1. Mở bài: Giới thiệu tác giả, tác phẩm, đoạn trích.
2. Thân bài:
2.1. Chủ đề và nội dung chính của truyện:
- Nội dung chính của truyện: kể về cuộc chiến đấu giữa con tàu No-ti-lớt với con quái vật biển khổng lồ.
- Chủ đề truyện: khát vọng, chinh phục, thám hiểm đại dương.
2.2. Phân tích giá trị của tác phẩm:
a. Nội dung:
* Thử thách, khó khăn mà con tàu phải đối mặt:
Thử thách, khó khăn mà con tàu phải đối mặt chính là con quái vật biển khổng lồ:
- Con bạch tuộc có kích thước, khối lượng vô cùng to lớn.
- Nó không thể bị đánh bại bởi súng, lao nhọn hay đạn.
=> Bạch tuộc khổng lồ tượng trưng cho sức mạnh tự nhiên.
* Cuộc chiến đấu đầy dũng cảm của Nê-mô và mọi người.
- Hoàn cảnh diễn ra cuộc chiến: bất ngờ, kịch tính.
+ Con tàu đang đỗ ở chỗ nước trong nhưng chân vịt không quay nữa.
+ Lời tiên đoán của nhân vật "tôi": "tôi đoán rằng hàm răng bằng sừng của một con bạch tuộc đã mắc vào cánh chân vịt làm tàu không chạy được nữa.".
=> Dự báo về một cuộc chiến chuẩn bị được diễn ra.
- Trước khi cuộc chiến diễn ra: Thuyền trưởng Nê-mô đưa ra chiến lược và phương hướng để tiêu diệt đám bạch tuộc:
=> Phán đoán tình hình dựa trên quan sát thực tế là bạch tuộc không thể bị đánh bại bởi vũ khí tối tân do thân bạch tuộc rất mềm. Thể hiện quyết tâm của thuyền trưởng Nê-mô.
- Diễn biến cuộc chiến:
+ Mọi người đồng lòng, đồng sức, đoàn kết, quyết tâm đánh bại quái vật biển của tàu No-ti-lớt.
+ Lòng dũng cảm, sẵn sàng đương đầu, đối mặt với thử thách, khó khăn được thể hiện qua hành động chặt đứt vòi bạch tuộc của Nê-mô và sự chiến đấu gan dạ của các thuyền viên trên tàu.
- Kết cục: đám bạch tuộc phần bị thương, phần bị chết. Một người đồng hương của Nê-mô bị nuốt xuống biển.
b. Nghệ thuật:
- Trí tưởng tượng phong phú của nhà văn, được thể hiện qua các chi tiết miêu tả kích thước, ngoại hình của con bạch tuộc và con tàu có khả năng lặn xuống đáy đại dương.
- Tình huống truyện độc đáo, kịch tích. Đó là khi tàu No-ti-lớt gặp đàn bạch tuộc khổng lồ và chống lại chúng.
- Xây dựng nhân vật chủ yếu thông qua lời nói, hành động.
2.3. Đánh giá:
- Về nội dung: Qua đoạn trích, tác giả gửi gắm bài học, thông điệp:
+ Lòng dũng cảm, sẵn sàng đương đầu với khó khăn, thử thách.
+ Sự đoàn kết, tương trợ lẫn nhau.
+ Ước mơ về một loại phương tiện có khả năng khám phá những bí ẩn, kì vĩ của đại dương thể hiện khát vọng chinh phục, làm chủ tự nhiên.
- Về nghệ thuật: ca ngợi trí tưởng tượng, sự hiểu biết sâu rộng về khoa học của tác giả.
3. Kết bài: Khẳng định giá trị tác phẩm.
Đại dương bao la luôn là một câu hỏi lớn mà con người khao khát giải mã, trả lời. Bằng trí tưởng tượng phong phú cùng những hiểu biết sâu rộng về khoa học, nhà văn người Pháp Giuyn Véc-nơ đã sáng tạo nên tiểu thuyết "Hai vạn dặm dưới đại dương". Trong đó, đoạn trích "Bạch tuộc" là một trích đoạn vô cùng đặc sắc.
Văn bản kể về cuộc chiến đấu giữa con tàu No-ti-lớt với đám quái vật biển khổng lồ. Qua cuộc chiến, ta thấy được chủ đề bao trùm lên toàn bộ văn bản là khát vọng thám hiểm, chinh phục đại dương.
Để làm nổi bật chủ đề, trước hết, nhà văn Giuyn Véc-nơ đã khắc họa những thử thách, khó khăn mà con tàu phải đối mặt mà đại diện là con quái vật biển khổng lồ. Trong cuộc trò chuyện của nhân vật "tôi" - giáo sư A-rôn-nác với Nét và Công-xây, người đọc có được những hình dung ban đầu về con quái vật. Nó không thể bị đánh bại trước những vũ khí tối tân như súng, đạn hay lao nhọn. Không dừng lại ở đó, tác giả còn dụng công miêu tả ngoại hình của con quái vật một cách tường tận, chi tiết. Nó có kích thước siêu dài, "chừng tám mét", "mắt nó màu xám", "tám chân từ đầu mọc ra dài gấp đôi thân và luôn luôn uốn cong, có đến "hai trăm rưỡi cái giác ở phía trong vòi". Hàm răng của nó giống mỏ vẹt bằng sừng, mở ra, khép lại như chực chờ nuốt gọn con mồi. Lưỡi nhọn hoắt, rung lên bần bật mỗi khi thò ra khỏi mồm. Màu sắc thay đổi liên tục từ xám chì sang nâu đỏ. Khối lượng chừng hai mươi, hai lăm tấn với thân hình giống con thoi, phình to ở giữa. Có thể nói, đây là con quái vật biển khổng lồ, đe dọa đến sự an toàn và tính mạng với bất kì ai nhìn thấy nó. Đồng thời, con bạch tuộc còn tượng trưng cho sức mạnh của tự nhiên.
