* Gợi ý trả lời phần Trước khi đọc:
- Có một lần, trong vòng thi loại Học sinh giỏi cấp Huyện lần 2, em có để quên túi bút ở nhà. Thấy em cuống lên vì lo sợ, bạn ngồi bên cạnh đã khuyên em bình tĩnh. Sau đó, bạn ấy cho em mượn chiếc bút dự phòng của bạn. Nhờ vậy, em có thể hoàn thành kì thi một cách trọn vẹn.
- Em dự đoán câu chuyện nhà văn kể sẽ liên quan hoặc diễn ra vào mùa đông.
* Gợi ý trả lời phần Đọc văn bản:
- Sơn nhận thấy thời tiết và cảnh vật có sự thay đổi "đất khô trắng, luôn luôn cơn gió vi vu làm bốc lên những màn bụi nhỏ, thổi lăn những cái lá khô lạo xạo. Trời không u ám, toàn một màu trắng đục. Những cây lan trong chậu, lá rung động và hình như sắt lại vì rét".
- Chiếc áo bông cũ sẽ xuất hiện ở phần tiếp theo của truyện.
- Các chi tiết miêu tả ngoại hình của các bạn nhỏ ở ngoài chợ:
+ Mặc những bộ quần áo màu nâu bạc, đã vá nhiều chỗ.
+ Môi thì tím lại, da thịt thâm đi.
- Dáng vẻ bề ngoài của bé Hiên được miêu tả: "co ro đứng bên cột quán, chỉ mặc có manh áo rách tả tơi, hở cả lưng và tay".
- Những chi tiết miêu tả suy nghĩ, cảm xúc của Sơn:
+ Sơn nghĩ về hoàn cảnh nghèo khổ của gia đình Hiên: "mẹ cái Hiên rất nghèo, chỉ có nghề đi mò cua bắt ốc thì còn lấy đâu ra tiền mà sắm áo cho con nữa".
+ Sơn thấy thương cảm với Hiên: "động lòng thương cũng như ban sáng Sơn đã nhớ thương đến em Duyên ngày trước...".
+ Sơn nảy ra ý nghĩ tốt đẹp nên đã thỏ thẻ hỏi chị: "Hay là chúng ta đem cho nó cái áo bông cũ, chị ạ.".
- Lời đối thoại giữa vú già với Sơn, giữa hai chị em Sơn đã cho thấy tấm lòng non nớt, trong trẻo của Sơn. Cậu rất muốn giúp đỡ người khác nhưng cũng rất sợ mẹ trách phạt.
- Theo em, mẹ Sơn không phạt hai chị em Sơn. Điều khiến em suy đoán như vậy là vì khi đọc truyện, em thấy mẹ Sơn là người hiền hậu, giàu tình thương.
- Em có đoán đúng.
* Gợi ý trả lời phần Sau khi đọc:
- Câu chuyện được kể bằng lời của người kể chuyện ngôi thứ ba.
- Một số chi tiết, hình ảnh miêu tả thái độ của chị em Sơn với các bạn nhỏ:
+ Sơn và chị Lan vẫn thân mật chơi đùa với lũ trẻ ở chợ, không tỏ thái độ kiêu kì và khinh khỉnh như các em họ của Sơn.
+ Chị Lan giơ tay vẫy gọi bé Hiên vẫn đang đứng dựa mình vào cột.
+ Sơn thấy động lòng thương bé Hiên.
+ Sơn có ý nghĩ tốt lành, đó là mang áo bông cũ của em Duyên cho bé Hiên.
* Câu văn miêu tả ý nghĩ của Sơn khi:
- Nghe mẹ và vú già trò chuyện về chiếc áo bông cũ của em Duyên:
+ "Sơn nhớ em, cảm động và thương em quá".
+ "Sơn thấy mẹ hơi rơm rớm nước mắt".
- Khi Sơn nhớ ra cuộc sống nghèo khổ của mẹ con Hiên:
+ "Sơn thấy động lòng thương...".
+ "Một ý nghĩ tốt bỗng thoáng qua trong trí,...".
