Cấu trúc một chương trình Pascal nói chung sẽ bao gồm một lệnh tiêu đề, phần khai báo và phần thực thi theo thứ tự đó. Cùng với việc học những hàm Pascal thì bạn cần nắm cấu trục một chương trình Pascal để áp dụng câu lệnh, hàm một cách hợp lý.
Cấu trúc một chương trình Pascal
Cấu trúc một chương trình Pascal cơ bản bao gồm các phần dưới đây:
- Tên chương trình
- Sử dụng lệnh
- Kiểu khai báo
- Khai báo liên tục
- Khai báo biến
- Khai báo hàm
- Khai báo thủ tục
- Khối chương trình chính
- Báo cáo và biểu thức trong mỗi khối
- Comment
Mỗi chương trình Pascal nói chung đều có một lệnh tiêu đề, phần khai báo và phần thực thi theo thứ tự đó. Định dạng dưới đây là cú pháp cơ bản của một chương trình Pascal:
program {name of the program}
uses {comma delimited names of libraries you use}
const {global constant declaration block}
var {global variable declaration block}
function {function declarations, if any}
{ local variables }
begin
...
end;
procedure { procedure declarations, if any}
{ local variables }
begin
...
end;
begin { main program block starts}
...
end. { the end of main program block }
Ví dụ Pascal Hello World
Dưới đây là đoạn code Pascal đơn giản có thể in các từ như Hello, World:
program HelloWorld;
uses crt;
(* Here the main program block starts *)
begin
writeln('Hello, World!');
readkey;
end.
Đoạn code trên tạo ra kết quả là các từ:
Hello, World!
Dưới đây là các phần khác nhau của chương trình trên:
- Dòng đầu tiên của chương trình là program HelloWorld cho biết tên của chương trình.
- Dòng thứ 2 của chương trình uses crt, đây là một lệnh tiền xử lý, cho biết trình biên dịch bao gồm các đơn vị crt trước khi biên soạn thực tế.
- Các dòng tiếp theo được đóng trong dấu ngoặc đơn là khối chương trình chính. Mỗi khối trong Pascal được kèm theo trong một câu lệnh begin (bắt đầu) và một câu lệnh end (kết thúc), tuy nhiên, theo sau câu lệnh kết thúc của chương trình Pascal chính là một dấu chấm (.) chứ không phải dấu chấm phẩy (;).
- Câu lệnh begin của khối chương trình chính là nơi bắt đầu thực thi chương trình.
- Các dòng trong (* ... *) sẽ bị trình biên dịch bỏ qua và được thêm một bình luận trong chương trình.
- Lệnh writeln('Hello, World!'); sử dụng hàm writeln có sẵn trong Pascal để hiển thị thông điệp “Hello, World!” trên màn hình.
- Lệnh readkey; cho phép tạm dừng hiển thị thông điệp cho đến người dùng nhấn một phím bất kỳ. Nó là một phần của đơn vị crt, đơn vị chuẩn, thường dùng trong Pascal.
- Lệnh .end cuối cùng kết thúc chương trình.
Biên dịch và thực thi chương trình Pascal
- Mở một trình soạn thảo văn bản trên máy tính của bạn, sau đó copy và dán đoạn code ở trên vào.
- Lưu file là hello.pas.
- Mở cửa sổ Command Prompt và truy cập thư mục nơi bạn lưu trữ file hello.pas.
- Nhập fpc hello.pas vào đó rồi nhấn Enter để biên dịch code của bạn.
- Nếu trong đoạn code của bạn không có lỗi nào, Command Prompt sẽ chuyển bạn tới dòng tiếp theo và tạo file thực thi hello và file hello.o object.
- Tiếp theo nhập hello vào cửa sổ Command Prompt để thực thi chương trình của bạn.
- Hello World sẽ được hiển thị trên màn hình và chương trình sẽ đợi cho đến khi bạn nhấn một phím bất kỳ.
$ fpc hello.pas
Free Pascal Compiler version 2.6.0 [2011/12/23] for x86_64
Copyright (c) 1993-2011 by Florian Klaempfl and others
Target OS: Linux for x86-64
Compiling hello.pas
Linking hello
8 lines compiled, 0.1 sec
$ ./hello
Hello, World!
Đảm bảo rằng trình biên dịch Free Pascal fpc nằm trong đường dẫn của bạn và bạn đang chạy trình biên dịch trong thư mục chứa file nguồn hello.pas.
Về cơ bản cấu trúc một chương trình Pascal có một lệnh tiêu đề, phần khai báo và phần thực thi theo thứ tự đó. Để tìm hiểu rõ hơn về các biến và cách khai báo Pascal, bạn đọc có thể đón đọc và tham khảo trong những bài viết tiếp theo của Taimienphi.vn nhất là cách viết hàm trong Pascal các bạn nhé, thông tin về cách viết hàm trong pascal đã được chúng tôi giới thiệu sẽ giúp các bạn hiểu rõ hơn về cấu trúc, câu lệnh.