Đề bài: Phân tích vẻ đẹp và số phận bi kịch của Vũ Nương trong Chuyện người con gái Nam Xương
1. Mở bài:
- Giới thiệu về "Chuyện người con gái Nam Xương".
- Khái quát về vẻ đẹp và số phận của Vũ Nương.
2. Thân bài:
a) Vẻ đẹp của Vũ Nương:
- Ngoại hình: "tư dung tốt đẹp"
- Tính cách: "thùy mị nết na"
- Là người vợ hiền dịu, thủy chung:
+ Biết chồng là con nhà hào phú, ít học lại hay ghen tuông, đa nghi nên nàng luôn giữ gìn khuôn phép, chưa để vợ chồng xảy ra bất hòa lần nào.
+ Khi chồng đi lính, nàng luôn chung thủy chờ chồng quay trở về.
- Là người con dâu hiếu thảo:
+ Mẹ chồng ốm, nàng hết lời khuyên nhủ, thuốc thang, lễ bái thần phật mong mẹ chóng khỏe.
+ Khi mẹ chồng mất, nàng lo liệu việc ma chay chu đáo như đối với cha mẹ ruột.
- Người mẹ yêu thương con:
+ Một mình chờ sinh đẻ, nuôi con chờ chồng trở về.
+ Sợ con thiếu vắng tình cha nên đã trỏ tay vào bóng mình trên tường, bảo đó là cha để an ủi đứa trẻ.
=> Vũ Nương là người phụ nữ đẹp người đẹp nết, tư dung, phẩm hạnh đều cực kì tốt đẹp.
b) Số phận bi kịch của Vũ Nương:
- Bị chiến tranh chia cắt hạnh phúc, phải sống trong cảnh cô đơn, một mình gánh vác cả gia đình.
- Sau chiến tranh, tưởng như nàng sẽ có được hạnh phúc nhưng sự nghi ngờ, ghen tuông của chồng đã đem đến cho nàng nỗi oan không thể gột sạch.
=> Ước mơ về hạnh phúc đã tan vỡ.
=> Xã hội "trọng nam khinh nữ" đã trao quyền cho người đàn ông, để họ có quyền lực để đánh đuổi, vùi dập một người phụ nữ.
- Quá phẫn uất, Vũ Nương trầm mình xuống sông tự vẫn.
=> Bị oan nhưng không thể thanh minh, người phụ nữ bị đẩy đến bước đường cùng, chọn cái chết để giải thoát cho bản thân.
=> Xã hội phong kiến quá tàn nhẫn, độc ác, không cho nàng được lựa chọn bất cứ điều gì về cuộc đời của mình.
- Dù được minh oan nhưng Vũ Nương vẫn sống dưới thủy cung, không quay về trần thế nữa.
=> Tiếng nói tố cáo xã hội phong kiến xưa.
3. Kết bài:
- Khái quát lại về vẻ đẹp và số phận của Vũ Nương.
