là giai đoạn mang tính chất giao thời của hai phạm trù văn học. Văn chương của các nhà nho vẫn giữ vị trí quan trọng, nhưng phân hóa và ít nhiều có sự biến đổi về tư tưởng và nghệ thuật. Chính vì vậy đây có thể coi là giai đoạn giao thời của VHVN
 
------------------------HẾT-------------------------

 Thực hành thành ngữ, điển cố là bài học nổi bật trong Tuần 6 của chương trình học theo SGK Ngữ Văn 11, học sinh cần Soạn bài Thực hành thành ngữ, điển cố, đọc trước nội dung, trả lời câu hỏi trong SGK

Ngoài ra, Phân tích truyện ngắn Chữ người tử tù là một bài học quan trọng trong chương trình Ngữ Văn 8 mà các em cần phải đặc biệt lưu tâm.

Bên cạnh nội dung đã học, các em cần chuẩn bị bài học sắp tới với phần Phân tích cảnh phố huyện ngày tàn trong phần đầu truyện ngắn Hai đứa trẻ để nắm vững những kiến thức Ngữ Văn 11 của mình.

Soạn bài Khái quát văn học Việt Nam từ đầu thế kỉ XX đến Cách mạng tháng Tám năm 1945 dưới đây sẽ hệ thống đầy đủ những kiến thức trọng tâm về các giai đoạn phát triển, đặc trưng cơ bản và các thể loại văn học tiêu biểu trong thời gian này, qua đó giúp các em có cái nhìn tổng quan, toàn diện về sự phát triển của văn học trong một thời kì.
Soạn bài Khái quát văn học Việt Nam từ thế kỉ X đến thế kỉ XIX
Soạn bài Gió lạnh đầu mùa, Ngữ văn 8 Cánh Diều
Văn học việt Nam giai đoạn đầu thế kỉ XX cho đến 1945 thể hiện rõ nét tình cảm yêu nước của dân tộc ta thời kì này. Hãy chứng minh qua các tác phẩm đã học
Soạn bài Khái quát văn học dân gian Việt Nam
Trình bày ý kiến về nhận định: Nền văn học Việt Nam sau cách mạng tháng Tám 1945...
Soạn bài Ôn tập văn học trung đại Việt Nam, lớp 11

ĐỌC NHIỀU