Hướng dẫn soạn bài Lẽ ghét thương của Lục Vân Tiên sẽ hỗ trợ các em trong quá trình đọc hiểu thông qua việc cung cấp gợi ý giải cho 3 câu hỏi trong SGK Ngữ văn 11 trang 48. Các em hãy cùng tham khảo để việc chuẩn bị bài ở nhà được hiệu quả nhé.
Soạn bài Lẽ ghét thương (trích truyện Lục Vân Tiên) trang 48 SGK Ngữ văn 11 tập 1
Soạn bài Lẽ ghét thương, Ngắn 1
Câu 1:
- Lẽ ghét: Điểm chung giữa các triều đại: có chung bản chất là sự suy tàn, vua chúa thì luôn đắm say tửu sắc, không chăm lo đến đời sống của dân.
⟹ Cơ sở của lẽ ghét: thái độ của ông Quán vì dân. Luôn đứng về phía nhân dân.
- Lẽ thương: những bậc tiên hiền, thánh nhân, ngời sáng về tài năng và đạo đức, có chí muốn hành đạo giúp đời, giúp dân, nhưng đều không đạt sở nguyện.
⟹ Cơ sở của tình cảm thương : Xuất phát từ tấm lòng thương dân sâu nặng, mong muốn cho dân được sống yên bình, hạnh phúc, người tài đức sẽ thực hiện được lí tưởng.
Tóm lại lẽ ghét thương của Nguyễn Đình Chiểu xuất phát từ tình cảm yêu thương nhân dân, mong muốn cho dân được sống yên bình hạnh phúc, những người có tài có đức có điều kiện thể hiện chí nguyện của mình.
Câu 2:
- Bài thơ đã sử dụng phép điệp từ với tần ần số sử dụng lớn: ghét 12 lần = thương 12 lần. Từ đó biểu hiện sự trong sáng phân minh, sâu sắc trong tâm hồn tác giả. Thương là cội nguồn cảm xúc, ghét cũng từ thương mà ra.
- Biệp pháp đối: Ghét ghét đối lập với thương thương; Hay ghét đối lập với hay thương; Thương ghét đối lập với ghét thương; lại ghét đối lập với lại thương.
⟹ Trong trái tim tác giả, ghét và thương rành rọt, không mập mờ, lẫn lộn và đều sâu nặng, không nhạt nhòa, chung chung.
Câu 3:
Ý nghĩa của câu “Vì chưng hay ghét cũng là hay thương” đó là thể hiện sự biểu hiện sự trong sáng, phân minh, sâu sắc trong tâm hồn tác giả. Đó là một mối quan hệ khăng khít không thể tách rời. Càng yêu thương nhân dân, tiếc thương những người tài đức lại càng căm ghét những kẻ hại dân hại đời. Tình cảm đó rõ ràng, dứt khoát, nồng nàn, mãnh liệt. Thương ghét đều chân thành, sắc nhọn mà mộc mạc bình dị.
Luyện tập:
Câu thơ trong đoạn trích thể hiện rõ nhất toàn bổ ý nghĩa và tư tưởng của cả đoạn đó là câu: “Vì chưng hay ghét cũng là hay thương” . Căn nguyên của sự ghét là lòng thương, thương chính là gốc. Hai tình cảm đối lập nhưng thực chất là sự thống nhất, bổ sung và hổ trợ cho nhau.
Xem trước và xem lại các bài học gần đây để học tốt Ngữ Văn lớp 11 hơn
- Soạn bài Luyện tập thao tác lập luận phân tích
- Soạn bài Chạy giặc
- Soạn bài Bài ca phong cảnh Hương Sơn
Soạn bài Lẽ ghét thương, Ngắn 2
I. Vài nét về tác phẩm
1. Tác phẩm Lục Vân Tiên
- Hoàn cảnh sáng tác: Khoảng đầu những năm 50 của thế kỉ XIX.
- Thể loại: Truyện thơ Nôm bác học nhưng mang nhiều tính dân gian.
- Nội dung: Cốt truyện xoay quanh cuộc xung đột giữa thiện và ác, nhằm đề cao tinh thần nhân nghĩa, thể hiện khát vọng lí tưởng của tác giả và nhân dân đương thời về một xã hội tốt đẹp, ở đó mối quan hệ giữa con người với con người đều thấm đượm tình cảm yêu thương, nhân ái.
2. Đoạn trích Ghét lẽ thương là đoạn thơ trích từ câu 473 đến câu 504 của truyện Lục Vân Tiên, kể lại cuộc đối thoại giữa ông Quán và bốn chàng nho sinh (Vân Tiên, Từ Trực, Trịnh Hâm, Bùi Kiệm) khi họ cùng uống rượu, làm thơ trong quán của ông trước lúc vào trường thi.
II. Hướng dẫn soạn bài
Câu 1 (trang 48 sgk Ngữ Văn 11 Tập 1):
- Những đời vua mà ông Quán ghét: đời Kiệt, Trụ, đời U, Lệ, đời Ngũ bá thời Xuân Thu, đời thúc quý.
→ Tất cả các triều đại được nhắc đến trong lời ông Quán đều có một điểm chung, đó là sự suy tàn. Những người đứng đầu nhà nước thì say đắm trong tửu sắc, không chăm lo đến đời sống nhân dân.
=> Phê phán các triều đại suy tàn, Nguyễn Đình Chiểu đã đứng trên lập trường của nhân dân. Đó là cơ sở của sự ghét, ghét sâu sắc, cay nghiệt đến tột cùng cảm xúc.