"Chuyện người con gái Nam Xương" là tác phẩm rất hay, đặc sắc của Nguyễn Dữ. Nhân vật trung tâm của truyện là Vũ Nương - người con gái có cả tư dung lẫn phẩm hạnh tốt đẹp nhưng lại chịu số phận bất hạnh. Mở đầu, Nguyễn Dữ đã giới thiệu nàng là người "tính đã thùy mị, nết na, lại thêm tư dung tốt đẹp". Từ khi lấy Trương Sinh về làm chồng, nàng luôn tuân theo khuôn phép, giữ gìn hòa khí gia đình ấm êm. Khi chồng đi lính, nàng còn luôn chăm sóc, thuốc thang, an ủi mẹ chồng đau ốm. Khi bà mất, nàng liền lo liệu ma chay chu đáo không khác gì cha mẹ đẻ. Từ đó, nàng nuôi con một mình chờ chồng trở về. Ba năm cô đơn dài đằng đẵng, nàng ngày đêm nhớ nhung chồng, một mình gánh vác cả gia đình. Tưởng chừng như người con gái đảm đang, hiền thục ấy sẽ sớm có được hạnh phúc nhưng số kiếp không cho nàng có cuộc sống vui vẻ, đầm ấm. Trương Sinh đi lính trở về, nghi là vợ thất tiết bèn đuổi đánh Vũ Nương ra khỏi nhà. Đau khổ vì không có cách nào khiến chồng tin tưởng, nàng đã gieo mình xuống sông Hoàng Giang để thể hiện tấm lòng thủy chung. Thật ra bi kịch của nàng bắt đầu từ khi chồng đi lính. Chiến tranh đã chia cắt đi hạnh phúc đôi lứa. Nàng phải chịu cảnh cô đơn sớm tối khi đang ở độ tuổi xuân xanh. Tiếp theo, tư tưởng "trọng nam khinh nữ" đã trao quyền lực cho người đàn ông, khiến Trương Sinh có những hành động vũ phu, đánh đuổi vợ mình ra khỏi nhà. Ở một xã hội như thế, những người phụ nữ nhỏ bé như Vũ Nương luôn bị vùi dập, bị đối xử bất công. Đến bước đường cùng, họ đành lựa chọn cái chết như một sự giải thoát cho bản thân. Thậm chí, khi được minh oan thì Vũ Nương cũng không quay về vì biết xã hội đó không phải nơi dành cho mình. Thông qua vẻ đẹp và số phận bi kịch của Vũ Nương, ta thấy rằng nàng như đại diện của những người phụ nữ trong xã hội phong kiến: xinh đẹp, hiền thục nhưng lại phải chịu đựng nhiều đau thương, mất mát
Nguyễn Dữ là cây bút văn xuôi xuất sắc nhất của văn học thế kỷ XVI. Ông sống ở thời kỳ chế độ phong kiến bắt đầu bước vào giai đoạn suy vong, các cuộc chiến tranh giữa các tập đoàn phong kiến kéo dài liên miên gây đau khổ cho nhân dân. Vốn không đồng tình với chế độ phong kiến bất công, thối nát, ông đã thể hiện kín đáo tình cảm ấy của mình qua tác phẩm Truyền kì mạn lục gồm hai mươi truyện ngắn, trong đó tiêu biểu là Chuyện người con gái Nam Xương.
Theo lời kể của tác giả ngay từ đầu tác phẩm thì Vũ Nương là một người con gái thuỳ mị, nết na lại có tư dung tốt đẹp. Và những phẩm hạnh ấy đã được bộc lộ trong những hoàn cảnh khác nhau.
Trong cuộc sống gia đình, Vũ Nương là người vợ hiền thục. Nàng lấy chồng là Trương Sinh, vốn là một người ít học, lại có tính đa nghi, phòng ngừa quá mức. Vì thế, nàng đã biết lựa tính chồng, giữ cho khỏi bất hòa, gia đình luôn được trong ấm, ngoài êm. Ta thấy Vũ Nương quả là một người vợ hiền, có ý thức giữ gìn hạnh phúc gia đình. Thế rồi đất nước xảy ra nạn binh đao, Trương Sinh phải đi lính, nàng lại càng bộc lộ rõ hơn phẩm chất tốt đẹp của mình. Lời nói, lời dặn dò trong cảnh tiễn chồng của nàng đã khiến mọi người cảm động: chỉ xin ngày về mang theo hai chữ bình yên. Vũ Nương là người không ham danh vọng mà luôn khao khát hạnh phúc gia đình, không những thế, nàng còn hiểu, thông cảm cho nỗi vất vả gian lao của chồng: chỉ e việc quân khó liệu, thế giặc khôn lường, giặc cuồng còn lẩn lút, quân triều còn gian lao...