=> Sơn là một cậu bé sống tình cảm, giàu lòng yêu thương, trắc ẩn. Cậu luôn biết quan tâm tới mọi người xung quanh.
- Sơn cảm thấy "trong lòng tự nhiên thấy ấm áp vui vui".
- Ý nghĩa của sự chia sẻ: khi ta cho đi yêu thương thì ta sẽ nhận lại những niềm vui, hạnh phúc.
- Hành động vội vã đi tìm Hiên để đòi lại chiếc áo bông cũ không làm em giảm bớt thiện cảm với nhân vật Sơn.
- Vì em thấy Sơn chỉ quá lo sợ sẽ bị mẹ trách phạt nên mới vội vã đi tìm Hiên để đòi lại áo. Có thể thấy, đây là tâm lý chung của trẻ em mỗi khi cảm thấy mắc lỗi.
- Cách ứng xử của mẹ Hiên: cho thấy đây là một người trung thực, dù nghèo đói nhưng không làm việc trái lương tâm "đói cho sạch, rách cho thơm".
- Cách ứng xử của mẹ Sơn: thể hiện tấm lòng thương yêu, quan tâm của bà với mọi người xung quanh, đồng thời thấy được sự vui mừng, hạnh phúc khi các con biết giúp đỡ, chia sẻ.
- Em có thích những đoạn văn này. Vì:
+ Tác giả đã khắc họa chân thực khung cảnh mùa đông.
+ Tác giả sử dụng ngôn từ giản dị, hình ảnh gần gũi quen thuộc, giúp em dễ dàng cảm nhận và tưởng tượng.
- Giống nhau:
+ Hai nhân vật đều là hai bé gái nhỏ tuổi.
+ Đều có cuộc sống nghèo khổ, đáng thương.
+ Câu chuyện gắn với hai nhân vật đều xảy ra vào mùa đông.
- Khác nhau:
+ Cô bé bán diêm: không nhận được tình yêu thương và chết trong cảnh tượng thương tâm.
+ Bé Hiên: nhận được sự yêu thương, quan tâm của mọi người.
* Viết kết nối với đọc
Có nhiều nhân vật trẻ em xuất hiện trong truyện "Gió lạnh đầu mùa". Hãy viết một đoạn văn (khoảng 5 - 7 câu) trình bày cảm nhận về một nhân vật mà em thấy thú vị.
- HS viết theo cảm nhận của bản thân.
* Gợi ý:
Trong "Gió lạnh đầu mùa" của nhà văn Thạch Lam, nhân vật cô bé Hiên đã để lại cho em nhiều suy ngẫm. Giữa trời đông giá lạnh, cô bé ăn mặc rất phong phanh "manh áo rách tả tơi, hở cả lưng và tay". Nhà nghèo, cô bé không đòi hỏi mà chấp nhận chịu tê tái, run lên vì lạnh. Khi nhận được lời hỏi han từ chị Lan, cô bé cũng thành thật bày ra vẻ buồn tủi của bản thân. Có thể nói, bé Hiên là một đứa trẻ có tâm hồn non nớt, trong trẻo. Qua đây, em cũng cảm nhận được tấm lòng yêu mến, trân trọng của nhà văn tới những số phận bất hạnh.
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - HẾT - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
Có thể thấy, nhà văn Thạch Lam đã khắc họa chân thực cuộc sống trẻ em qua truyện ngắn "Gió lạnh đầu mùa". Các em chú ý để nắm vững nội dung, từ đó làm bài văn liên quan tới tác phẩm như Đoạn văn cảm nhận về một nhân vật trẻ em trong Gió lạnh đầu mùa hay. Nếu gặp khó khăn trong việc chuẩn bị bài mới, em hãy ghé thăm Taimienphi.vn để tham khảo những bài soạn, văn mẫu lớp 6 ngắn gọn, chất lượng như:
- Soạn bài Thực hành tiếng Việt trang 74
- Soạn bài Trong lòng mẹ, Ngữ văn lớp 6