Chủ đề của văn bản không chỉ bộc lộ qua những khó khăn, thách thức con tàu phải đối mặt mà nó còn được thể hiện qua cuộc chiến đầy dũng cảm của Nê-mô và mọi người. Hoàn cảnh diễn ra cuộc chiến hết sức bất ngờ, kịch tính. Mặc dù con tàu đỗ ở vùng nước trong, sóng yên biển lặng nhưng chân vịt như mắc phải thứ gì đó. Nó đứng yên không nhúc nhích. Nhân vật tôi cho rằng: "tôi đoán rằng hàm răng bằng sừng của một con bạch tuộc đã mắc vào cánh chân vịt làm tàu không chạy được nữa.". Điều này dự báo về một cuộc chiến chuẩn bị được diễn ra.
Trước khi cuộc chiến bắt đầu, thuyền trưởng Nê-mô tuyên bố vô cùng dứt khoát "Cho tàu nổi lên mặt nước rồi tiêu diệt sạch lũ quỷ này". Nó cho thấy quyết tâm của Nê-mô trong việc đánh bại kẻ thù. Ngoài ra, ông còn xây dựng chiến lược và phương hướng tiêu diệt đám bạch tuộc bằng cách sử dụng rìu và dao nhọn để tấn công. Nê-mô phán đoán tình hình dựa trên quan sát thực tế là chúng không thể bị đánh bại bởi vũ khí tối tân do cơ thể chúng rất mềm.
Bước vào cuộc chiến, mọi người đã tập hợp đầy đủ ở cầu thang trung tâm và cầm rìu sẵn sàng chiến đấu. Đó là tinh thần đồng lòng, đồng sức, đoàn kết, quyết tâm đánh bại quái vật biển. Nổi bật trong đoạn trích là hành động đầy gan dạ, bản lĩnh của thuyền trưởng Nê-mô. Khi thấy cái vòi dài trườn xuống thang, ông không ngần ngại cầm rìu chặt đứt. Chứng kiến viên thủy thủ vùng vẫy trên không do cái vòi quấn chặt, Nê-mô nhanh chóng xông đến chặt đứt vòi. Cuộc chiến nảy lửa, cân sức cân tài. Con bạch tuộc phun ra chất lỏng màu đen và mang theo cả người đồng hương xấu số của nhân vật "tôi" xuống biển càng làm tinh thần chiến đấu của thuyền viên ngày một dâng cao, sôi sục. Nét Len phóng lao nhọn vào mắt chúng. Nhân vật "tôi" lao tới cứu Nét Len còn Nê-mô dùng lao "cắm phập vào mồm quái vật". Nét thoát chết liền đứng dậy và phóng lao vào tim kẻ thù. Dù gặp rất nhiều khó khăn do con quái vật đem đến nhưng mọi người không hề đầu hàng, nản chí, sẵn sàng giúp đỡ, tương trợ lẫn nhau.
Kết cục của cuộc chiến là đám bạch tuộc phần bị thương, phần bị chết. Một viên thủy thủ cũng là đồng hương của Nê-mô bị nuốt xuống biển. Có thể thấy, dù thắng hay bại thì những mất mát, đau thương vẫn luôn xảy ra.
Nét độc đáo, hấp dẫn của đoạn trích không chỉ đến từ nội dung mà còn đến từ một số yếu tố nghệ thuật. Đó là trí tưởng tượng phong phú của nhà văn, được thể hiện qua các chi tiết miêu tả kích thước, ngoại hình của con bạch tuộc và con tàu mang đặc điểm của một tàu ngầm hiện đại. Tình huống truyện độc đáo, kịch tích cũng góp phần thể hiện chủ đề của đoạn trích. Ngoài ra, nhân vật được xây dựng chủ yếu thông qua lời nói, hành động.
Qua đoạn trích, tác giả gửi gắm bài học, thông điệp về lòng dũng cảm, sẵn sàng đối mặt với khó khăn, thử thách; sự đoàn kết, tương trợ lẫn nhau và ước mơ về một loại phương tiện có khả năng khám phá những bí ẩn, kì vĩ của đại dương thể hiện khát vọng chinh phục, làm chủ tự nhiên. Đặc biệt, ta phải dành lời khen ngợi cho tác giả bởi trí tưởng tượng phong phú và sự hiểu biết sâu rộng về khoa học.
Đọc từng trang văn của ông, người đọc như bị cuốn vào thế giới kì vĩ, bí ẩn dưới đáy đại dương. Có thể nói, đoạn trích "Bạch tuộc" nói riêng và tiểu thuyết "Hai vạn dặm dưới đáy biển" nói chung sẽ luôn có sức hút mãnh liệt với độc giả và sống mãi theo thời gian.
--------------------------HẾT-------------------------
Dàn ý chi tiết và bài văn mẫu trên là nguồn tham khảo không thể thiếu của các em khi Phân tích đoạn trích Bạch tuộc. Hãy ghé thăm trang thường xuyên và đừng bỏ lỡ bài văn mẫu lớp 7 cùng chủ đề như:
- Soạn bài Thực hành đọc: Trong lòng mẹ
- Soạn bài Bạch tuộc
- Đoạn trích Bạch tuộc: thể loại, tóm tắt, bố cục, nội dung, nghệ thuật