Thế rồi, nàng bày tỏ nỗi nhớ nhung khôn xiết của người vợ yêu chồng thuỷ chung: nhìn trăng soi thành của, lại sửa soạn áo rét, gửi người ải xa...
Khi xa chồng, Vũ Nương luôn làm tròn bổn phận của người vợ hiền, dâu thảo. Nàng sinh con, quán xuyến công việc gia đình, chăm sóc mẹ già đau ốm. Đặc biệt khi người mẹ mất, nàng dã lo ma chay chu đáo như với cha mẹ của mình. Qua lời trăng trối của bà mẹ trước lúc lâm nguy tác giả đã gửi gắm tình hình của mình đối với nhân vật Vũ Nương, khẳng định công lao, nhân cách của Vũ Nương đối với gia đình: Trời xét lòng lành, ban cho phúc đức, giống dòng tươi tốt, con cháu đông đàn, xanh kia quyết chẳng phụ con, cũng như con không phụ mẹ.
Ta thấy ở Vũ Nương tập trung những phẩm chất cao quý truyền thống của người phụ nữ Việt Nam. Nàng xứng đáng được hưởng cuộc sống hạnh phúc. Thế nhưng thực tế oan nghiệt đã đẩy nàng vào cảnh ngộ bất hạnh, éo le, oan khuất. Nàng vốn dĩ là một người phụ nữ rất mực thuỷ chung, vậy mà bây giờ đây lại bị nghi oan thất tiết. Chỉ vì lời nói vô tình ngây thơ của con trẻ mà Vũ Nương bị chồng ruồng rẫy, hắt hủi, đánh đập đuổi đi, bị gán cho tội nhục nhã nhất đối với đức hạnh của người phụ nữ. Trương Sinh quả thực đã hồ đồ, cả ghen, không cho vợ được thanh minh. Những lời bênh vực của bà con hàng xóm cùng những lời phân trần giãi bày hết sức thê thảm không cứu được nàng thoát khỏi nỗi nhục nhã, vì mất danh dự, Vũ Nương hết lòng hàn gắn hạnh phúc gia đình có nguy cơ tan vỡ bằng những lời than thấu tận trời xanh: Cách biệt ba năm giữ gìn một tiết. Tô son điểm phấn từng đỡ nguôi lòng, ngõ liễu tường hoa chưa hề bén gót.
Thế nhưng, lời lẽ không làm lung lay được thói độc đoán, gia trưởng hồ đồ của người chồng có máu ghen tuông mù quáng. Vũ Nương đã phải đau đớn, thất vọng đến tột cùng vì bị đối xử bất công, vì bất lực không có khả năng bảo vệ danh dự, niềm khát khao hạnh phúc gia đình bị tan vỡ: Nay đã bình rơi trâm gãy, mây tạnh mưa tan, sen rũ trong ao, liễu tàn trước gió... đâu còn có thể lại lên núi Vọng Phu kia nữa.
Thế nhưng, lời nguyền thảm thương của Vũ Nương không giúp nàng thoát khỏi án oan nghiệt ngã. Là một người phụ nữ có ý thức sâu sắc về phẩm giá, Vũ Nương đã quyết liệt tìm đến cái chết để bảo toàn danh dự chứ không chịu sống nhục. Nàng đã gieo mình xuống sông, kết thúc cuộc đời người phụ nữ bất hạnh.
Bằng cách xây dựng tình tiết truyện đặc sắc đầy kịch tính, tác giả cho ta thấy những cố gắng hết sức nhưng không thành của một người phụ nữ, để rồi phải chấp nhận số phận và nàng đã phải giải thoát kịch của cuộc đời mình bằng cái chết oan khuất. Sự việc này đã đẩy câu chuyện đến đỉnh điểm của sự việc. Đến khi Trương Sinh hiểu ra nỗi oan của vợ cũng bằng sự việc hết sức ngẫu nhiên mà hợp lí. Đó là khi bé Đản chỉ Trương Sinh cái bóng trên tường chính là cha của mình. Điều đó có ý nghĩa tố cáo vô cùng mạnh mẽ đối với chế độ phong kiến, chỉ một cái bóng cũng có thể quyết định số phận một con người, đẩy người phụ nữ nết na bất hạnh vào bi kịch không lối thoát.
