Dàn ý phân tích bài thơ Chạy giặc để làm sáng tỏ ý kiến: "Sáng tác của Nguyễn Đình Chiểu sống dậy và hướng tới chúng ta những bài ca yêu nước"
1. Mở bài
- Nguyễn Đình Chiểu (1822-1888), thường được gọi là Đồ Chiểu, ông là nhà thơ lớn và lỗi lạc nhất của miền Nam Việt Nam trong những năm nửa cuối thế kỷ XIX.
- Có nhận định cho rằng: "Sáng tác của Nguyễn Đình Chiểu sống dậy và hướng tới chúng ta những bài ca yêu nước", chúng ta có thể nhận thấy rõ điều ấy thông qua tác phẩm Chạy giặc, một trong những bài thơ yêu nước xuất hiện đầu tiên trong thời kỳ chống Pháp.
2. Thân bài
* Hai câu đề: Gợi lên thời điểm và hoàn cảnh chạy giặc lúc bấy giờ.
- Thời gian: Buổi tan chợ, dân chúng đông đúc, quây quần, tái hiện khung cảnh sinh hoạt thường ngày của nhân dân Gia Định.
- Hình ảnh "tiếng súng Tây" xa lạ gợi sự khủng bố, hủy diệt hàng loạt.
- Hình ảnh "Bàn cờ thế lúc sa tay" mở ra một liên tưởng đến tình cảnh của đất nước lúc bấy giờ, cũng rơi vào thế bị động, bất ngờ, không kịp trở tay.
* Hai câu thực: Cảnh chạy giặc trong nỗi kinh hoàng bạt vía của nhân dân.
- Hình ảnh "lũ trẻ" và "bầy chim" là tiêu biểu cho số phận thảm thương của người dân lúc bấy giờ, đều chịu chung một cảnh mất nhà, mất tổ, buộc phải rời xa cái nơi mình gắn bó bấy lâu để hòng thoát thân.
- Các tính từ "lơ xơ", "dáo dác" đều gợi lên một cảm giác hoang mang, vô định, bỏ chạy trong thất thần, sợ hãi.
- Hai câu thơ tả thực nhấn mạnh nỗi ám ảnh cảnh chạy giặc điêu tàn, bi thương trong những năm đầu thực dân Pháp xâm lược nước ta.
* Hai câu luận: Viễn cảnh đối lập của đất nước trước và sau khi giặc tới càn quét.
- Bến Nghé giàu có, sung túc, nhân dân an yên vui vầy buôn bán, nay giặc dữ quét qua bao nhiêu "của tiền tan bọt nước", cơ nghiệp xây dựng bao đời nay cũng tan thành mây khói.
- Đồng Nai, nhà mái ngói đỏ tươi, mái tranh vàng ấm áp, nay cũng chỉ còn lại những cột khói ngút trời, tựa như màu mây xám, ảo não, bi thương vô cùng.
* Hai câu kết: Tiếng lòng đầy đau xót của tác giả:
- Câu hỏi tu từ đầy đau xót, giọng điệu trầm buồn, day dứt, phẫn uất, phản ánh hiện thực đau lòng về một triều đình phong kiến vô năng, nhu nhược
- Lòng trông mong những nhân tài kiệt xuất đứng ra cùng nhân dân chống lại quân xâm lượ- Lòng yêu nước thương dân sâu sắc của tác giả.
3. Kết bài
- Nguyễn Đình Chiểu đau đớn xót xa tột cùng khi thấy cảnh đất nước điêu tàn, nhân dân phải chịu cảnh ly tán tang thương.
- Phê phán, lên án gay gắt cái chế độ phong kiến bù nhìn, những kẻ bán nước đổi lấy sự sang quý đớn hèn ngu nhục, cùng thực dân Pháp những kẻ cướp nước tàn ác, gây ra cuộc chiến tranh phi nghĩa, đầy ải nhân dân.
Nguyễn Đình Chiểu (1822-1888), thường được gọi là Đồ Chiểu, ông là nhà thơ lớn và lỗi lạc nhất của miền Nam Việt Nam trong những năm nửa cuối thế kỷ XIX, giai đoạn nước nhà có nhiều biến động, triều đình phong kiến suy yếu, thực dân Pháp tràn vào xâm lược nước ta. Ông là một nhà thơ có tấm lòng yêu nước sâu sắc, là nhà thơ tiêu biểu cho nghị lực sống mạnh mẽ, thơ văn của ông luôn hướng đến khẳng định các tư tưởng nhân nghĩa, yêu nước thương dân, về sau khi Pháp xâm lược nước ta thì ngòi bút xuất sắc của ông lại chuyển sang khuynh hướng chiến đấu, lên án thực dân Pháp xâm lược, phê phán triều đình nhu nhược đồng thời hết lòng ca ngợi, ủng hộ các phong trào kháng chiến cứu quốc của nhân dân. Có nhận định cho rằng: "Sáng tác của Nguyễn Đình Chiểu sống dậy và hướng tới chúng ta những bài ca yêu nước", chúng ta có thể nhận thấy rõ điều ấy thông qua tác phẩm Chạy giặc, một trong những bài thơ yêu nước xuất hiện đầu tiên trong thời kỳ chống Pháp.
Không rõ là bài thơ Chạy giặc được sáng tác vào khoảng thời gian nào, nhưng với nội dung có thể suy đoán rằng bài thơ ra đời vào lúc thành Gia Định bị thực dân Pháp tấn công và chiếm đóng...(Còn tiếp)
>> Xem bài mẫu đầy đủ Phân tích bài thơ Chạy giặc để làm sáng tỏ ý kiến... tại đây.
------------------HẾT---------------------
Chạy giặc là một trong những bài thơ yêu nước nổi tiếng của cụ Đồ Chiểu, để thấy được thực trạng đất nước trước ngòi súng xâm lăng của kẻ thù và tình yêu nước, thương dân của nhà thơ được thể hiện qua bài thơ, các em có thể tham khảo thêm: Soạn bài Chạy giặc, Hoàn cảnh sáng tác bài thơ Chạy giặc, Cảm nhận về bài thơ Chạy giặc, Bình giảng bài thơ Chạy giặc.