- Những lẽ thương mà ông Quán hướng đến: đức thánh nhân, thầy Nhan Tử, ông Gia Cát, thầy Đồng Tử, người Nguyên Lượng, ông Hàn Dũ, thầy Liêm, Lạc.
→ Đây đều là những người có tài, có đức, có chí muốn hành đạo giúp đời, giúp dân nhưng không đạt được sở nguyện của mình. Những con người này đều có những nét đồng cảnh với Nguyễn Đình Chiểu, bởi thế tình thương ở đây chính niềm cảm thông sâu sắc từ tấm lòng của nhà thơ.
=> Nguyễn Đình Chiểu đã xuất phát từ chính cuộc đời, từ sự an bình của nhân dân mà thương, tiếc cho những tài năng bị các triều đại vua chúa vùi dập.
Câu 2 (trang 48 sgk Ngữ Văn 11 Tập 1):
Đoạn trích khá thành công trong việc sử dụng cặp đối nghĩa ghét – thương. Từ ghét và thương đều được lặp lại 12 lần, sắp đặt sóng đôi, đăng đối khá linh hoạt (hay ghét – hay thương; thương ghét – ghét thương...) để qua đó giúp biểu hiện nổi bật và phân minh hai tình cảm trong tâm hồn tác giả. Với nhà thơ, ghét và thương rành rọt, không lẫn lộn và đều sâu nặng, không nhạt nhòa, chung chung. Việc lặp lại hai từ này cũng giúp tăng thêm cường độ cảm xúc trong: yêu thương và căm ghét đều đạt đến sự tột cùng, mãnh liệt.
Câu 3 (trang 48 sgk Ngữ Văn 11 Tập 1):
Vì chưng hay ghét cũng là hay thương
Câu thơ mang tính chất triết lí đạo đức mà giàu chất trữ tình và dạt dào cảm xúc. Thương và ghét là hai tình cảm có mối quan hệ khăng khít với nhau trong tâm hồn nhà thơ. Tình cảm thương, ghét cứ đan xen nối tiếp nhau, hòa cùng một nhịp với cuộc đời, với nhân dân.
=> Đó là đỉnh cao tư tưởng và tình cảm của Nguyễn Đình Chiểu.
II. Luyện tập
(trang 48 sgk Ngữ Văn 11 Tập 1): Theo anh (chị) ...
Câu thơ thâu tóm toàn bộ ý nghĩa tư tưởng và tình cảm của đoạn trích là câu:
Vì chưng hay ghét cũng là hay thương
Bởi thương và ghét là hai tình cảm có mối quan hệ khăng khít, không thể tách rời trong tâm hồn nhà thơ. Bởi càng thương thì càng ghét. Tình cảm ghét và thương cứ đan xen, nối tiếp nhau. Ghét suy cho cùng cũng chỉ là một biểu hiện khác của tình yêu thương.
Soạn bài Lẽ ghét thương, Ngắn 3
Câu 1:
- Những điều ông Quán ghét: Ghét việc tầm phào, ghét đời Kiệt, trụ mê dâm, ghét đời U, Lệ đa đoan, ghét đời Ngũ Bá phân vân, ghét đời thúc quý phân băng
- Những điều ông Quán thương: Ông thương đức thánh nhân, thương thầy Nhan Tử, thương Gia Cát Lượng, thương Đồng Tử, Nguyên Lượng, Hàn Dũ, thầy Liêm, Lạc,... những bậc hiền tài chính nhân quân tử trong xã hội.
- Cơ sở của lẽ ghét thương:
- Nguồn gốc của cái ghét chính là tấm lòng yêu nước thương dân, ông ghét những kẻ đẩy nhân dân vào cảnh lầm than, cơ cực.
- Ông tiếc thương những bậc hiền tài cũng là sự tiếc thương cho cuộc đời
⇒ Ông đã tìm thấy bóng dáng của bản thân thông qua những hình ảnh đó: cũng ước mơ khát khao cống hiến cho nhân dân nhưng lại phải chịu cảnh bất hạnh.
Câu 2: Nhận xét về cách dùng phép đối và điệp ngữ ở các cặp từ ghét, thương trong đoạn thơ:
“Ghét” và “thương” được đặt sóng đôi, lặp lại 12 lần trong bài thơ
⇒ Cho thấy sự yêu ghét rành rọi trong tình cảm của tác giả. Với Nguyễn Đình Chiểu “thương” và “ghét” là những tình cảm hết sức sâu nặng, không mập mờ chung chung.
Câu 3: Giải thích câu thơ: Vì chưng hay ghét cũng là hay thương
- “Thương” và “ghét” là hai tình cảm có mối quan hệ gắn bó khăng khít không thể tách rời.
- Chính vì thương trước cảnh nhân dân phải chịu cảnh lầm than cực khổ mà ông căm ghét những kẻ làm hại dân, đẩy nhân dân vào cảnh lầm than.
⇒ Qua đây cho ta thấy tấm lòng thương dân sâu sắc của Nguyễn Đình Chiểu
----------------------HẾT-------------------------
Tìm hiểu chi tiết nội dung phần Thương vợ để học tốt môn Ngữ Văn lớp 11 hơn.
https://thuthuat.taimienphi.vn/soan-bai-le-ghet-thuong-trich-truyen-luc-van-tien-37702n.aspx