Qua việc xây dựng bi kịch của Vũ Nương, Nguyễn Dữ đã bày tỏ thái độ xót xa thương cảm cùng niềm trân trọng đối với người phụ nữ. Thông qua bi kịch của Vũ Nương, nhà văn phản ánh bi kịch chung về số phận người phụ nữ dưới chế độ phong kiến. Những người phụ nữ ấy nết na, đức hạnh như bị đối xử bất công, vô nhân đạo không có quyền sống hạnh phúc, không được che chở, bảo vệ số phận vô cùng mỏng manh, yếu ớt. Có lẽ vì thế mà truyện đã in sâu đậm vào trái tim người đọc, khiến ta mãi day dứt, xót xa, trào dâng niềm thương cảm nghẹn ngào.
Người phụ nữ trong xã hội phong kiến xưa thường chịu nhiều bất công vì chế độ phụ hệ đầy hà khắc. Dân gian có câu "hồng nhan bạc mệnh". Thật vậy, những người con gái xinh đẹp, đoan trang, hiền thục thường bị đẩy vào những bi kịch đau thương. Chúng ta có thể nhận thấy rõ điều đó qua nhân vật Vũ Nương trong "Chuyện người con gái Nam Xương". Ở tác phẩm này Nguyễn Dữ đã khắc họa chi tiết vẻ đẹp cũng như những bi kịch của người phụ nữ đức hạnh ấy.
Vũ Nương là người con gái "thùy mị nết na", lại có "tư dung tốt đẹp". Sau khi lấy Trương Sinh về, biết chàng có tính hay ghen, đa nghi nên nàng luôn cẩn trọng mọi điều, giữ gìn hạnh phúc gia đình êm ấm, chưa bao giờ khiến cho vợ chồng xảy ra tranh cãi. Phẩm hạnh tốt đẹp của nàng còn được chứng minh qua thời gian Trương Sinh đi lính. Trong ba năm chờ chồng trở về, nàng đã thể hiện mình là người vợ thủy chung, người con dâu hiếu thảo và là người mẹ hiền yêu thương con. Khi mẹ chồng ốm nặng, nàng tìm mọi cách để mẹ khỏe lên. Vũ Nương thường xuyên thuốc thang, lễ bái thần phật cầu sức khỏe cho mẹ, dùng những lời lẽ ngọt ngào, an ủi. Thế nhưng, mẹ chồng vẫn ra đi. Nàng bèn lo liệu việc ma chay chu đáo không khác gì cha mẹ ruột. Sau khi mẹ chồng mất, Vũ Nương gánh vác hết chuyện gia đình, nuôi nấng bé Đản. Mỗi đêm thấy con quấy khóc, nàng liền chỉ vào cái bóng trên tường nói đó là cha Đản. Đó là hành động thể hiện tình yêu thương con trẻ. Người mẹ lo lắng rằng con sẽ thiếu vắng đi tình yêu của cha nên mới làm vậy. Không những thế, nỗi nhớ thương chồng và lòng thủy chung "cách biệt ba năm giữ gìn một tiết" cũng được nàng thổ lộ hết với chiếc bóng. Nàng ước ao rằng khi chồng trở về mình sẽ có một gia đình hạnh phúc, bù đắp cho những tháng ngày cô quạnh, lẻ loi một mình. Đáng lẽ, người con gái nết na, đảm đang, hiền thục như Vũ Nương phải xứng đáng có được những điều tốt đẹp như lời mẹ chồng trăn trối "trời xét lòng thành, ban cho phúc đức, giống dòng tươi tốt, con cháu đông đàn, xanh kia quyết chẳng phụ con, cũng như con đã chẳng phụ mẹ." Thế nhưng sự thật thì ngược lại. Những điều chờ đợi nàng lại là nỗi oan thấu trời, là bi kịch bị dồn đến bước đường cùng mà không thể phản kháng.
Số phận bi kịch của Vũ Nương thật ra đã bắt đầu từ khi Trương Sinh đi lính. Chiến tranh phi nghĩa đã chia cắt đôi uyên ương, khiến người phụ nữ phải sống trong cảnh cô đơn trong suốt những năm tháng xuân xanh. Chiến tranh cũng khiến cho vợ chồng xa cách, dẫn đến mối oan sau này của nàng. Trương Sinh đi lính về, biết là mẹ mất bèn bế bé Đản đến thăm mộ mẹ. Bé Đản ngây thơ nói rằng có một người cha khác đêm nào cũng đến.Chàng ta nghe được bèn nổi giận, cho là vợ không chung thủy bèn đánh đập, đuổi Vũ Nương ra khỏi nhà. Trương Sinh vốn dĩ rất yêu thương vợ, vì sao lại tức giận đến mức mất đi lí trí và sự kiểm soát như vậy? Có lẽ đây là hệ quả của tư tưởng "trọng nam khinh nữ". Nó đã trao quyền vào tay Trương Sinh, khiến chàng ta cảm thấy mình luôn đúng. Chính điều đó đã biến thói đa nghi, ghen tuông biến thành hành động vũ phu, tàn ác với vợ, khiến cho Vũ Nương quá phẫn uất mà nhảy sông tự tử. Từ đây, ta thấy được sự tàn nhẫn của chế độ phong kiến đã "nam quyền" lại bất công, không để cho Vũ Nương được minh oan hay phản kháng. Nàng bị đẩy đến bước đường cùng, giấc mơ tan vỡ, mọi công lao đều bị phủ nhận. Người phụ nữ vốn đã nhỏ bé nay lại chẳng còn gì, chỉ có thể lựa chọn cái chết. Sau này, dù được minh oan nhưng Vũ Nương vẫn chọn sống dưới thủy cung chứ không trở về nhân gian. Nàng hiểu được rằng đây là xã hội mà người phụ nữ bị chèn ép, có quay trở về thì nàng vẫn không thể có được hạnh phúc. Những nỗi oan khuất, bất hạnh mà nàng phải chịu sẽ vẫn còn đó chứ không hề mất đi. Hạnh phúc giờ đây cũng chẳng thể vãn hồi. Vậy nên, nàng lựa chọn tha thứ cho chồng chứ không thể quên đi hiện thực đã diễn ra, không thể quay về được nữa.
Vũ Nương là người con gái có cả dung mạo lẫn phẩm hạnh tốt đẹp, thế nhưng phải chịu số phận bất hạnh, bi kịch. Nỗi đau của nàng cũng giống như nỗi đau của rất nhiều người phụ nữ khác, chịu đựng sự tàn ác, bất công của xã hội phong kiến. Qua "Chuyện người con gái Nam Xương", tác giả Nguyễn Dữ đã thể hiện tiếng lòng đồng cảm, xót xa cho thân phận người phụ nữ, đồng thời cũng thể hiện ước muốn một xã hội công bằng, hạnh phúc.
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - HẾT - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
Tuy là người con gái đẹp người, đẹp nết nhưng Vũ Nương vẫn phải chịu kiếp "hồng nhan bạc mệnh". Như vậy chúng tôi đã gợi ý Phân tích vẻ đẹp và số phận bi kịch của Vũ Nương trong Chuyện người con gái Nam Xương bài tiếp theo, các em chuẩn bị cho phần Phân tích nhân vật Vũ Nương và nói lên cảm nghĩ của em và cùng với phần Phân tích nhân vật Vũ Nương trong Chuyện người con gái Nam Xương để có thể hiểu rõ hơn về nội dung này.